وضعیت ناپایدار بازار سهام

در جریان معاملات روز ابتدایی هفته دوم خردادماه سال جاری، شاخص کل بازار بورس اوراق بهادار تهران در جلسه‌ای کم رونق، رشدی 17.8 واحدی را تجربه کرد. این رشد 0.03 درصدی، شاخص کل را به رقم 63419.9 واحد رساند و معامله‌گران را در ابهام نگاه داشت. این رشد جزئی در نوع خود جالب بود و توزیع آن در تمام طول روز یکسان نبود. با گشایش بازار شاخص کل در مسیر صعودی قرار گرفته و نیمی از بازار را با رشدی بیش از 100 واحد سپری کرد. پس از آن با گذشت زمان، شاخص در روند نزولی قرار گرفته و بخش عمده‌ای از این صعود را اصلاح کرد و در پایان با ارزش معاملاتی حدود 60 میلیارد تومان به کار خود پایان داد. این ارزش معاملات پایین در کنار تعداد 34692 تایی معاملات متوسط 1.75 میلیون تومان برای هر معامله را معرفی می‌کند که نسبت به میانگین هفته گذشته با کاهش همراه بوده است. بازار فرابورس ایران نیز با صعودی جزئی به کار خود پایان داد. طی این جلسه، شاخص این بازار با رشدی 0.1 واحدی به رقم 714.9 واحد رسید. ارزش معاملات این بازار نیز حدود 120 میلیارد تومان به ثبت رسید. 

در میان گمانه‌زنی‌های پیوسته در مورد خروجی مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5، بازار نسبت به این صحبت‌ها موضع منطقی رکود را اختیار کرده است. با نزدیک شدن به ضرب‌الاجل این مذاکرات، معامله‌گران از میزان معاملات خود کاسته‌اند و به نظر می‌رسد که این رکود تاثیری بیش از پیش‌بینی‌ها بر بازار گذاشته است. در جلسه معاملاتی گذشته، عمده معاملات توسط کدهای حقوقی صورت گرفت و تنها 30درصد از خرید و فروش‌ها به کدهای حقیقی تعلق داشت. بیشترین تاثیر بر شاخص کل توسط «حکشتی» با 71.49 واحد تاثیر مثبت و «فارس» با 30.81 واحد تاثیر منفی اعمال شدند و سایر نمادهای موجود در این لیست از صنایع مختلف بودند. این مهم نشان‌دهنده این واقعیت است که شرایط نوسانی بازار حتی به‌گونه‌ای نیست که صنعتی خاص در حال رشد باشد. شرایط کنونی بازار را می‌توان حتی بحرانی تلقی کرد چرا که در این شرایط معامله‌گران به دلیل وحشت از عدم قطعیت جهت بعدی بازار دست به معامله نمی‌زنند. سهامداران سهمی را نمی‌فروشند و افرادی که نقد بودن را ترجیح داده‌اند، از خرید خودداری می‌کنند. بحرانی بودن این شرایط به آن دلیل است که در شرایط اینچنینی، رفتار هیجانی (herdbehavior) به اوج خود می‌رسد.

بدین ترتیب، با صورت گرفتن روندی صعودی یا نزولی در بازار، این روند درگیر فیدبک مثبت شده و با سرعتی خیره‌کننده بازار را به یک سو می‌کشاند. مشکل اصلی این رفتار ناپایدار بودن آن است، چرا که همواره رفتار شدید و پرقدرت به سرعت جای خود را به روندی معکوس می‌دهد. در حال حاضر به نظر می‌رسد بازار در حال کسب آمادگی‌های لازم برای شروع سیکل صعودی جدید خود است و این مهم می‌تواند خبر توافقات هسته‌ای ایران و 1+5 را پیش از رخداد آن نوید دهد که در شماره‌های بعدی بیشتر به آن خواهیم پرداخت.

* کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه