گزارش «فرصت امروز» از بازار تولید لوستر نقره / نورهای گرانقیمت

صنعت لوسترسازی در ایران سابقه ای بیش از نیم قرن فعالیت دارد و جزو کشورهایی است که توانسته این صنعت را متناسب با شرایط اجتماعی و اقتصادی خود بومی کرده و به صورت انبوه تولید کند. لوسترسازی ایران آمیخته ای از هنر و صنعت را به جهان عرضه می کند كه در آسیا و خاورمیانه مقام اول را داشته و در جهان هم از اسم و رسم مناسبی برخوردار است.

جدای از تولید و ساخت محصولات نوری متنوع، بخش دیگری هم از این صنعت وجود دارد که عمومیت چندانی ندارد و مخصوص عامه مردم نیست. این بخش از زیرشاخه صنایع نوری تا اندازه ای تجملاتی و تشریفاتی است و تولید محصولات آن محدود و بسیار گرانقیمت است که گاهی تا 400میلیون تومان هم می رسد. این گونه تولیدات لوستری به خاطر استفاده از فلزات گرانبها مانند نقره و تیتانیوم از ارزش بسیار زیادی برخوردارند و علاوه بر آن بار هنری و طراحی آن بسیار ارزشمند و فاخر است.

تولیدات لوستر ایران به دلیل ذوق و سلیقه ای كه در آن به كار گرفته می شود در همه جای دنیا شناخته شده است، اما در چندسال اخیر رشد و حجم تولیدات واحدهای سازنده کاهش پیدا کرده و سفارش های دریافتی کمتر شده است. ضمن اینکه وضعیت تولید مناسب نیست و برخی از فعالان این صنعت به خاطر شرایط نامناسب فعلی دست از کار کشیده اند و سراغ کارهای دیگر رفته اند.

از نظر تولیدکنندگان قدیمی این حرفه، این صنعت استعداد زیادی در شکوفایی مجدد دارد به شرطی که اقدامات لازم برای تداوم فعالیت مهیا شود. در همین خصوص با یکی از فعالان و فروشندگان اقلام قیمتی و پربهای لوستر درباره تولید و عرضه به گفت وگو پرداخته ایم.

کاهش ساعت کار در سایه رکود

این روزها این حرف ها و جملات مشابه را از زبان فعالان بازار و به خصوص تولیدکننده ها می شنویم: بازار خراب است یا اینکه امیدی به این کار باقی نمانده و صحبت هایی از این دست که این روزها ورد زبان فعالان اقتصادی است. عزیزالله شوشتری، تولیدکننده و فروشنده قدیمی این حوزه هم از وضعیت کنونی ناراضی است. وی 25 سال است که در این بخش فعال است و 11سال است که جواز تولید و کسب دارد.

او درباره این روزهای بازار می گوید: باید بگویم بازار تعطیلِ تعطیل است.سه سال است که رکود مطلق حاکم شده و حداقل در کوتاه مدت خروج از آن ممکن نیست. الان طوری شده که از پس هزینه های جاری هم به زحمت برمی آییم. اوضاع و احوال این صنف تا سه سال پیش بد نبود، ولی از آن موقع تا حالا مناسب نیست. تا چند سال پیش تولید شبانه هم داشتیم، ولی الان اضافه کاری هم نداریم و تعداد کارگرها را کم کرد ه ایم چون تولید خیلی کم شده و همین مقدار کم هم مشتری ندارد و در انبار خاک می خورد.

به طور کلی حجم تولید ما و سایر واحدها بیش از 40درصدکاهش پیدا کرده و بعضی از همکاران تعطیل کرده و رفته اند. پیش از این (قبل از سال 90) سفارش های خوب و سنگینی از کشورهای منطقه می گرفتیم. شیخ نشین های خلیج فارس مشتری دائمی واحد های تولیدی ایرانی بودند و حتی زیورآلات مورد نیاز را هم خودشان تامین می کردند تا کار زودتر انجام شود.

در همین سال ها به برخی از کشورهای اروپایی هم صادرات داشتیم که خودشان مهد مد و دکوراسیون بودند. صادرات این محصول الان صفر شده و به صورت محدود و به شکل چمدانی برای اقلام سبک و کم حجم انجام می شود.

تولید و عرضه

شوشتری از قدیمی های این صنف است که در راسته لاله زار نزدیک خیابان جمهوری مغازه قدیمی اش را اداره می کند. وی به غیر از فروش به تولید هم مشغول است و بیش از 40 مدل انواع لوستر و آویز را در کارگاه 600متری اش حوالی جاده ساوه می سازد. 26 پرسنل داشته که به 11 نفر رسیده است. کار عمده این شرکت ساخت انواع لوستر برنزی و برنجی است و نمونه های دیگر براساس سفارش های دریافتی ساخته می شود. اساس و مواد اولیه برای این حرفه، رابطه مستقیمی با قیمت مس دارد.

مواد اصلی تولید برنج و برنز است که هر دو فلز از آلیاژهای مس به حساب می آیند. مواد اصلی کار تماما داخلی است چون منابع عظیم مس را در اختیار داریم و واردات نداریم. قیمت ها از قرار کیلویی 12 تا 20هزار تومان متغیر است چون بستگی به نرخ دلار و قیمت های بورس فلزات دارد. از فلزات دیگر مثل نیکل، سرب و آلومینیوم هم در کار تولید استفاده می شود.

قیمت مواد اولیه در سال سه، چهار مرتبه جابه جا می شود و باعث تداخل در نرخ  کالاهای تولیدی می شود که این مسئله موجب بدقولی و بدحسابی در برخی سفارش ها می شود. اجناس چینی بیشتر آلومینیومی هستند که هم ارزان ترند و هم کیفیت بالایی ندارد. قیمت برنز تفاوت زیادی با برنج ندارد.

آلومینیوم کیلویی6تا 8هزار تومان و سرب 4 تا 6هزار تومان قیمت دارند. وی در کارگاه تولید ی اش نقره کاری هم انجام می دهد که جزو همان سفارش های فاخر است. خودش در این باره توضیح می دهد: بعضی از کارهای لوستری ما با نقره کاری ترکیب و همراه می شود. لوستر، آینه و شمعدان و سایر اقلام جانبی مثل ساعت رومیزی، آباژور و غیره اقلامی هستند که نقره یا سایر تزیینات روی آن سوار می شود.

این گونه سفارش ها از 10 گرم تا 5 کیلوگرم نقره در آنها استفاده می شود. قیمت نقره به شدت وابسته به بازارهای جهانی و بورس فلزات قیمتی است و قیمت آن بین 1200 تا 4هزار تومان در هر گرم است. البته سه مدل نقره داریم؛ نقره درجه یک که بیشتر تولید کشور ایتالیاست و به نقره شترنشان معروف است.

گونه دیگری از نقره های وارداتی از چین و تایلند می آید که ناخالصی زیادی دارد و بیشتر در آموزشگاه های طلا و جواهر استفاده می شود و از همه ارزان تر است. چند سالی است که نقره هندی به بازار آمده که در اصل هندی نیست، ولی به این نام معروف است. نقره داخلی هم است که از نمونه های چینی خیلی بهتر است و گرمی 1500 تا 2000 تومان قیمت دارد.

شوشتری در مورد سرمایه گذاری در این حرفه می گوید: اصلا توصیه به سرمایه گذاری نمی کنم مگر اینکه سرمایه تان زیاد باشد و توان توقف سرمایه را برای حداقل شش ماه داشته باشید. مهم ترین قسمت کار تهیه فضای مناسب است. بعد تهیه وسایل مخصوص نقره کاری مثل مته،  تراش قلم، کوبه و مشعل است. قیمت همه اینها بستگی به نوع کار بین 2 تا 8میلیون تومان است.

شوشتری درباره هزینه اولیه برای راه اندازی یک واحد تولیدی جمع و جور می افزاید: چیزی نزدیک به 60 میلیون تومان لازم است تا یک کارگاه کوچک ایجاد شود.