تردید در افزایش ضریب بازیافت مخازن / عملکرد وزارت نفت زیر ذره بین

اگرچه مهم ترین چالش کشور در بالادستی نفت، افزایش ضریب بازیافت از مخازن نفتی است، اما با وجود تلاش های صورت گرفته، معاون امور توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت در این باره معتقد است وزارت نفت در این زمینه عملکرد ایده آلی نداشته و اقدامات صورت گرفته در تزریق گازها به مخازن با مشکل مواجه شده است. 

غلامرضا منوچهری با بیان اینکه از یک درصد افزایش ضریب بازیافت مخازن، تنها نیم درصد آن محقق شده است، به «فرصت امروز» می گوید: به دلیل مشکلاتی، اقدامات صورت گرفته نتیجه بخش نبوده است و موفق نشدیم برنامه هدف گذاری شده را عملیاتی کنیم و توفیقات حاصله بر روال گذشته صورت گرفته است.

به گفته معاون امور توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت، حفظ ریکاوری و تولید نفت بخشی به دلیل تزریق گاز بوده است، همچنین با ایجاد چاه های جدید و تعمیرات چاه های کنونی موفق شدیم تولید نفت ایران را به مرز 4میلیون بشکه در روز برسانیم. البته به راحتی نمی توان عدد و ارقامی از میزان تولید نفت از محل افزایش ضریب بازیافت مخازن ارائه کرد، اما در مجموع عملکرد ایده آل نیست.

افزایش ضریب بازیافت مخازن در دولت کنونی از اهمیت خاصی برخوردار شده است. پیش از این بیژن زنگنه وزیر نفت با توجه به ضرورت ضریب بازیافت مخازن، اعلام کرده» ما حق نداریم این منابع را از دست بدهیم. افزایش ضریب بازیافت نفت اگر صورت نگیرد، سرمایه ملی ما زیر زمین از بین می رود». بنا به اعلام وزیر نفت، مهم ترین چالش کشور در بخش بالادستی صنعت نفت افزایش ضریب بازیافت از مخازن نفتی کشور است که در این خصوص با تعدادی از دانشگاه های مطرح کشور وارد مذاکره شده ایم و هر دانشگاه مسئول افزایش بازیافت در یک میدان است.

براساس اعلام وزارت نفت، هم اکنون ۸۳۰ میلیارد بشکه نفت کشف شده در ایران وجود دارد که یک درصد افزایش ضریب بازیافت آن، به افزایش 8میلیارد و ۳۰۰میلیون بشکه ای برداشت نفت منجر می شود که با قیمت نفت ۴۰ تا ۴۲ دلاری برای هر بشکه، حدود ۳۵میلیارد دلاردرآمدزایی برای کشور به همراه خواهد داشت. در ارتباط با اظهارنظر معاون امور توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت، نورالدین موسی کارشناس مخزن، با بیان اینکه میزان ضریب بازیافت مخازن نفتی به عوامل متعددی بستگی دارد و در مخازن مختلف این میزان متغیر است، به «فرصت امروز» می گوید: نمی توان به راحتی آمار داد که در سه سال گذشته با اجرای سیاست افزایش ضریب مخازن نفتی، Nمیزان افزایش ضریب داشتیم، چراکه تزریق گاز یک روزه یا یک ساله جواب نمی دهد. افزایش بازیافت با تزریق گاز از قبل از انقلاب برنامه ریزی شده است و همچنان ادامه دارد. مخازن گچساران و مارون از جمله مخازنی هستند که افزایش ضریب بازیافت مخازن روی آن انجام شده است و ضریب حدود 50 درصد دارند.

وی با بیان اینکه از برنامه تزریق گاز برای افزایش ضریب بازیافت مخازن نفتی عقب هستیم، می افزاید: به دلیل مصارف خانگی و صنعتی گاز، گازی برای تزریق میادین به میزان مورد نیاز وجود ندارد تا ضریب بازیافت مخازن افزایش یابد. لازم است در کنار افزایش ضریب بازیافت، به تولید صیانتی نیز دقت شود.

این کارشناس مخزن با بیان اینکه موضوع تزریق گاز برای بازیافت مخازن مسئله پیچیده ای است، می گوید: تزریق گاز در مخازن در صورت رعایت چهار اصل، تزریق به هنگام و به موقع، به مقدار کافی، به صورت مستمر و ارائه فرصت کافی، نتیجه خواهد داد و نمی توان

برای مخزن دوره خاصی تعریف کرد و میزان برداشت نفت خام از اصول فنی خاصی تبعیت می کند.

میادین نفتی از جهات متعددی با یكدیگر تفاوت دارند و ضریب بازیافت نیز از یك مخزن نفتی به مخزن دیگر متفاوت است و بستگی به عوامل زیادی دارد. متوسط ضریب بازیافت در شرایط مخازن نفتی ایران بین ١٨ تا ٢٧ درصد ذكر می شود. بیشترین سعی و تلاش پژوهش و توسعه دانش و فناوری ها در بخش بالادستی صنعت نفت جهان، در راستای بالابردن ضریب بازیافت است. درعین حال تولید بهینه نشده یا به اصطلاح غیرصیانتی از یك میدان، می تواند ضریب بازیافت را كاهش دهد و بخشی از نفتی را كه در شرایط تولید بهینه میدان بازیافت شدنی بود غیرقابل بازیافت کند. در میان همه روش های شناخته شده برای افزایش ضریب بازیافت، تزریق گاز به میدان نفتی، بارزترین و مهم ترین روشی است كه وضعیت آن در ایران مطلوب نیست. با وجود این، عبدالمحمد دلپریش، مدیربرنامه ریزی تلفیقی با بیان اینکه برای افزایش ضریب بازیافت نفت اقداماتی در دست انجام است، به «فرصت امروز» می گوید: در شرکت ملی نفت، پژوهشکده صنعت نفت، شرکت های اصلی و فرعی شرکت ملی نفت برنامه ریزی هایی جدی برای افزایش ضریب بازیافت نفت در حال انجام است.

وی می افزاید: به نظر می رسد با اقدامات صورت گرفته یک درصد ضریب افزایش نفت محقق شده است و با استفاده از تکنولوژی های به روز، میزان ضریب بازیافت می تواند افزایش یابد، به طوری که بگوییم ضریب بازیافت مخازن از پیش بینی انجام شده بیشتر است.

ارتباط با نویسنده : ebrahimi1941@gmail.com