کاهش رشد اقتصادی دنیا باور‌پذیر نیست

اخیراً در پیش‌بینی‌هایی که توسط سازمان تجارت جهانی انجام شده، از کاهش رشد اقتصادی جهان در سال جاری میلادی سخن به میان آمده است. این سازمان دلایلی مانند رشد کند اقتصاد چین و بی‌ثباتی بازارهای جهان را از عوامل کاهش رشد اقتصادی در سال جاری میلادی عنوان کرده است. در همین حال، سازمان تجارت جهانی در آخرین پیش‌بینی خود از رشد اقتصاد جهانی در سال جاری میلادی رقم ۲.۸ درصد را اعلام کرد، این در حالی است که این نهاد بین‌المللی در پیش‌بینی خود در آخرین ماه سال گذشته میلادی یعنی دسامبر راجع به رشد اقتصادی جهان در سال ۲۰۱۶ میلادی، رقم ۳.۹ درصد را اعلام کرده بود.

اما اگر بخواهیم در مورد این موضوع صحبت کنیم، اعتقاد من این است که نمی‌توان کاهش رشد اقتصادی جهان در سال جاری میلادی را باور داشت زیرا تأثیر رشد اقتصادی کشورها در رشد اقتصادی دنیا مانند یک مسابقه است که عقب افتادن هر کشوری موجب جلو افتادن کشور دیگری خواهد شد. بنابراین زمانی‌که می‌گوییم اقتصاد چین عقب افتاده است، به این معناست که کشورهای دیگر شرایط بهتری دارند. این در حالی است که ما در ارتباط با اقتصاد چین یا سایر کشورها شرایط خاص و تغییر خاصی را به شکل محسوسی مشاهده نمی‌کنیم. همچنین در متغیرهای جهانی و منطقه‌ای هم موضوع مشخصی را مشاهده نمی‌کنیم.

به عبارت دیگر در شرق آسیا اتفاقات جدید یا تغییرات جدی که بتوان در مورد آن پیش‌بینی انجام داد، رخ نداده است یا مسائل سیاسی و اقتصادی خاصی رخ نداده، بتوان بر مبنای آن پیش‌بینی‌های بزرگی را انجام داد. البته ممکن است در منطقه خاورمیانه یا اروپا براساس مسائل امنیتی و سیاسی به وجود آمده، پیش‌بینی‌هایی انجام شود که می‌توان با برخی موارد آن را منطبق کرد.

اما نکته‌ای که برخی از کارشناسان و تحلیلگران مطرح می‌کنند این است که با توجه به اینکه کشورمان در شرایط پساتحریم قرار دارد و تعامل ایران با دنیا در حال برقرار شدن است، اگر رشد کند اقتصادی در دنیا اتفاق بیفتد این موضوع می‌تواند بر رشد اقتصادی کشورمان تاثیر‌گذار باشد. ولی نکته‌ای که در این میان می‌خواهم به آن اشاره کنم این است که برای اینکه در کشورمان رشد اقتصادی و جذب سرمایه داشته باشیم، باید در ابتدا مشکلات داخلی را حل کنیم، زیرا مشکلات داخلی ما مقداری فراتر از مشکلات خارجی است.

به این معنا که ما هنوز در رتبه‌های کسب‌و‌کار فاصله بسیاری با کشورهای متوسط و ضعیف دنیا داریم و تا زمانی‌که این مشکلات را حل و فصل نکنیم، نمی‌توانیم در مورد مبادلات جهانی صحبت کنیم. در عین حال هنوز ارتباطات ما با دنیا ارتباطات سیستمی نیست و پس از برجام هنوز نتوانسته‌ایم ارتباطات درست و اصولی را برقرار کنیم. در مجموع باید بگویم که در کشور ما عواملی مانند رتبه‌بندی کسب‌و‌کار، وجود فساد اداری، بخش دولتی بزرگ و عدم توان بخش‌خصوصی و میدان ندادن به بخش‌خصوصی مانع از سرمایه‌گذاری بخش خارجی می‌شود. اما این فاکتورها نسبت به موضوعی مانند ارتباط با دنیا بسیار بزرگ است.

در واقع ما همچنان با دنیا ارتباطی نداریم که تغییرات به وجود آمده در اقتصاد سایر کشورهای جهان بتواند تاثیرات جدی بگذارد. در واقع اگر در داخل کشورمان مشکلات را حل کنیم، زودتر به نتیجه می‌رسیم. این در حالی است که برخی معتقدند که ما برنامه‌ریزی برای رشد اقتصادی یک تا دو درصدی هم نداریم و قاعدتا کاهش رشد اقتصادی جهان هم نمی‌تواند ما را چندان متاثر کند. در واقع نه‌تنها برنامه نداریم بلکه واقعیت‌های بیرونی که بر برنامه‌ریزی‌های ما می‌تواند تاثیر بگذارد، چندان مطلوب نیست.

شاید برخی اتفاقاتی مانند کاهش قیمت نفت را از عوامل تاثیرگذار در رشد اقتصادی کشورمان بدانند اما نکته این است که کاهش قیمت نفت در تمام دنیا اتفاق افتاده است ولی مناسب و خوب نبودن محیط کسب‌و‌کار در ایران موضوعی نیست که لزوما در سایر کشورهای دنیا ساری و جاری باشد. این در حالی است که در کشور ما راه‌اندازی یک کسب‌و‌کار کوچک بسیار وقت گیر است و زمان زیادی را می‌طلبد، اما در دنیا چنین رویه‌ای وجود ندارد.

این مشکلات و پیچیدگی‌ها به‌گونه‌ای است که در کشور ما اگر یک سرمایه‌گذار بخواهد آغاز به کار کند، با معضلات بسیاری مواجه می‌شود. شاید از همین روست که باوجود آغاز اجرای برجام هنوز هیچ‌کدام از سرمایه‌گذاران تصمیم به سرمایه‌گذاری مستقیم در کشور ما نگرفته‌اند که این موضوع یک علامت سوال است.بنابراین تا زمانی‌که مشکلات داخلی خود را حل نکرده‌ایم، نمی‌توانیم در مورد تاثیر رخدادهای جهانی بر اقتصاد کشورمان صحبت کنیم.

رئیس اتاق بازرگانی کاشان