نمادهای بازار بورس و بازارهای مالی را از منظر تحلیل بنیادی میتوان از روشها و ابعاد مختلفی مورد بررسی قرار داد و در مورد وضعیت نسبی آینده سهم و ارزندگی آن به قضاوت نشست. در تحلیل زیر سعی شده اهم ضرایب و فاکتورهای بنیادی در مورد نمادهای گروه کانیهای غیرفلزی حاضر در بازار بورس تهران در جداولی لیست و نتیجهگیری و تحلیل بر حسب قیاس بین نمادهای گروه برمبنای تکتک گزارههای ارائه شده در جداول، صورت پذیرد. جدول (1)
تحلیل گزارههای جدول(1):
نسبت بدهی:
اﻳﻦ ﻧﺴﺒﺖ از ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺟﻤﻊ ﺑﺪﻫﻲﻫﺎی ﺑﻪ ﺟﻤﻊ داراﻳﻲﻫﺎ به دست ﻣﻲآﻳﺪ. به طور ﻛﻠﻲ وامدهندگان و اﻋﺘﺒﺎردﻫﻨﺪﮔﺎن، ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺪﻫﻲ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﻛﻢ را ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ. ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺪﻫﻲ زﻳﺎد ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﺑﺮای ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ از اﺳﺘﻔﺎده ﺗﺴﻬﻴﻼت ﺑﻴﺸﺘﺮی ﺷﺪه اﺳﺖ. هرچند در تحلیل این نسبت ماهیت شرکت اعم از تولیدی یا پولی و مالی یا. . . . مهم تلقی میشود، اما به هر حال کم بودن این نسبت در مورد نمادهای کانیهای غیرفلزی نیز مزیت نسبی به حساب میآید. همانطور که در جدول (1) مشخص است از منظر این نسبت (بدهی) نمادهای کهمدا و کاذر و کرازی در شرایط بهتری بوده و برعکس نمادهای کفپارس و کگاز و کفرا وضعیت ضعیفتری را داراست.
حاشیه سود خالص:
یکی از نسبتهای سودآوری است که از طریق تقسیمکردن سود خالص به کل فروش محاسبهمیشود. این نسبت نشان میدهد کهاز یکتومان فروش شرکت، چه مقدار آن به سود خالص تبدیل شده است. بهعنوان مثال، حاشیه سودخالص ۳۰ درصد نشان میدهد که از یکتومان فروش محصولات شرکت، سه ریال سودخالص به دست آمدهاست، همانطور که از این گزاره در جدول(1) نمایان است از این منظر نمادهای کهمدا و کفرا و کپشیر دارای بهترین میزان و نمادهای کرازی، کاذر و کفپارس از نامطلوبترین رقم برخوردارند.
ROE
این نسبت عبارت از بازده ارزش سهام یا همان ارزش بازده داراییهاست. این شاخص نشان میدهد مدیریت شركت با چه میزان كارایی از پولی كه سرمایهگذارها برای خرید سهام شركت پرداخت كردهاند در جهت ایجاد سود استفاده میكند. این نسبت به ما نشان میدهد آیا مدیریت با نرخ و سرعتی مناسب در حال افزایش ارزش شركت است یا نه. این شاخص را به شكل زیر محاسبه میكنیم:
ارزش سهام در اختیار سهامدارها / درآمد خالص سالانه = بازده دارایی
هرچه این نسبت افزایش یابد، میزان سودآوری سهامداران افزایش یافته است. همانطور که در جدول(1) میبینیم، از منظر این گزینه کفپارس، کهمدا و کفرا در بهترین میزان و نمادهای کرازی، کاذر و کگاز در ضعیفترین میزان قرار دارند.
ROA
این شاخص، شاخص بازده كل داراییها است كه معیاری دقیقتر از كارایی عملكرد مدیران است. این شاخص نشاندهنده میزان سودی است كه شركت از هر ریال داراییهایش به وجود میآورد. دارایی همه شركت شامل اقلامی نظیر پول نقد، بانك، حسابهای قابل دریافت، اموال منقول، تجهیزات، موجودی انبار و اسباب و اثاثیه است. این شاخص را به شكل زیر محاسبه میكنیم.
كل دارایی ها/درآمد خالص سالانه=بازده کل دارایی
هرچه این نسبت افزایش یابد یعنی توانستهایم از داراییهای بهكار گرفته شده سود بیشتری ایجاد كنیم. همانطور که در جدول (1) میبینیم، از منظر این گزینه نمادهای کهمدا، کفرا و کپشیر در بهترین میزان و نمادهای کرازی، کفپارس و کاذر در ضعیفترین میزان قرار دارند. جدول (2)
تحلیل گزارههای
جدول (2):
مبنای تحلیل بر حسب این جدول تعمیم شرایط گذشته شرکتها به آینده آنهاست و میتوان امیدوار بود وضعیت گذشته در سالهای آینده تا حدود زیادی حفظ شده و تغییرات قطعاً در بیشتر فاکتورهای بنیادی تدریجی خواهد بود، هرچند در مورد نمادهای پولی و بانکی برخی فاکتورها تأثیرات زودهنگامی نیز در تغییرات روند سودسازی شرکت خواهند داشت که باید در انتخاب نمادها برای سرمایهگذاری مدنظر قرار گیرد. از جمله آنها لغو تحریمهای سوییفت و تعداد شعب خارجی بانک موردنظر و همچنین تغییرات نرخ بهره که در کشور از طریق سیستم دولتی ابلاغ میشود.
بازدهی داراییها:
اﻳﻦ ﻧﺴﺒﺖ از ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺳﻮد ﺧﺎﻟﺺ ﺑﺮ ﺟﻤﻊ داراﻳﻲﻫﺎ به دست ﻣﻲآﻳﺪ. ﺑﺮﺧﻲ از ﺗﺤﻠﻴﻞﮔﺮان اﻳﻦ ﻧﺴﺒﺖ را ﺷﺎﺧﺺ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮای ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻛﻔﺎﻳﺖ و ﻛﺎراﻳﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ در اداره اﻣﻮر واﺣﺪﺗﺠﺎری ﻣﻲداﻧﻨﺪ. طی سال قبل همانطور که مشخص است نمادهای کهمدا، کفرا و کپشیر از بهترین میزان برخورداربودهاند و برعکس نمادهای کاذر، کگاز و کفپارس وضعیت نامطلوب داشتهاند.
بازدهی حقوق صاحبان سهام:
اﻳﻦ ﻧﺴﺒﺖ از ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺳﻮد ﺧﺎﻟﺺ ﺑﺮﺣﻘﻮق ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺳﻬﺎم به دست ﻣﻲآﻳﺪ. ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺳﻬﺎم واﺣﺪ ﺗﺠﺎری اﻳﻦ ﻧﺴﺒﺖ را مهمتر از سایر نسبتها میدانند. زﻳﺮا نتیجهای را ﻛﻪ از ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاری آﻧﺎن به دست آﻣﺪه اﺳﺖ ﻧﺸﺎن میدهد، طی سال قبل همانطور که در جدول (2) مشخص است نمادهای کفرا، کهمدا و کپشیر از وضعیت بهتری برخوردار بودهاند و برعکس نمادهای کفپارس، کاذر و کرازی وضعیت نامطلوب داشتهاند.
بدهی به حقوق صاحبان سهام:
مشخصا هر چقدر این مقدار کاهش یابد، نشاندهنده افزایش در حقوق صاحبان سهام یا کاهش بدهی در عین ثابت نگه داشتن دیگر فاکتور نسبت بوده و کمتر بودن نسبت، نشان از وضعیت مالی بهتری در مورد شرکت در قیاس با دیگر نمادهای گروه است. همانطور که از اعداد این گزینه در جدول (2) مشخص است نمادهای کهمدا و کرازی و کاذر دارای شرایط بهتری هستند و برعکس نمادهای کفپارس، کگاز و سرمایه وضعیتی نامطلوب داشتهاند.
دوره گردش حسابهای دریافتنی (روز):
از این منظر نمادهای کرازی، کگاز و کپشیر کمترین گردش را در حسابهای دریافتنی بر واحد روز داشتهاند و برعکس نمادهای کفپارس و کاذربیشترین دوره زمانی را داشتهاند.
نتیجهگیری نهایی:
از مناظر گوناگون و نسبتهای مالی مختلفی میتوان نمادها را بررسی کرد که در مورد نمادهای تولید محور برخی از گزارهها دارای کارایی بیشتر و برخی کمتر هستند. در تحلیل فوق سعی بر انتخاب اهم گزارهها و فاکتورهایی بوده است که بتواند وضعیت بنیادی نمادهای تحلیل شده را با کمترین خطا و دقتی مناسب ارزیابی کند. در جمعبندی کلی تحلیل میتوان نتیجه گرفت نمادهای کهمدا، کفرا و کپشیر دارای شرایط بهتری نسبت به نمادهای دیگر هستند و برعکس نمادهای کفپارس و کاذردارای وضعیت نامطلوبتری هستند.