موضوع سیبزمینی داستان تکراری هر سال شده است؛ یک سال چنان فراوان میشود که کیسههای سیبزمینی رایگان به مردم میدهند و سال دیگر چنان کمیاب که قیمتها سر به فلک میکشد. نداشتن الگوی کشت و نبود سیاستگذاری درست در قیمتگذاری این محصول از سوی دولت از جمله مشکلات اصلی سیبزمینیکاران کشور است.نرخ خرید تضمینی سیبزمینی در سال زراعی 95-94 پس از گذشت دو ماه از آغاز سال زراعی اعلام شد.به گفته ابوالقاسم سوزنچی، کشاورز سیبزمینیکار همدانی و عضو هیات رئیسه انجمن ملی سیبزمینی ایران، نرخ خرید تضمینی سیبزمینی در چهار تا پنج سال گذشته تغییری نکرده است.
یارانه تولید کشاورزان چرا پرداخت نمیشود؟
سوزنچی در گفتوگو با «فرصت امروز»، با انتقاد از سیاستگذاریهای دولت در نرخگذاری خرید تضمینی محصولات کشاورزی میگوید: تنها قیمت گندم و کلزا امسال افزایش یافته و سایر محصولات مانند سیبزمینی تغییری نداشته است. ما از دولت گلایه داریم که چرا یک ریال از یارانههای تولید را به کشاورزان پرداخت نکرد، در حالی که بسته حمایتی صنعت را برای خودروسازان اختصاص داد.
این تولیدکننده سیبزمینی میافزاید: ما طبق معمول هر سال که قیمت خرید تضمینی محصولات اعلام میشود، نسبت به این نرخگذاریهای غیرکارشناسی اعتراض میکنیم اما کسی گوشش بدهکار نیست.تشکلها هم دیگر قدرت عمل و اجرا ندارند تا صدای کشاورزان را به گوش دولتمردان برسانند.
وی ادامه میدهد: دولت با این کار میخواهد پول کاشت به کشاورزان بدهد در حالی که قیمت تمام شده هر کیلوگرم سیبزمینی برای کشاورز بین 800 تا 1000 تومان است. اگر در خوشبینانهترین حالت دولت بتواند 80 تا 100میلیارد دلار به بخش کشاورزی تزریق کند شاید به وضعیت سال 79 برگردیم. این وضعیت کلی کشاورزی ایران است.
مدیریت کشت به جای دخالت در بازار
این کشاورز پیشکسوت همدانی میافزاید: گلایه دیگر در بخش بیمهای است. کشاورز برای هر هکتار کشت سیبزمینی 24 تا 25میلیون تومان هزینه میکند اما شرکتهای بیمه بالاترین میزان خسارتی که برای هر هکتار میپردازند، 2 تا 5/2میلیون تومان است. به نظر من دولت به جای توجه به بازار باید به سمت اجرای الگوی کشت برود و کشت محصولات را مدیریت کند تا بازار محصولات براساس عرضه و تقاضا به نرخ تعادلی برسد.
حراج محصولات کشاورزان در پوشش خرید تضمینی
عبدالله جرجانی، تولیدکننده سیبزمینی، در گفتوگو با «فرصت امروز»، اظهار میکند: به هیچ عنوان از قیمتهایی که دولت برای خرید تضمینی سیبزمینی اعلام کرده، راضی نیستیم. قیمت تمام شده هر کیلوگرم سیبزمینی خوراکی دست کم 700 و بذری تا 1000 تومان است. حالا حساب کنید که کشاورزان زیر چه فشاری هستند.
وی میافزاید: در همین سال جاری هزینه انبارداری برای کشاورز هر 50 متر مربع 150هزار تومان تمام میشود با این هزینههای گزاف سیبزمینی در بازار اکنون به قیمت هر کیلوگرم 200 تا 250 تومان فروخته میشود. یعنی زیر قیمت خرید تضمینی که دولت اعلام کرده است. کشاورزان مالشان جلو چشمشان حراج میرود و دولت حمایتی نمیکند.
دولت ناتوان از مدیریت کشت
این تولیدکننده سیبزمینی میگوید: به دولت پیشنهاد دادیم به جای خرید تضمینی سیبزمینی با فرستادن کارشناس سر زمینهای کشاورزان و اندازهگیری میزان کشتشان، همان قیمت 300 تومان را به کشاورز بدهد و از آنها حمایت کند. در این صورت کشاورزان خودشان میدانند چگونه کشت کنند و مدیریت و تنظیم بازار را نیز خودشان انجام میدهند.
مکانیزم بیمار سیاست خرید تضمینی
محمدرحیم نیازی، دیگر کشاورز سیبزمینیکار ناراضی از قیمتهای خرید تضمینی در گفت و گو با «فرصتامروز»، میگوید: مکانیزم خرید تضمینی دارای اشکال است و ما هیچ اعتقادی به خرید تضمینی برای حمایت از کشاورز نداریم. این سیاست نادرست دولت باعث میشود محصولات خریداری شده دوباره به چرخهفروش برگردد و قیمتها را بشکند.
این مسئله جز ضرر و زیان برای کشاورز چیزی عایدش نمیشود. وی بهترین راه حمایت از کشاورز را حمایت از صادرات میداند و میافزاید: حمایت از صادرات هم به سود تولیدکننده است هم منافع دولت را تامین میکند. وزارت امور خارجه و سفارتخانههای ایران در کشورهای دیگر باید در بازاریابی محصولات صادراتی به کمک تولیدکنندگان داخلی بیایند.
سیبزمینی جایگزین بخشی از واردات برنج
نیازی همچنین از دولت خواست به جای واردات حجم زیادی از برنج به کشور، سیبزمینی را جایگزین بخشی از نیازهای جامعه به مواد کالریزا کند. وی میگوید: باید سرانه مصرف داخلی سیبزمینی را بالا ببریم و وزارت بهداشت و صداوسیما در این زمینه باید کمک کنند.
این کشاورز سیبزمینیکار تصریح مــیکنــد: شوربختانه دولت و وزارت کشــاورزی، کشــاورزان و بـهویــژه سیبزمینیکاران را به حال خودشان رها کردهاند و کشاورزان از نظر معیشتی و درآمدی بهشدت مشکل دارند. ما دیگر از نفس افتادهایم و صدای نارسای ما را به گوش دولتمردان برسانید. کشاورزان نیاز به حمایت جدی دولت دارند و خرید تضمینی حمایت نیست.
گفتنی است؛ براساس اعلام نرخ خرید تضمینی محصولات از سوی وزارت جهاد کشاورزی، قیمت هر کیلوگرم سیبزمینی بهاره 3888، پاییزه 3960 و طرح استمرار 4664 ریال است. در حالی که در بازار میوه و تره بار تهران در روز سهشنبه (24 آذرماه) هر کیلوگرم سیبزمینی از 600 تا 1000 تومان نرخگذاری شده و در مغازهها و فروشگاهها بر حسب موقعیت مکانی هر منطقه تا چندبرابر این قیمت به فروش میرسد.