بی تمایلی تجار ایرانی به مسیرهای جدید صادرات / بخش دولتی، گرجستان را شاهراه صادراتی ایران به اروپا می‌داند

شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی برای انتقال محموله‌ها از مسیر گرجستان و ارمنستان با این دو کشور مذاکره کرده اما فعالان بخش‌خصوصی از این مسیر جدید راضی نیستند و همچنان به مسیرهای قدیمی اعتماد دارند. 

فرازن گلچین، رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی مسیر ترکیه را برای صادرات نفتی، مناسب می‌داند و توضیح می‌دهد: «یافتن مسیر دیگر برای صادرات فرآورده‌های نفتی به اروپا اقدام خوبی است اما مسیر ایران، ارمنستان و گرجستان یک مسیر عبوری با ظرفیت محدود است و نمی‌تواند برای ایران هاب تجاری باشد. اگرچه خط عبوری ترکیه دچار تنش شده است، اما همچنان این کشور بهترین مسیر برای صادرات فرآورده‌های نفتی به اروپا است. نباید به‌گونه‌ای عمل کنیم که خروجی کمتری عاید ایران شود از این رو باید آینده‌نگری دقیقی صورت گیرد.»

وی با بیان اینکه تنش با ترکیه در آینده قابل حل است، می‌افزاید: «اگر قرار است مسیر ارمنستان به گرجستان مسیر جدیدی برای صادرات باشد بهتر است در عقد قراردادهای بین‌المللی تمامی جوانب دیده شود تا قراردادها تحت تاثیر فشارهای سیاسی قرا نگیرد. این کشورها مستقل و قوی نیستند و ممکن است در سیاست‌هایشان دچار لغزش شوند.» رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی همچنین می‌گوید: «این دو کشور زیرساخت‌های حمل‌و‌نقلی مناسبی ندارند. مسیر جدید در گذشته مورد استفاده برخی از تجار برای صادرات فرآورده‌ها از جمله روغن قرار می‌گرفت که حجم آن محدود و خاص بود اما اینکه در مقیاس بین‌المللی از این مسیر استفاده شود لازم است زیرساخت‌های این مسیر به‌صورت بین‌المللی تغییر یابد.»

این در حالی‌است که ایران پیش از جنگ قره باغ با خط راه‌آهنی از مسیر ارمنستان و آذربایجان به اروپا متصل بود اما این مسیر در این جنگ از بین رفت و هرگز بازسازی نشد. سیدمحمد حسینی عضو هیات‌مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی با اشاره به این جنگ، می‌گوید: «کشور ارمنستان مسیری کوهستانی است که حداقل زیرساخت برای عبور فرآورده‌های نفتی را دارد و خط راه‌آهن ایران و ارمنستان از بین رفت. احیای مسیر جدید برای صادرات فرآورده‌های نفتی ایران در فضای کنونی الزامی ندارد.»

وی با بیان اینکه کشور ایران برای صادرات فرآورده‌های نفتی خود در بن‌بست قرار ندارد که بخواهد به مسیر جدید ارمنستان و گرجستان برای دستیابی به بازار‌های اروپا فکر کند، به «فرصت‌امروز» می‌گوید: این مسیر برای کشورهای آسیای میانه که در بن‌بست هستند و نمی‌خواهند به روسیه وابسته باشند، مسیر خوبی است اما برای کشور ایران جذابیتی ندارد زیرا ایران مسیر ترکیه را دارد.»

این فعال بخش خصوصی با بیان اینکه فرآورده‌های نفتی ایران از طریق آب‌های جنوب به اروپا صادر می‌شود، می‌گوید: باید مطالعه شود که مسیر جدید چه میزان از فرآورده‌ها را به اروپا منتقل خواهد کرد تا نسبت به اجرای آن تصمیم‌گیری شود. متاسفانه در چند سال گذشته رقبای ایران به راحتی توانسته‌اند بازارهای ایران را تصاحب کنند و نباید با آزمون و خطا بازارها را از دست داد و در خوش‌بینانه‌ترین حالت، این مسیر برای بهره‌برداری به یک دهه زمان نیاز دارد.»

حسن تاجیکی که پیش از این در شرکت پالایش و پخش مسئولیت داشته و امروز در اتحادیه فرآورده‌های نفتی حضور دارد نیز ضمن مخالفت با این مسیر پیشنهادی شرکت پخش برای ایجاد مسیر گرجستان برای دستیابی به بازارهای اروپا، به «فرصت امروز» می‌گوید: «هزینه صادرات فرآورده‌های نفتی از طریق مسیر گرجستان بسیار بالاست و تجار علاقه دارند هزینه حمل را کاهش دهند. به شخصه به ایجاد این خط صادراتی خوش‌بین نیستم و باید مسیرهای کنونی تقویت شود.»

وی با بیان اینکه می‌تواند به خطوط جدید برای دستیابی به بازارهای اروپا فکر کرد، اما این مسیر به دلیل نبود زیرساخت‌های لازم نمی‌تواند گزینه مورد نظر باشد، می‌گوید: «اینکه پیشنهاد‌دهنده و پیگیر این موضوع شرکت پخش فرآورده‌های نفتی است بیانگر این است که نمی‌توان به سرانجام این مسیر امیدوار بود. با وجود اینکه این مسیر نمی‌تواند مسیر مناسبی برای صادرات باشد اما زمانی می‌توان به سرانجام آن امیدوار بود که بخش بین‌المللی وزارت نفت در این خصوص ورود جدی داشته باشد.»

ارتباط با نویسنده : ebrahimi1941@gmail.com