مسئله ترامپ

تفاوت مهم ساختن و تخریب کردن در اندیشیدن است. برای ساختن باید فکر کرد و برای تخریب نیازی به فکر نیست. آنچه سال ها با درد و رنج می سازند، در چند ثانیه تخریب می شود. این قاعده روزگار است.

آنچه در آمریکا پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ رخ داده قطعا از جنس ساختن نیست که نیاز به اندیشیدن داشته باشد. سیاستمدار نوکار مغروری که در آمریکا سکان ریاست جمهوری را در دست گرفته، با تمام توان دارد بنیادهای جامعه اش را تخریب می کند.

سرعت تخریب اعتبار آمریکا به حدی است که جامعه جهانی متعجب مانده و هیچ کس دلیلی منطقی برای این روند پیدا نمی کند. اینكه در كمتر از یك ماه، سابقه و اعتبار یك جامعه با این سرعت روبه تخریب و ویرانی می رود، احتمالا بزرگ ترین درسی خواهد بود که در یک قرن گذشته مردم جهان از روی کار آمدن یک پوپولیست ناسیونالیست خواهند آموخت.

هرچند جامعه مدنی در آمریکا به قدری توانمند است که می تواند گاهی در برابر تصمیم های غیر منطقی نظیر غائله اخیر واکنش های خوبی نشان داده و احتمالا سرعت تخریب ها را کاهش دهد اما بازسازی افکار عمومی نسبت به آنچه در همین زمان اندک رخ داده، سال ها تلاش و اعتماد سازی مجدد می خواهد.

در نشست های مختلف امسال مجمع جهانی اقتصاد نیز نسبت به فراگیری پدیده پوپولیسم در جهان هشدار داده شد. آلمان، فرانسه و هلند در معرض این عارضه قرار گرفته اند و به همین دلیل، فردای جهان غیر قابل پیش بینی شده است.

پدیده انتقال قدرت به پوپولیست ها اگرچه در کشورهای توسعه نیافته عادی است اما در چند دهه گذشته، جهان كمتر تجربه روی کار آمدن پوپولیست ها را در کشورهای قدرتمند مشاهده كرده است.

احتمالا این پرسش که ترامپ، جهان را به کدام سو می برد مهم ترین پرسشی است که اندیشمندان جهان به دنبال یافتن پاسخی برای آن هستند. در این میان آنچه می تواند پشتوانه ما در برابر رفتارهای غیر قابل پیش بینی ترامپ باشد، دیپلماسی عاقلانه و پرهیز از ورود به بازی های مطلوب دولت آمریکاست.

ایران اولویت آمریکا نیست و باید هوشمندانه این موضع را حفظ کرد.  هرچند آمدن  و رفتن های رؤسای جمهوری در آمریکا برای ما تفاوت چندانی نداشته اما این بار، آمدن دونالد ترامپ جز ما برای خیلی از کشورهای دیگر نگرانی آفریده است. هرچند این آمدن به مذاق بعضی ها نیز خوش آمده اما امروز اروپا و چین و خیلی از کشورهای جهان از روی کار آمدن دونالد ترامپ احساس خطر کرده اند.

این که ترامپ تفاوت های اساسی با دیگر رؤسای جمهور آمریکا دارد و به شدت غیر قابل پیش بینی است، حکم می کند که ما فکورانه، عاقلانه و هوشمندانه بازی کنیم. بعضی ها معتقدند با روی کار آمدن ترامپ، دوره دیپلماسی گذشته اما باید گفت اتفاقا دوره دیپلماسی فعال تازه آغاز شده است.