گزارشی از سرمایه گذاری در تولید تابلوفرش / زیبا، ماندگار، پرسود

اگر بازار فرش دستباف با رکود مواجه است و حتی راه های صادراتی اش کماکان بسته، کارگاه های فرش بافی بیکار ننشسته اند و با تولید تابلوفرش به نوعی گذران عمر می کنند. حتی پا را از این هم فراتر گذاشته و گاه کارگاه های اختصاصی برای تولید این تابلوهای فاخر راه اندازی می کنند. در واقع تابلوفرش هنر – صنعتی ماندگار، زیبا و سودآور است که از سال های دور مورد توجه فعالان حوزه فرش دستباف قرار داشته و کارهای فاخر و درخور توجهی انجام می شود.

تابلوفرش ویژگی های خاصی دارد که منحصربه فرد است و علاوه بر شیک و شکیل بودنش، روز به روز قیمتی تر می شود. عمر طولانی دارد و پس از سال های سال قابلیت فروش دارد. در این گزارش به بررسی هزینه های مورد نیاز برای راه اندازی یک کارگاه تولید تابلوفرش می پردازیم.

مجید امینی یکی از قدیمی های بازار فرش است که بیشتر اقلام فرش را در خراسان تولید و عرضه کرده است. وی دراین رابطه می گوید: تولید عرضه تابلوفرش کار تقریبا پرزحمتی است و وقت زیادی از بافنده می گیرد.

مثلا یک تابلوی یک در یک متر بین 25روز تا دوماه وقت از قالی باف می گیرد. به همین خاطر واحدهایی که به طور خاص فقط تابلوفرش ببافند خیلی کم است و کسانی که به بافت این قلم اشتغال دارند در کنارش کارهای دیگر را هم دنبال می کنند. خود ما الان دو کارگاه در قم و مشهد داریم که 100 و 140مترمربع مساحت دارند و نزدیک به 40 دار قالی بزرگ و 16دار قالی مخصوص تابلوفرش در آن دایر است. مقدار تولید بستگی به دریافت سفارش ها دارد که متاسفانه ثابت و مشخص نیست.

ارزش افزوده بالا

این تولید کننده تابلوفرش به ارزش افزوده بالای این کالاهای لوکس و چشم نواز اشاره می کند و در ادامه می گوید: این کار به خاطر اینکه جزو مشاغل هنری به حساب می آید و نقش نیروی انسانی در آن قابل توجه است و از مواد مرغوبی مانند ابریشم در آن استفاده می شود از قیمت پایه نسبتا بالایی برخوردار است و به همین سبب ارزش افزوده ایجاد شده برای آن هم تقریبا زیاد است، به طوری که به صورت میانگین بین 35 تا 60درصد ارزش سودآوری داشته و در اقلام گرانقیمت سفارشی ممکن است به بالای 70 درصد برسد.

با توجه به اندازه فرش های بزرگ و زیرپایی حجم زیادی دارند و قیمتش الان گران است، تابلوفرش ها با توجه به سود خوبی که برای بافنده و صاحب کارگاه دارند، قیمت موجهی دارند. مدل دیگری از تولید وجود دارد که به صورت ماشینی و کارخانه ای است.

این فرش های تزیینی در حجم زیاد تولید می شوند و کیفیت کارهای دستی را ندارند. البته این گونه بافت مخصوص کارخانه های فرش ماشینی است که هم جای مناسب و کافی دارند و هم سرمایه مورد نیازشان را و مناسب کارگاه و زیرزمین های روستایی و شهرستان ها نیست. قیمت تجهیزات مکانیزه با توجه به اندازه و نوع کارکردی که دارند بین 150 تا 500 میلیون تومان خرج دارد که مخصوص فضاهای کوچک نیست. در ضمن بافته های ماشینی فقط تنوع طرح دارند و کیفیت نمونه های دستی را ندارند.

کار بافت در شرایط فعلی تا حد زیادی کم شده و رونق سابق را ندارد. بیشتر اقلام تولیدی صادراتی است که مشتری های ثابت از اروپا و کشورهای عربی داشتیم که به خاطر مشکلات موجود کمتر شده اند، به طور کلی برای راه اندازی یک کارگاه جمع وجور و نقلی نزدیک به 30 تا 50 میلیون تومان برای تهیه مواد اولیه، وسایل و ابزار تولید نیاز است.

درآمد مبتنی بر آموزش

امینی در مورد آموزش، بافت و درآمدزایی این حرفه می گوید: به دو طریق می توان بافت تابلوفرش را یاد گرفت. یکی تجربی است و دیگری شرکت در کلاس های آموزشی که دوره های مختلفی را با زمان های متفاوت برگزار می کنند. مدت این دوره ها از دو تا شش  ماه است که بین 300 تا 1/5میلیون تومان هزینه  کلاس ها می شود. در این دوره های آموزشی چله کشی، زنجیره، بافت نقشه و رفع عیوب به هنرجویان آموزش داده می شود.

وی در مورد درآمد کارکنان این بخش می گوید: مزد کار معمولا براساس بافت برای هر مترمربع است که بین 300هزار تا 3میلیون تومان است که این بستگی به مدت زمان تحویل کار دارد که چقدر وقت صرف آن شده است. ضمن اینکه قیمت تمام شده به طرح، نقش و تنوع آن بستگی دارد که میزان دستمزد را بالا و پایین می برد.

امینی در ادامه می گوید: همیشه این ضمانت وجود ندارد که فرش ها را با قیمت دلخواه به فروش برسانید. این بستگی به طرح های جدید و نوع نخی که استفاده می کنید، دارد و در فروش تابلوفرش ها بسیار تاثیرگذار است. در صورتی که بتوان سفارش گرفت بهترین حالت برای کار فرش بافی است و با قیمت بیشتری به فروش می رسد.