در آستانه توافق بر سر تثبیت تولید

براساس اخباری که از سوی منابع معتبر در اختیار خبرگزاری رویترز قرار گرفته است، کشورهای تولید‌کننده نفت خام شرکت‌کننده در نشست دوحه به منظور حمایت از قیمت این محصول در بازارهای جهانی و جلوگیری از ادامه روند نزولی آن‌که از سال 2014 میلادی آغاز شده است، در آستانه توافق بر سر تثبیت میزان نفت خام تولیدی خود هستند.

توافق مذکور در حالی در آستانه نهایی شدن است که پیش‌نویس این توافق که در دوحه دست به دست می‌شود و به رویت خبرگزاری رویترز رسیده، کشورهای تولید‌کننده را ملزم می‌کند که تولید روزانه آنها نباید از میزان نفت تولید شده در ماه ژانویه سال جاری میلادی بیشتر باشد.

در این چارچوب و مطابق یکی از بندهای مندرج در متن توافق‌نامه، تثبیت تولید که از آن با عنوان فریز نفتی نیز یاد می‌شود تا تاریخ اول اکتبر سال جاری میلادی ادامه خواهد یافت. پس از سپری شدن این دوره کشورهای شرکت‌کننده در طرح تثبیت مجددا در روسیه گرد هم خواهند آمد تا نحوه عملکرد طرح مذکور و اثرات آن بر بهبود شرایط قیمت نفت‌خام را در بازارهای جهانی بررسی کنند. اگرچه تا زمان نگارش این متن توافق کشورهای شرکت‌کننده در نشست دوحه به‌طور رسمی اعلام نشده، اما منابع معتبری در وزارت‌خانه‌های نفت کشورهای حاضر در دوحه به رویترز گفته‌اند که نسبت به حصول توافق نهایی بسیار خوشبین هستند. 

در این ارتباط «اناس خالد الصالح» سرپرست وزارت نفت کویت درباره چشم‌انداز دستیابی به یک توافق اعلام کرد: «من نسبت به فرآیند دستیابی به توافق خوشبین هستم.» هیأت دیگری که در نشست فوق‌الذکر شرکت کرده و نام کشور فرستنده آن به دلیل حساسیت‌های سیاسی ذکر نشده به خبرنگاران گفت: «تنها یک راه حل و پیشنهاد مطرح شده و آن تثبیت تولید نفت خام تا اول اکتبر است. سپس نشست دیگری در ماه اکتبر خواهد بود.»

لازم به ذکر است تعداد قابل توجهی از کشورهای تولید‌کننده نفت خام عضو و غیر‌عضو اوپک در نشست فریز نفتی در دوحه شرکت کرده‌اند، این در حالی است که ایران به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولید‌کنندگان نفت‌خام عضو اوپک اعلام کرده که قصد مشارکت در نشست دوحه و طرح تثبیت تولید را نداشته و از میزان تولید خود نخواهد کاست.

عدم تمایل برخی کشورهای تولید‌کننده نظیر ایران برای مشارکت در طرح تثبیت تولید در شرایطی صورت می‌پذیرد که بند دیگری از متن توافق نهایی به کشورهای دیگر اجازه می‌دهد تا در صورت تمایل به این طرح بپیوندند. همچنین کشورهای امضا‌کننده این طرح می‌توانند در دوران تثبیت تولید خود، همچنان به تقویت بازار نفت بپردازند.

ایجاد یک کمیته نظارت بر میزان نفت خام تولید شده توسط کشورهای مشارکت‌کننده در دوران تثبیت تولید از جمله مهم‌ترین تمهیداتی است که برای تحقق اهداف این طرح در نظر گرفته شده است. بر این اساس دو وزیر نفت از دو کشور عضو اوپک و دو وزیر نفت از دو کشور غیر‌عضو از اعضای کمیته مذکور بوده و تیمی از متخصصان حوزه نفت نیز به این کمیته در انجام وظایف آن کمک خواهند کرد.

در همین ارتباط و براساس تحلیل منتشر شده از سوی آژانس بین‌المللی انرژی، اگرچه تثبیت تولید نفت خام گامی بزرگ از سوی کشورهای تولید‌کننده نفت ارزیابی می‌شود، اما این اقدام تاثیر چندانی در بهبود وضعیت قیمت نفت در بازار نداشته و بازار تا پیش از سال 2017 میلادی به ثبات نخواهد رسید. این تحلیل به بررسی نقش ایران در این توافق پرداخته و با اشاره به قصد ایران برای افزایش تولید نفت‌خام خود پس از رفع تحریم‌های بین‌المللی، این موضوع را به‌عنوان اصلی‌ترین مانع بر سر راه تحقق طرح فریز نفتی ارزیابی کرده است.

در راستای تحلیل آژانس بین‌المللی انرژی، «بیژن زنگنه» وزیر نفت ایران در گفت‌وگو با رسانه‌های داخلی این کشور اظهار داشت: «کشورهای عضو اوپک و کشورهای غیر‌عضو نظیر روسیه باید واقعیت بازگشت ایران به بازارهای بین‌المللی انرژی را بپذیرند.» وی ادامه داد: «شرکت در طرح تثبیت تولید به معنای آن است که ایران از رفع تحریم‌های بین‌المللی برای افزایش تولید و بازگشت به بازار استفاده نکند.»

اظهار نظر اخیر وزیر نفت ایران در حالی مطرح می‌شود که پیش‌تر «محمد بن سلمان» معاون ولیعهد عربستان سعودی در گفت‌وگو با خبرگزاری بلومبرگ موضعی سرسختانه در قبال تهران اتخاذ کرده و گفته بود عربستان تنها در شرایطی به طرح تثبیت تولید می‌پیوندد که ایران نیز در آن مشارکت داشته باشد، امری که تهران آن را قویا رد می‌کند.