نبود جدیت بخش‌خصوصی یا وجود فساد

خواسته‌های بخش خصوصی از وزارت نفت یکی پس از دیگری مطرح و بدون پاسخ می‌ماند، واردات بنزین یکی از این خواسته‌ها است که با وجود برگزاری جلسات متعدد بی‌نتیجه مانده است. اگرچه نماینده دولت جدی نبودن بخش خصوصی را در این درخواست عنوان کرده‌است اما عضو اتاق تهران وجود رانت در واردات این کالا را علت مخالفت با ورود این بخش عنوان می‌کند.
فرزان گلچین، رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی اواسط شهریورماه امسال بود که به استناد به اصل 44 قانون اساسی و سند چشم‌انداز و برنامه پنجم توسعه دولت اعلام کرد: بخش خصوصی تمایل جدی دارد که بخشی از نیاز کشور به بنزین نه تمام آن را براساس توافق با دولت تأمین کند. بخش‌خصوصی بر حسب وظیفه ذاتی خود و توانایی موجود برای واردات بخشی از بنزین مورد نیاز تمایل دارد. اینکه چقدر از سوی متولیان امر پذیرفته شود، از عهده ما خارج است البته ما موضوع را به‌گونه‌ای پیگیری می‌کنیم که نتیجه‌بخش باشد.
بعد از طرح این موضوع کمیسیون انرژی اتاق تهران با هدف طرح پیشنهاد بخش خصوصی با نمایندگان و معاونان وزارت نفت جلسه‌ای تشکیل داد. در این جلسه بخش دولتی قول داد که از تمامی ظرفیت‌های بخش خصوصی در تأمین بنزین و صادرات فرآورده‌های مازاد استفاده کند، ‌اما با گذشت بیش از یک ماه این وزارتخانه درباره پیشنهادات مطرح شده واکنشی نشان نداده است.

پیشنهاداتی که وزارت نفت نمی‌پذیرد
حمیدرضا صالحی، نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق تهران درباره چرایی این موضوع با اشاره به اینکه قوانین وضع شده برای ورود بخش‌خصوصی در حوزه نفت و فرآورده‌های نفتی بیش از آنکه جذب‌کننده باشد، دفع‌کننده است به «فرصت امروز» می‌گوید: «وزارت نفت بارها در برابر درخواست‌های بخش خصوصی صراحتا مخالفت خود را اعلام نکرده، بلکه با وضع قوانین و تعیین شرایط مانع از ورود آن شده است.»
وی با اشاره به اینکه اتاق تهران در جلسه‌ای از ظرفیت‌های بخش‌خصوصی در تأمین بنزین مورد نیاز با وزارت نفت مواردی را مطرح کرده است، می‌افزاید: «این علاقه‌مندی جدی برای یک‌سال آینده مطرح شده و قرار است بعد از خودکفایی در تولید بنزین در بخش صادرات به کار گرفته شود. بخش خصوصی می‌تواند در بازاریابی کمکی برای دولت باشد تا بازارهای منطقه در حصار بنزین مورد نیاز باشد. بنگاه‌ها و تشکلات بخش‌خصوصی حتی پیشنهاد داده‌اند که در صورت تمایل دولت می‌توانند سوآپ کنند به گونه‌ای که با خرید بنزین مورد نیاز به جای پرداخت پول، فرآورده‌های دیگر را تحویل دهند.» به گفته صالحی، وزارت نفت با پیشنهادات بخش خصوصی موافقت نمی‌کند و دلایل آن را نیز مطرح نمی‌کند. وزارت نفت حاضر است منابع کشور از بین برود اما بخش‌خصوصی ورودی به این حوزه نکند.
وی در پاسخ به دیدگاه وزارت نفت و حساسیت بالا درباره نفت و بنزین می‌گوید: «بنزین را به عنوان یک کالای استراتژیک یاد می‌کنند در حالی که اینگونه نیست، اگر قیمت‌ها آزاد شود به دلیل رقابت امکان حضور بخش خصوصی قدرت می‌یابد. البته شاید رانت‌هایی وجود دارد که ما نمی‌دانیم اماهر چه به سمتی برویم که بخش‌خصوصی در واردات بنزین حضور یابد، قطعا شفافیت بیشتر خواهد شد و همچنین فساد و رانت کمتر خواهد می‌شود. از این رو پیشنهاد می‌شود دولت دست از تصدی‌گری بردارد.»
بخش خصوصی تمایل دارد توانایی خود را به وزارت نفت اثبات کند. بدون شک بعد از راه‌اندازی پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس نه تنها نیاز کشور تأمین خواهد شد بلکه ایران می‌تواند صادرکننده بنزین باشد. اما گویا هیچ دولتی تمایل ندارد از ظرفیت حقیقی بخش خصوصی استفاده کند. منصور معظمی، معاون پیشین برنامه‌ریزی وزارت نفت پیش از استعفای خود با تأکید بر اینکه اگر بخش خصوصی بتواند فرآورده‌های مورد نیاز کشور را به ویژه در واردات بنزین تأمین کند، از آن استقبال می‌کنیم، به «فرصت‌امروز» گفته بود: «شرط اصلی ما واردات محصول با کیفیت بالاست. علاقمندان واردات بنزین می‌توانند در رعایت ضوابط استانداردهای شرکت ملی نفت ایران با بخش بین‌الملل وارد مذاکره شوند و به طور قطع وزارت نفت از این پیشنهادات استقبال خواهد کرد.»

جدی نبودن بخش خصوصی
وی در پاسخ به اینکه چرا با وجود ارائه درخواست و پیشنهادات بخش‌خصوصی به صورت شفاف وزارت نفت واکنش خود را اعلام نمی‌کند، می‌افزاید: «به عنوان نماینده وزارت نفت در اتاق بازرگانی اعلام کردم که ما استقبال می‌کنیم و علاقه‌مند هستیم اما علاقه‌مندی جدی از بخش‌خصوصی در این زمینه ندیده‌ایم.»
اما مهدی شریفی نیک نفس، عضو هیات مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی به عنوان فعال بخش‌خصوصی با بیان اینکه ماچندمحموله بنزین به کشور وارد کرده‌ایم که وزارت نفت آن را خریده است، به «فرصت امروز» می‌گوید: «واردات بنزین تا زمانی که پالایشگاه ستاره خلیج فارس راه‌اندازی شود، مورد نیازکشور است و برای تأمین این نیاز نیز هر واردکننده‌ای که توانایی ورود داشته باشد می‌تواند به آن ورود کند.»
وی با اشاره به اینکه وزارت نفت در پرداخت پول بنزین وارداتی خوش‌قول بوده، درباره اظهار نظری مبنی بر اینکه بخش‌خصوصی در این زمینه جدی نیست، می‌افزاید‌: «اگر بخش خصوصی به صورت جدی وارد شود، مشتری وجود دارد.»