غلبه ماشینها بر انسانها سوژه بسیاری از فیلمهای سینمایی بوده است. تصویر کره زمینی که نابود شده و ماشینها در آن حکمرانی میکنند بارها روی پرده سینماهای جهان دیده شده است. اما آیا این تصور محقق میشود یا تغییر شکل میدهد؟ روباتهای خانگی در سالهای اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفتهاند. آنها کارهای خانه را سر و سامان میدهند، کمکم دارای احساس شدهاند و شما را درک میکنند، ناراحتی و شادی شما را میفهمند و در مواقع لزوم برای کمک به شما وارد عمل میشود. شاید کمی هم ترسهای انسان درباره جایگزین شدنش توسط روباتها را محقق کرده باشند اما آنها با چهره خشن روباتهایی که در فیلمهای آخرالزمانی دیده شده بودند تفاوت زیادی دارند. حالا آنها از پس هر کاری برمیآیند. گرچه هنوز دانشمندان میگویند روباتها نتوانستهاند جای هوش انسانی را بگیرند و راه زیادی تا غلبه بر انسانها دارند.
چندی پیش یک کارگر آلمانی در کارخانه فولکسواگن درگذشت. بعضی از سایتها این خبر را دستمایه پرداختن به ترس همیشگی بشر از کشته شدن توسط ماشینها کردند. مشبل با تیتر «چرا همیشه انتظار داریم روباتها ما را بکشند؟ » نوشت: «در حالت عادی این مسئله چندان نباید بزرگ باشد. حوادث صنعتی متأسفانه رایج هستند و حدود 4هزار نفر سالانه درآمریکا بر اثر این حوادث میمیرند. اما این مرد این قدر بدشانس بود که در میان پروسه نصب یک نرمافزار امنیتی روی روباتهای کارخانه فوت کند.»
با وجود اینکه چنین تصوراتی هنوز طرفدار دارند و بعضی از حوادث مشابه هم به آنها پر و بال میدهند، تصویر روباتهای زیبایی که مهربان به نظر میرسند و به صاحبشان کمک میکنند حالا هر روز بیشتر و بیشتر نمایش داده میشود تا تصویر مردم از روباتها رفتهرفته تغییر کند. رونمایی از روبات خانگی پپر (فلفل) یکی از اخباری بود که روند دوستانه شدن ارتباط با روباتها را نشان میداد. نخستین روبات احساساتی جهان که از انتزاعیترین حالات انسانی سر درمیآورد، برای غم و غصه صاحبش چارهای دارد و براساس احساسات او عمل میکند. اگر لازم باشد موسیقی پخش میکند و شاید هم از بچهها مراقبت کند تا حال صاحبش بهتر شود.
ماسایوشی سان، مدیرعامل شرکت سازنده این روبات گفته است: این روبات قادر به یادگیری رفتارهای انسان است و آموختهها و تجارب خود را در سیستم ابری ذخیره میکند تا سایر روباتهای این سری نیز قادر به استفاده از آن باشند. این روبات طراحی شده تا به سرعت نحوه رفتار طبیعی را یاد بگیرد و موتور احساسات آن با زبانهای برنامهنویسی رایج برای روباتهای انساننما کاملاً فرق دارد. این روبات حتی با گذشت زمان چیزهای جدید را فراگرفته و با شخصیت و سلیقه مالک خود منطبق میشود.
اخیراً روبات دیگری به نام «Buddy» تولید شده که با قد ۵۶ سانتیمتریاش میتواند با اعضای خانواده ارتباط برقرار کند، به مراقبت از خانه بپردازد و قرار ملاقاتها را چک کند. او به وسایل هوشمند خانه متصل میشود و به این ترتیب از راه دور میشود کنترلش کرد. همه لوازم الکترونیکی را کنترل میکند و به ترموستاتها و سوییچها مسلط است. با دوربین آن میتوانید در بیرون از خانه، خانه را کنترل کنید و از او بخواهید به همه اتاقها سرک بکشد. چشمهای درشت او تمام مدت روی صفحه نمایشش به روبهرو نگاه میکند و گاهی پلک میزند. چشمهایی جذاب که وقتی از او تشکر کنید با آنها نگاهتان میکند و به زبان خودتان میگوید: خواهش میکنم.
انگار روباتها دیگر قرار نیست همان ماشینهای خشن فیلمهای آخرالزمانی باشند. دیگر قرار نیست روباتها بر انسانها غلبه کنند و زمینشان را نابود کنند و همه چیزشان را بگیرند. آنها در خدمت انسان قرار گرفتهاند و برای زندگی بهتر او تلاش میکنند. البته چه کسی میداند روزی برنامههای آنها مختل نمیشود تا به موجود دیگری تبدیل شوند و همه چیز را نابود کنند؟
* روزنامه نگار