کریدور گازی جنوبی؛ تأمین اعتبار از اتحادیه اروپا، فراهم کردن شرایط از آذربایجان

مقامات اتحادیه اروپا و جمهوری آذربایجان روز چهارشنبه گذشته پیرامون کریدور گازی جنوبی به بحث و تبادل نظر پرداختند. اختلاف‌نظرهای جزئی میان باکو و بروکسل نشان می‌دهد که ادامه تلاش‌های دو طرف برای پیشرفت این پروژه ضروری است. از سوی دیگر اتحادیه اروپا نیازمند آن است تا سیاست یک بام و دو هوای خود را کنار گذاشته و چنانچه باکو قصد جذب سرمایه‌های خارجی بیشتری دارد، باید با شفافیت بیشتری عمل کند.

گفتنی است جلسه روز چهارشنبه گذشته هیأت اعزامی از سوی باکو به منظور حصول اطمینان از اتصال بدون اما و اگر آذربایجان به ایتالیا برگزار شده است. این در حالی است که اطلاعات منتشر شده از سوی موسسات اروپایی نشان می‌دهد که مقامات بروکسل تنها به اصلاحات اقتصادی باکو بسنده نکرده و انتظار دارند مقامات آذری به قوانین خود پایبند بوده و به تفکیک قوا در این کشور متعهد باشند.

آذربایجان: ابتدا کریدور گازی جنوبی، در صورت امکان آغاز پروژه‌های دیگر

«وصال مامادوف» از اعضای دفتر نمایندگی شرکت ملی نفت آذربایجان (SOCAR) در بروکسل در این رابطه می‌گوید: «منابع مالی مورد نیاز پروژه کریدور گازی جنوبی به عنوان یک طرح، 10سال پیش توسط اتحادیه اروپا تأمین شده است. اما به نظر می‌رسد طی 10 سال گذشته این آذربایجان بوده است که نقش فعالی در زمینه تحقق این پروژه بر عهده گرفته است.»

نکته حائز اهمیت در این میان آن است که آذربایجان پیش از این قراردادهایی در زمینه خرید و فروش گاز طبیعی را در سپتامبر سال 2013 میلادی به امضا رسانده است. این به معنای آن است که گاز جمهوری آذربایجان پیش از این به فروش رسیده است. در این راستا «مامادوف» اذعان کرد: «این قراردادها این امکان را برای آذربایجان فراهم کرد تا گاز خود را تا 25 سال آینده در بازار به فروش برساند.» همچنین این عضو دفتر نمایندگی (SOCAR) در بلژیک از آمادگی کشورش جهت ایفای نقش خود در پایان فرآیند احداث این پروژه 45 میلیارد دلاری خبر داد.

این مقام آذری همچنین از آمادگی باکو جهت گسترش پروژه کریدور گازی جنوبی به کشورهایی که از منابع گاز قابل توجهی برخوردارند سخن گفته و اظهار داشت: کشورش از پروژه خط لوله « Trans-Caspian » حمایت خواهد کرد اما در حال حاضر باکو تنها روی اجرایی کردن تعهدات خود تمرکز کرده است.

موضع اتحادیه اروپا: اولویت با کریدور گازی جنوبی است

«درک شــوبــل» رئـیـس کمیته همکاری‌های چندجانبه اروپــای‌شـرقــی از جـمـلـه شرکت‌کنندگان در این کنفرانس بود و اعلام کرد: «در حال حاضر کریدور گازی جنوبی اولویت اصلی اتحادیه اروپا بوده و این اتحادیه خود را متعهد به تحقق پروژه مذکور در مدت زمان تعیین شده می‌داند.» از سوی دیگر این مقام اتحادیه اروپا گفت: «به‌منظور ادامه همکاری‌های اقتصادی در آینده، باکو باید اقدامات جدی‌تری در حوزه مبارزه با فساد صورت دهد. این موضوع می‌تواند مانع اصلی هرگونه همکاری اقتصادی در آینده باشد.»

«لوک پیر» از کارشناسان کمیسیون اروپا در حوزه تجارت در زمینه روابط اروپا و آذربایجان گفت: «آذربایجان شریک استراتژیک اروپا به شمار می‌رود و دلیل اصلی این موضوع موقعیت جغرافیایی است که این کشور در آن واقع شده است.» پیر در ادامه با مقایسه آذربایجان و گرجستان افزود: «باکو باید از تجربه تفلیس بیاموزد و شرایط بهتری برای تجارت و همچنین آزادی مطبوعات فراهم کند.»

مشکلات و پیچیدگی‌ها در کجا است؟

«فواد اسکندروف» سفیر جمهوری آذربایجان در بلژیک در نشست هیأت آذری با مقامات اتحادیه اروپا ضمن اشاره به درگیری متوقف شده نظامی کشورش با ارمنستان گفت: «آذربایجان به درک بهتری از شرایط سیاسی خود نیاز دارد. در شرایط خطیر کنونی و برای کشور کوچکی که همچنان درگیر جنگ است، با همسایگانی که هرکدام ویژگی‌ها و پیچیدگی‌های خاص خود را دارند، باکو به منظور تحقق اصلاحات اقتصادی خود نیاز به حمایت دارد.»

این به معنای آن است که آذربایجان اعتقاد دارد در شرایط حساس کنونی اتحادیه اروپا باید بیشتر روی مسائل اقتصادی و همکاری‌های دوجانبه تمرکز کرده و کمتر به مسائل داخلی و سیاسی باکو بپردازد. سفیر آذربایجان در بلژیک در ادامه افزود: «جمهوری آذربایجان تنها کشوری است که اقدام به ساخت زیرساخت‌های مورد نیاز در حوزه تولید انرژی در دریای خزر کرده و آذربایجان باید به این دلیل مورد تمجید قرار گیرد.» این در حالی است که به نظر نمی‌رسد این موضوع به تنهایی شرکت‌های اروپایی را برای حضور در آذربایجان متقاعد کند. به عقیده کارشناسان، این کشور دست کم در پاره‌ای از موارد باید از استانداردهای اتحادیه اروپا پیروی کند. 

در همین راستا مقامات اتحادیه اروپا معتقدند درک خواسته‌های آذربایجان بسیار دشوار است. اروپا خواهان شفافیت در عملکرد باکو برای همکاری‌های اقتصادی و انرژی در آینده است. این موضع سنتی اتحادیه اروپا است که بر مبنای قدرت نرم بوده و در بلندمدت اثرگذار خواهد بود. در خواست اخیر اتحادیه اروپا در حالی مطرح می‌شود که بعضاً شفافیت چندانی در اقدامات این اتحادیه دیده نمی‌شود و این ممکن است موجب نارضایتی شرکای اقتصادی این اتحادیه از جمله آذربایجان شود.

در این میان به نظر مذاکره و انعطاف راه حل مناسبی جهت نزدیکی طرفین به یکدیگر باشد. کارشناسان معتقدند به جای انتقادات تند و غیر سازنده بهتر است اتحادیه اروپا موضع خود را تغییر داده و به دنبال برقراری روابط سازنده با کشورهایی باشد که ارزش‌ها و فرهنگ مشابهی با کشورهای اروپایی ندارند.

منبع: مجله گاز طبیعی اروپا