تحلیل بنیادی یک صنعت / پیش‌بینی قیمت آلومینیوم

مورگان استنلی درآخرین پیش‌بینی خود قیمت آلومینیوم را برای سال‌جاری میلادی با 8 درصد رشد پیش‌بینی کرده است. وی دلیل این افزایش قیمت را بالا رفتن تقاضای آمریکا برای کارخانه‌های ماشین‌سازی دانست و این در حالی است که سایر تولید‌کنندگان تولیدات خود را کاهش دادند. این موسسه در این گزارش قیمت آلومینیوم را برای سال 2015، 2072 دلار در هر تن عنوان کرده است. قابل ذکر است که استنلی قیمت این فلز را برای سال گذشته 1893 دلاردر هر تن عنوان کرده بود که میانگین قیمتی آن 1870 دلار در هرتن در سال بوده است. (جدول 1)

موجودی انبارهای آلومینیوم و میانگین قیمت سه ماهه این فلز در سال‌جاری نیز در همین جدول آمده است:

هـمـچـنین آلومینیوم برای مصارف ماشین‌ها، هواپیما و فریم شیشه کاربرد دارد. در سال 2014، 6. 8 درصد تقاضای آلومینیوم بالا‌تر رفته بود. مازاد تولید جهانی در سال 2015، 310 هزار تن و در سال 2016، 280 هزار تن از سال 2017 انتظار کسری تولید برآورد می‌شود. به‌طوری‌که در این سال برآوردها بر این است که با کسری 230 هزار تنی مواجه شوند. رشد تقاضا برای این صنعت نویدبخش روزهای روشن است که عمده افزایش تقاضا برای اقتصاد روبه رشد آمریکا و افزایش تولیدات ماشین‌آلات این کشور است که در سال 2014، 6.6 درصد رشد تقاضا ازسوی خودروسازان آمریکایی بوده که در سال‌جاری انتظار رشد 7.4 درصدی برآورد شده است.

اما آلومینیوم در بیرون از بازار چین با کسری مواجه خواهد شد. با قطع صادرات اندونزی انتظار می‌رود طی 9 سال گذشته با بیشترین کسری آلومینیوم مواجه خواهد شد. اندونزی به دلیل بالا بودن هزینه‌های تولید، صادرات خود را به سایر کشورها قطع کرده است. چین به‌عنوان بـزرگ‌تـرین تـولـید‌کننده آلومینیوم، 2 میلیون تن ظرفیت تولید خود را به دلیل بالا بودن هزینه انرژی کاهش داد. بزرگ‌ترین تولید‌کننده آلومینیوم، رؤسال (Rusal) که روسی است تولید خود را 2.3 درصد کاهش داد. اندونزی 13 درصد تولید آلومینیوم را در سال 2013 انجام داد.

از دیگر دلایل کاهش تولید آلومینیوم و افزایش قیمت آن می‌توان به گران بودن ماده اولیه و بهای تمام شده زیاد آن اشاره کرد. در جدول (2) تولیدات آلومینیوم به تفکیک کشورها آورده شده است.کل تولیدات آلومینیوم در سال 2014، 53 میلیون و 47 هزار تن بوده است. همچنین بورس لندن در آخرین پیش‌بینی خود انتظار رشد 5. 5 درصدی را در سال 2015 و کسری موجودی این فلز را اعلام کرد و پیش‌بینی خود را برای قیمت آلومینیوم 2070 دلار در هر تن در سال 2015 و 2240 دلار در هر تن در سال 2016 اعلام کرد. این در حالی است که گلدمن‌ساکس پیش‌بینی قیمتی خود را برای این فلز کاهش داده و از 2014 دلار در هر تن به 1790 دلار در هر تن در سال 2015 عنوان کرده است.

در نمودار (1) مازاد و کسری آلومینیوم از سال 2006 نشان داده شده است. صرف‌نظر از مهم‌ترین عامل تاثیر‌گذار در فلزات اساسی که عرضه و تقاضاست عامل دیگری نیز در روند قیمتی آن تاثیر گذار است. قیمت فلزات اساسی بعد از بحث عرضه و تقاضا، به نفت، یورو و... وابسته است. از سویی دولت چین رشد اقتصادی کشور خود را در سال 2015، 7 اعلام کرده است. چین بزرگ‌ترین وارد‌کننده فلز آلومینیوم در جهان است که با توجه به سیاست‌های انقباضی ازجمله کاهش اعتبارات سبب کاهش قیمت فلزات اساسی شده است. فلزات اساسی با قیمت نفت رابطه مستقیم دارد و با قیمت دلار رابطه عکس دارد. در نمودار (2) نوار زرد رنگ تغییرات قیمت آلومینیوم و نوار آبی رنگ تغییرات قیمت نفت‌خام را در بازه یک‌ساله نشان می‌دهد.

نگاهی به صنعت آلومینیوم در ایران

آینده روشنی برای تولید‌کنندگان در ایران نیست و فلزات اساسی از این امر مبرا نیستند. تولیدات فلزات اساسی در ایران بسیار هزینه‌بر است و قابلیت رقابت را با سایر کشورها ندارد. تولید‌کنندگان آلومینیوم در کشور با چالش‌های بسیاری مواجه هستند، ازجمله اینها تحریم‌هاست که سبب فلج شدن برخی از صنایع شده است. تولید‌کنندگان به دلیل تحریم‌ها قادر نیستند تکنولوژی جدید را وارد کنند و در صورت وارد کردن تکنولوژی جدید از طریق چندین واسطه، هزینه آن افزایش می‌یابد. تکنولوژی بسیار هزینه‌بر است و این خط را از ایتالیا یا انگلستان وارد می‌کنند. بعد از اینکه در تولید قطعه‌ای خراب شود به دلیل تحریم‌ها ممکن است قطعه به دست تولید‌کننده نرسد یا مدتی خط تعطیل شود که این امر سبب سرشکن شدن هزینه‌ها در سایر خطوط می‌شود.

مورد دوم که به آن اشاره می‌شود این است که یکسری از مواد اولیه‌ای که وارد می‌کنند مانند آلومینا با هزینه بالاتری وارد کشور می‌شود. مجموعه‌ای از این عوامل سبب می‌شود که آلومینیوم در کشور ما قابلیت صادرات نداشته باشد و به دلیل رکود کشور کارخانه‌ها با ظرفیت پایین به فعالیت ادامه دهند. در سال 2014، میانگین قیمت آلومینیوم در بورس لندن 1870 دلار در هر تن بود و این در شرایطی رخ داد که در بورس کالای ایران میانگین قیمت این فلز 7322.5 تومان (در هر کیلو یا به عبارتی به ازای هر تن 7 میلیون و 322هزار تومان) دادوستد شد.

نحوه محاسبه قیمت آلومینیوم در بورس کالای ایران

قیمت معاملات LME را به همراه پریمیوم انبار امارات بورس لندن در نظر می‌گیرند که پریمیوم آن 360 دلار است. شمش آلومینیوم در بورس کالای ایران = (قیمت LME + 360 $) × نرخ دلار آزاد

تولید‌کنندگان کوچک آلومینیوم قادر نیستند که با همین قیمت محصولات خود را عرضه کنند و قیمت فروش آنها بالاتر از بورس کالاست. از دیگر چالش‌های صنعت آلومینیوم پرتی انرژی است که در آن وجود دارد. با اینکه در کشور کارخانه‌های فولادی، سیمانی و. . . از یارانه استفاده می‌کنند و منابع انرژی ارزان‌قیمت را در دست دارند اما به دلیل تکنولوژی قدیمی و حجم تولید پایین به زیر نقطه سربه‌سر کار می‌کنند و صادراتی نیستند.

واردات آلومینیوم در ایران

واردات آلومینیوم در ایران انجام نمی‌شود زیرا واردات آن با ریسک‌هایی همراه است. تعرفه واردات آلومینیوم 5درصد است که با هزینه‌های دیگر از جمله مالیات 15 درصد می‌شود. وارد‌کنندگان در شرایطی حاضر به واردات هستند که تقریبا یک ماه به‌صورت متوالی تقاضا برای این فلز حدودا دو برابر عرضه باشد که وارد‌کننده حاضر به پرداخت هزینه انبار، هزینه حمل‌و‌نقل، ترخیص و... باشد.

* کارشناس و تحلیلگر بازار سهام