ماشین‌آلات رکن اصلی معدن

دیدن نحوه فعالیت و کارکرد تجهیزات عظیم معدنی برای اکثر ما جالب توجه است و می‌تواند ساعت‌ها توجه‌مان را به خود جلب کند. اما آیا تاکنون از خودتان پرسیده‌اید تجهیزات و ماشین‌آلات معدنی چه بخشی از سرمایه‌ مورد نیاز یک معدن را به خود اختصاص می‌دهد؟ یا اینکه حداکثر دوره زمانی کارکرد آنها چند سال است و میزان وابستگی ما به خارج از مرزها برای تامین آنها به چه میزان است؟ این ‌سوال‌ها همه مواردی هستند که «فرصت امروز» برای یافتن پاسخی کارشناسانه درباره‌ آنها گپی کوتاه با یکی از فعالان صنفی در این زمینه داشته و مطالعه آن را به شما توصیه می‌کنیم.

مجتبی فتحی، مدیرعامل شرکت مهیار سنگ‌شکن در این زمینه به «فرصت امروز» می‌گوید: به‌طور کلی پس از اتمام اکتشاف و دریافت مجوزهای لازم برای بهره‌برداری، این ماشین‌آلات و ادوات معدنی هستند که زمینه حیات یک معدن را فراهم می‌کنند، بنابراین جایگاه قابل توجهی در صنعت معدن و معدن‌داری را باید برای‌شان درنظر داشته باشیم. فتحی در ادامه می‌افزاید: لازم است بدانیم براساس اصول استاندارد و علمی ماشین‌آلات معدنی به دو بخش ثابت و متحرک تقسیم‌بندی شده‌اند و به‌نوعی هرکدام تکمیل‌کننده بخش دیگر هستند و اگر ضعف یا نا هماهنگی در یک بخش وجود داشته باشد جای تردید نیست که بخش دیگر هم با خلل مواجه شده و کل پروژه درگیر یا زمینگیر خواهد شد.

60درصد سرمایه در بخش ماشین‌آلات متحرک

این فعال صنفی معتقد است تقریبا نزدیک به 60درصد هزینه‌های ماشین‌آلات معدنی که سرمایه‌گذاران در طرح‌های خود درنظر می‌گیرند مربوط به ماشین‌آلات متحرک از جمله لودر، بلدوزر و امثال این تجهیزات است و مابقی در بخش ماشین‌آلات ثابت مثل سنگ‌شکن‌ها یا سرندها به کار گرفته می‌شود. این درحالی است که میزان وابستگی معادن به ماشین‌آلات خارجی در بخش ثابت کمتر از 20درصد و در پاره‌ای از موارد مثل سنگ‌شکن‌های تا 500تن صفر درصد است اما در بخش ماشین‌آلات متحرک تقریبا این معادله معکوس می‌شود و خبری از تولیدات داخلی نیست.

مدیرعامل مهیار سنگ شکن درباره عمر مفید این تجهیزات تاکید می‌کند: براساس استانداردهای موجود و شرایط معقول در بخش ماشین‌آلات ثابت معمولا بازه زمانی 7 تا 10سال عمر مفید تجهیزات درنظر گرفته می‌شود و در بخش تجهیزات متحرک این رقم تا 20سال نیز تغییر خواهد کرد، بنابراین تامین منابع مورد نیاز برای جایگزینی یا بازسازی از کلیدی‌ترین موارد برای سرمایه‌گذاران در بخش‌های معدنی در نظر گرفته می‌شود.

وی تصریح می‌کند: امروز منابع قابل اتکای بانکی در اختیار معدن‌کاران نیست و به همین دلیل ضعف ملموسی در ماشین‌آلات و تجهیزات به‌خصوص در بخش‌های خصوصی معدنی دیده می‌شود و نمی‌توان امیدوار بود با سود وام‌های بانکی 26 یا 30درصدی اتفاق قابل توجهی در این زمینه صورت پذیرد، درحالی که کشورهای خارجی برای تجهیز معادن سرمایه‌گذاران وام‌هایی با بهره‌های 4درصد یا حتی پایین‌تر در نظر می‌گیرند.

علاوه بر تامین نیازهای داخلی صادرات هم داریم

فتحی‌نژاد با اشاره به توان صادراتی تجهیزات معدنی علاوه بر تامین نیازهای داخلی کشورمان می‌گوید: تجربه صادراتی قابل قبولی در این شاخه‌ از صنعت معدن وجود دارد به صورتی که محصولات سنگ‌شکن یا دیگر تجهیزات تولیدی ایرانی که عموما در بخش تجهیزات ثابت هستند در بازارهای ترکیه، آسیای میانه، آذربایجان و آفریقا به کار گرفته شده و بهتر است با توجه به رفع تحریم‌ها حمایت‌های بیشتری از صنعت ساخت ماشین‌آلات معدنی برای گسترش این روند صورت پذیرد، چون اغلب مواد و تخصص‌های مورد نیاز تولید این تجهیزات در کشورمان مهیاست.

وی با اشاره به اشتغال‌زایی بالا در این زمینه تصریح می‌کند: به‌طور کلی معدن و صنایع وابسته به آن از اشتغال‌زایی بالایی در سراسر جهان برخوردار هستند که ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست. به‌عنوان مثال دربخش تولید ماشین‌آلات معدنی مشاغلی چون ریخته‌گری، تراشکاری و قالب‌سازی بسیار کاربردی هستند و در صورت رونق معادن این مشاغل نیز افزایش خواهند داشت. این درحالی است که نباید فراموش کنیم عمده مشاغل ایجاد شده در زمینه ساخت ماشین‌آلات معدنی جزو مشاغل تخصصی به دست دانش‌آموختگان و کارگران ماهر صورت می‌گیرند که نباید این نکته را فراموش کنیم.

مدیرعامل مهیار سنگ‌شکن به اهمیت حضور گسترده ایران در نمایشگاه‌های بین‌المللی نیز اشاره کرده و می‌افزاید: هر سال نمایشگاه‌های بسیار مهمی در زمینه تجهیزات و ماشین‌آلات معدنی دایر می‌شود که تولیدکنندگان تجهیزات معدنی برای استفاده از فرصت ایجاد شده و معرفی توانمندی‌های خود در آن شرکت می‌کنند اما تولید‌کنندگان ایرانی به دلیل مشکلات اقتصادی و نبود هرگونه حمایت اصولی و منطقی از این صنعت با وجود تمام توانمندی‌ها و تجارب مثبتی که در اختیار دارند در این نمایشگاه‌ها بسیار کمرنگ ظاهر می‌شوند.

به‌عنوان مثال امسال در نمایشگاه تخصصی آلمان «داما» اگر به تعداد شرکت‌کنندگان کشور ترکیه به‌عنوان رقیب جدی ایران توجه داشته باشیم می‌بینیم 141شرکت ترکیه‌ای در این نمایشگاه شرکت می‌کنند اما تعداد تولیدکنندگان تجهیزات معدنی ایران از تعداد انگشتان دست هم کمتر است.