برنج پاکستان درمبارزه با رقیب قدبلندش

برنج در سال‌های گذشته پای ثابت مراودات تجاری ایران و هند بوده است. بحث وجود آرسنیک بالا هم این کالا را از سفره گشوده میان دو کشور حذف نکرد. در حالی واردات آن در سال 2014 ممنوع شد که ایران قصد حمایت از تولید داخلی را داشت و هندی‌ها اشباع شدن بازار داخلی ایران را دلیل اصلی کسادی صادرات‌شان می‌دانستند، البته برخی بازرگانان اعتقاد داشتند در این مدت واردات این کالا همچنان ادامه داشت.

اما حالا با سفر رئیس‌جمهور به پاکستان و آغاز روابط جدید تجاری با همسایه نزدیک شرقی، به نظر می‌رسد کشاورزان و تجار پاکستانی هم می‌خواهند اندکی از این بازار را از آن خود کنند. پاکستانی‌ها پیش از اینکه برنج دانه بلند هندی در سفره‌های ایرانی خودنمایی کند، سهمی از مصرف برنج در ایران داشتند، اما با ورود این نوع برنج, جایی برای برنج سفید پاکستان باقی نماند. برنجی که گفته می‌شود در مقایسه با رقیب هندی‌اش کیفیت، عطر و طعم مرغوب‌تری دارد اما در قیمت هنوز نتوانسته حریف رقیبش شود.

به گزارش نیوز اینترنشنال و براساس گفته‌های رئیس هیات‌مدیره انجمن صادر‌کنندگان برنج پاکستان این کشور در حال حاضر 8 درصد از بازار ایران را در دست دارد و قصد دارد این سهم را سه تا چهار برابر افزایش دهد. به گفته محمدشفیق، این انجمن که با بازرگانان ایرانی در سفر روحانی به این کشور دیدار کرده بودند، قصد دارد هیأتی را به‌زودی روانه ایران کند.

شفیق به نیوز اینترنشنال بزرگ‌ترین روزنامه انگلیسی زبان این کشور گفته است، برای ورود به بازار برنج ایران و رقابت با هندی‌ها کار سختی در پیش دارند. اما امیدوار است در کنار 15 شرکت پاکستانی که استانداردهایش به تایید ایران رسیده و ثبت شده‌اند، همچنین روان شدن مکانیزم نقل و انتقالات بانکی کمی این راه را هموار کند. اما برخی بازرگانان ایرانی که چم و خم این بازار را می‌دانند اگرچه جایگزینی برنج هندی را با پاکستانی گزینه مطلوبی می‌دانند اما خیلی به آن امیدوار نیستند.

کورش دهقانی وارد‌کننده بوشهری که با ورود وارد‌کنندگان کلان برنج هندی در سال‌های اخیر فعالیتش محدود شده، معتقد است واردات برنج هندی انحصاری و در دست افراد خاصی است و شکستن این انحصار آنچنان ممکن به نظر نمی‌رسد. این بازرگان موانع سخت بر سر راه بازرگانان پاکستانی را متعدد می‌داند،

او با اشاره به کیفیت مطلوب این برنج به «فرصت امروز» می‌گوید: واردات برنج پاکستانی اگر چه در مقایسه با هندی هزینه‌ای در حمل‌و‌نقل ندارد اما قیمت بالای آن برای ما یک چالش است و تا زمانی‌که قیمت‌شان را پایین نیاورند، کاری از پیش نمی‌برند و بعد از آن هم با دیوار انحصار‌کنندگان مواجه خواهند شد. او ایجاد تعرفه ترجیحی را نیز راهکاری برای تسهیل واردات برنج از این کشور می‌داند، اما معتقد است کاهش قیمت آن از سوی پاکستانی‌ها راهکاری به مراتب امکان‌پذیرتر از تعرفه ترجیحی است.

این بازرگان روابط اقتصادی - سیاسی میان ایران و هند و مافیای واردات برنج را از دیگر بازدارنده‌های افزایش سهم برنج پاکستانی در ایران می‌داند. به گفته وی هم‌اکنون برخی کشورهای عربی خریدار عمده برنج پاکستان هستند.

حیات رخشانی دیگر بازرگان واردکننده برنج نیز قیمت برنج پاکستانی را بزرگ‌ترین مانع برای ورود عمده به بازار ایران می‌داند. او به «فرصت امروز» می‌گوید: از زمانی که در برنج‌های هندی مسئله بالا بودن آرسنیک طرح شد، برنج پاکستانی خواهان بیشتری پیدا کرد اما به دلیل قیمتش، مصرف‌کنندگانش محدود هستند.

به گفته این بازرگان سیستان بلوچستانی، کاهش قیمت این نوع برنج و عرضه آن در سطح وسیع‌تر، می‌تواند نظر خریداران برنج هندی را به خود جلب کند چون کیفیت بالاتری دارد. به گفته رخشانی تا زمانی که پاکستانی‌ها، قیمت‌شان را پایین نیاورند موفق نمی‌شوند سهم قابل توجهی از بازار برنج ایران را به دست بیاورند. این بازرگان در این صورت واردات برنج را از پاکستان در مقایسه با هند به صرفه می‌داند.

پاکستان بعد از اندونزی و بنگلادش بیشترین مقدار تولید برنج را در میان کشورهای اسلامی قاره آسیا دارد. به گزارش «فرصت‌امروز» و به نقل از پایگاه خبری بلومبرگ صادرات هندی برنج به ایران در سال 2014-2015، 35درصد کاهش داشت و در سال‌های اخیر عربستان به‌عنوان نخستین وارد‌کننده از این کشور، جایگزین ایران شد. تولیدات هند در سال 8/7میلیون تن در سال است و عربستان، ایران، دوبی و عراق وارد‌کننده عمده از این کشور هستند.

براساس این گزارش، بازرگانان هندی پیش‌بینی می‌کنند واردات ایران در سال 2015-2016 به 1/6میلیون تن برسد. اما آمارهای متعدد و منتشر شده در داخل کشور نشان می‌دهد نیاز به واردات بین 800 تا کمی بیش از یک میلیون تن است. خبرگزاری ایسنا به نقل از انجمن صادر‌کنندگان برنج پاکستان خبر داده، یک هیات 26 نفره متشکل از معامله گران برنج را در 22آوریل (سوم اردیبهشت) برای گفت‌وگو درباره‌ شرایط مربوط به شیوه تولید مورد تایید مقامات ایرانی به تهران سفر خواهند کرد.

* ارتباط با کارشناس: minoo.galeh@gmail.com