نگاهی بنیادین بر بازار سرمایه پس از حصول توافق احتمالی

این روز‌ها بازار سرمایه دوران خاصی را سپری می‌کند. بیش از آنکه شاخص‌های بنیادی در صنایع مختلف قیمت سهام را در تالار حافظ تعیین کنند، اخبار رسیده از مذاکرات باعث نوسان در بازار می‌شود. بسیاری از سرمایه‌گذاران و فعالان بازار سرمایه این توافق را بهترین اتفاق ممکن برای برون‌رفت بازار سرمایه از شرایط کنونی می‌دانند که می‌تواند جهش قابل توجهی در بازار سرمایه ایجاد کرده و پس از‌گذار از یک دوره رکودی وحشتناک سود سرشاری را نصیب سرمایه‌گذاران در تالار حافظ کند. در این نوشتار فارغ از هیجان حاکم بر بازار به بررسی بنیادی مهم‌ترین صنایع بورس پس از حصول توافق احتمالی خواهیم پرداخت.

خودرو و قطعات: اخبار منتشر شده در مورد ورود سرمایه‌گذار خارجی پس از حصول توافق و همچنین کاهش بهای تمام شده در پی تسهیل ورود بسیاری از قطعات خوش‌بینی‌های زیادی را در مورد این صنعت ایجاد کرده که هر دو عامل نیز بسیار محتمل به نظر می‌رسند. اما نکته‌ای که باید در این زمینه به آن توجه شود فاصله زمانی حصول توافق تا ورود سرمایه‌گذار خارجی و شرایط سرمایه‌گذاری احتمالی است که بی‌شک با پیچیدگی‌های خاصی همراه خواهد بود. همچنین از بدهی بسیار بالای شرکت‌های خودروساز به بانک‌ها نیز نباید غافل شد. بی‌گمان در صورت رشد سودآوری در این شرکت‌ها استمهال بدهی‌های آنان متوقف خواهد شد. در این میان با توجه به اصرار دولت بر سیاست‌های ضد تورمی (و با در نظر گرفتن بهای تمام شده خودروسازان) افزایش نرخ محصولات آنها دور از تصور خواهد بود.

بانک‌ها: بسیاری این صنعت را به‌واسطه تسهیل در نقل و انتقال وجوه بین ایران و خارج برنده اصلی توافق می‌دانند. واقعیت آن است که متغیر‌های تأثیر‌گذار بر این صنعت آن قدر زیاد است که نمی‌توان فقط از جنبه حصول توافق به آن نگاه کرد. خروج پول از بانک‌ها در پی کاهش احتمالی نرخ سود سپرده بانکی و رونق بازار سرمایه یکی از تهدیدات این صنعت بعد از توافق به شمار می‌رود. از سوی دیگر سودآور شدن صنایع دیگر می‌تواند باعث وصول وام‌های معوق شده و رونق اقتصادی، گردش نقدینگی را در بازار پول افزایش دهد. از این رو پیش‌بینی آینده بانک‌ها در ماه‌ها و سال‌های آینده نیاز به بررسی‌های بسیار دقیق داشته و تصمیمات بانک مرکزی نیز در این خصوص بسیار مؤثر است. 

حمل‌و‌نقل: یکی از مهم‌ترین دستاوردهای ملموس توافق احتمالی لغو تحریم‌های حوزه حمل‌و‌نقل است. بدون تردید لغو تحریم‌ها در این صنعت و همچنین افزایش صادارات و واردات کالا می‌تواند شرکت‌های کشتیرانی فعال در بورس را با جهش قابل توجهی مواجه کند. اما در این صنعت نیز به زمانبر بودن تأثیرات اجرای توافق باید توجه شود.

پتروشیمی: به اعتقاد بسیاری از کارشناسان بزرگ‌ترین صنعت فعال در بازار سرمایه کمتر از صنایع مورد اشاره در بند‌های قبل از توافق احتمالی متاثر خواهد شد. کاهش تقاضا در بازارهای جهانی و افت قیمت محصولات پتروشیمی مهم‌ترین دلیل رکود این صنعت است که توافق احتمالی بر آن اثرگذار نخواهد بود. اما تسهیل در صادرات و کاهش هزینه حمل را می‌توان از نکات مثبت توافق بر این صنعت دانست. موضوع دیگری که در این زمینه بسیار مهم به نظر می‌رسد ورود شرکت‌های بزرگ چند ملیتی به پارس جنوبی به منظور راه‌اندازی هر چه سریع‌تر فاز‌های باقی مانده است؛ امری که می‌تواند بر تأمین خوراک و سوخت این شرکت‌ها اثر‌گذار باشد. در این صنعت نیز تصمیمات دولت در مورد نرخ خوراک به بعد از حصول توافق موکول شده که ممکن است از توافق احتمالی متاثر شود.

در این میان گروه‌هایی نظیر املاک و مستغلات، فولاد، سنگ آهن، سیمان، کاشی و سرامیک نیز به بازار مسکن وابسته هستند که آثار احتمالی توافق بر این بازار به سیاست‌های دولت بستگی دارد. در صنایعی که مواد اولیه آنها وارداتی است کاهش احتمالی نرخ ارز و نیز تسهیل ورود مواد اولیه نظیر کاهش مبلغ مورد نیاز برای اعتبار اسنادی باعث کاهش بهای تمام شده تولید خواهد شد. در صنایع صادراتی نیز می‌تواند لغو تحریم‌ها باعث افزایش صادرات شود. مطلبی که بسیاری از بزرگان بازار سرمایه بر آن اتفاق دارند آن است که بازار پس از توافق احتمالی در کوتاه‌مدت (بین 5 تا 10 روز کاری) دچار جهش خواهد شد و پس از آن مجددا وارد دوران استراحت خواهد شد. البته بعید به نظر می‌رسد در این دوره قیمت‌ها به سطوح قبل از توافق بازگردد اما طول این دوره استراحت بستگی به اتفاقات و اظهارنظر‌های طرفین مذاکره خواهد داشت.

* کارشناس بازار سرمایه