مراحل تاسیس صندوق سرمایه گذاری جسورانه در ایران (بخش اول)

در این مقاله به تشریح ابعاد مختلف تاسیس و اداره صندوق های تخصصی تامین مالی نوآوری پرداخته  شده و مراحل و مستندات مورد نیاز برای اخذ مجوز تاسیس و فعالیت این صندوق ها تشریح شده است.

نقطه عطف تاریخی تامین مالی نوآوری در ایران

بدون شک تصویب آیین نامه های مربوط به اعطای مجوز رسمی به صندوق های جسورانه از طریق سازمان بورس اوراق بهادار و شرکت فرابورس، یکی از نقاط عطف تاریخ تامین مالی کارآفرینی در ایران است و پیش بینی می شود تغییراتی کارا و اثربخش در بازار سرمایه گذاری جسورانه ایران ایجاد کند، چراکه این صندوق ها با اینکه زیرمجموعه بورس محسوب می شوند، اما برخلاف مابقی نهادها و ابزارهای مالی در پرتفوی بورسی و سبد سهام، سرمایه گذاری نمی کنند بلکه هدف اصلی از راه اندازی آنها سرمایه گذاری در شرکت های تازه تاسیسی است که از پتانسیل رشد برخوردارند.

ساختار مدیریتی و نظارتی صندوق ها

در آیین نامه اجرای مربوطه ساختار صندوق ها چنین پیش بینی شده است:

1- هیأت مدیره (رکن مدیریتی)

2- مدیر صندوق (رکن اداره  کننده)

3- کمیته سرمایه گذاری

4- متولی

5- حسابرس (رکن نظارتی)

صلاحیت مدیران و ارکان صندوق باید توسط نهاد مربوطه در بورس ایران تایید شود. در ادامه هر یک از این ارکان تشریح شده اند:

الف) هیات مدیره: متشکل از (۳، ۵ یا ۷) شخص حقیقی یا حقوقی است که یکی از اعضای آن مدیر صندوق است و سایر اعضا به انتخاب مجمع صندوق برای مدت دو سال تعیین می شوند. سیاست گذاری و تعیین خط مشی فعالیت صندوق و تصمیم گیری در مورد خرید، فروش یا حفظ مالکیت دارایی ها در حدودی که در اختیار مدیر صندوق نیست، ازجمله اختیارات هیأت مدیره صندوق است.

ب) مدیریت صندوق: بر عهده یک شخص حقوقی است که تخصص و تجربه لازم به منظور راه اندازی و مدیریت صندوق های سرمایه گذاری جسورانه را دارد و توسط مجمع صندوق انتخاب می شود. حق تصمیم گیری در مورد دارایی های صندوق در چارچوب این اساسنامه و امیدنامه و سیاست های تعیین شده توسط هیأت مدیره منحصرا از اختیارات مدیر صندوق است.

همچنین به منظور اینکه اختیارات مدیر صندوق در ساختار حفظ شود، اجرای تصمیمات هیأت مدیره صندوق با موافقت بیش از نیمی از اعضا یا موافقت مدیر صندوق برای اجرا منوط شده است. شایان ذکر است با توجه به حوزه فعالیت، مدیران این نوع صندوق ها الزامی مبنی بر دارا بودن مجوز سبدگردانی ندارند.

پ) کمیته سرمایه گذاری: مطابق امیدنامه صندوق، مدیر مکلف است به منظور انجام فعالیت سرمایه گذاری خود برای صندوق، کمیته ای تحت عنوان «کمیته سرمایه گذاری» متشکل از اشخاص حقیقی خبره (مطابق مشخصات مندرج در امیدنامه) تشکیل دهد.

ت) متولی: رکن راهبری صندوق است و مجوز برداشت از صندوق را مشترکا با مدیر صندوق دارد. متولی و اشخاص وابسته به آن  در زمان تصدی خود به این سمت نمی توانند در صندوق سرمایه گذاری کنند.

ث) حسابرس: حتما باید موسسه معتبر حسابرسی باشد. او بازرسی و حسابرسی صورت های مالی صندوق را عهده دار است. حسابرس و اشخاص وابسته به آن در زمان تصدی خود به این سمت، نمی توانند در صندوق سرمایه گذاری کنند.

امیدنامه هر صندوق

با توجه به ماهیت این نوع صندوق ها که بعضا استانداردسازی در آن دشوار است، هر صندوق دارای امید  نامه ای است که رویه تجاری و نحوه فعالیت برای رسیدن به اهداف تعیین شده آن را با رعایت اساسنامه مشخص می کند. در امیدنامه صندوق موارد زیر مشخص می شود:

1- حوزه فعالیت صندوق

2-  نحوه ورود سرمایه گذاران

3- مواعد تادیه سرمایه تعهد شده

4- ویژگی های افراد کمیته سرمایه گذاری و شرایط اشخاص کلیدی

5- تبیین مصادیق تخلف مدیر صندوق

6- نحوه توزیع منافع کسب شده توسط صندوق

7- ریسک های موردقبول توسط صندوق

8- اعداد و ارقامی که صندوق متناسب با آن کار خواهد کرد

9-  سایر سازوکارهای مرتبط با فعالیت صندوق.

نحوه تغییر مدیر صندوق

در پنج حالت تغییر مدیر صندوق امکان پذیر است:

1- استعفا، ورشکستگی یا انحلال شخصیت حقوقی مدیر صندوق

2-  تقلب یا تقصیر عمدی مدیر در اجرای وظایف و تعهدات و احراز آن در مرجع ذی صلاح قانونی

3- تغییر بیش از نیمی از اشخاص کلیدی صندوق توسط مدیر صندوق

4- امکانپذیر نبودن ادامه تصدی سمت مدیر صندوق به واسطه تاثیرات ناشی از لغو مجوز یا احکام قانونی

5- رأی موافق بیش از دوسوم دارندگان واحدهای صندوق مبنی بر تغییر مدیریت صندوق

جمع بندی: رونق بازار نوآوری در همنشینی با بورس

همان گونه که در این مقاله تشریح شد، مرجع صدور مجوز تاسیس و فعالیت صندوق های سرمایه گذاری جسورانه در کشور، سازمان فرابورس و بورس شده اند. امید می رود رسمیت بخشیدن به فعالیت های صندوق های جسورانه در فرابورس، باعث هم افزایی میان ابزارهای مالی معمول و ابزارهای مالی تامین نوآوری در کشور شود. به خصوص با توجه به استقرار همزمان بازار دارایی های فکری در فرابورس باعث توسعه تجاری سازی اختراعات و بهبود ساختار تامین مالی کارآفرینی های نوپا در کشور شود.

مشاور مالی و سرمایه‌ گذاری