در همایش راهکارهای توسعه صادرات صنایع دستی در منطقه پسا داعش مطرح شد / بازنگری در سطح توسعه صادرات صنایع دستی به عراق

ارتباطات اقتصادی ایران و عراق همواره از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است، به طوری  که طی سال های گذشته، کشور عراق به  عنوان یکی از بازارهای پیرامونی و از مهم ترین مقاصد صنایع دستی ایران، برای صادرکنندگان و فعالان اقتصادی حوزه صنایع دستی جایگاه ویژه ای داشته است.

از همین رو لزوم بازاندیشی و بازنگری در سطح روابط تجاری با کشور عراق پس از پاکسازی این منطقه از داعش به عنوان یکی از اولویت های اصلی فعالان این بخش مطرح شده است.

تمایل زیاد مردم عراق به خرید صنایع دستی ایران

پویا محمودیان، مدیر کل بازرگانی معاونت صنایع دستی سازمان، با اشاره به بهبود شرایط امنیتی در کشور عراق می گوید: با توجه به تراکم جمعیت در استان های هم مرز این کشور با ایران و قرابت مذهبی مردم عراق با ایرانیان و همچنین کاهش سهم تجارت کشورهای رقیب در زمینه صنایع دستی، برآن شدیم نشستی را با فعالان این حوزه برگزار کنیم.

وی با بیان این جملات می افزاید: طی اتفاقاتی که در سال های اخیر برای کشورهای ترکیه و سوریه رخ داده است، صادرات این کشورها در حوزه صنایع دستی به عراق بسیار محدود شده؛ به همین جهت این یک فرصت طلایی برای حضور پررنگ ایران در بازارهای عراق است.

محمودیان با بیان اینکه کشور ایران سومین تولیدکننده برتر صنایع دستی دنیا به لحاظ تنوع محصولات است، می گوید: ما باید بتوانیم از پتانسیل های موجود کشورمان برای صادرات بهتر صنایع دستی استفاده کنیم.  با توجه به اینکه کشور عراق مدفن شش تن از امامان شیعه است، امری که شاهد آن هستیم اینکه سهم صنایع دستی ایران از سبد سوغات عراق بسیار ناچیز شده است.

بسیاری از زواری که برای تبرک از این کشور سوغاتی مثل تسبیح یا جانماز می آورند هیچ کدام آنها متعلق به ایران نیست. هدف ما این است که جایگاه صنایع دستی ایران را در سبد سوغات زیارت بیش از پیش ارتقا بخشیم.

وی ادامه می دهد:  گرچه بازارچه هایی در مرزهای ایران با کشور عراق برای فروش صنایع دستی ایران وجود دارد اما هنوز در 18 استان کشور عراق فروشگاه های دائم صنایع دستی یا فروشگا های زنجیره ای صنایع دستی ایران یا سایت های فروش الکترونیک راه اندازی نشده است. اینها تمامی نقاطی است که ایران می تواند از طریق آن  حضوری پر رنگ در صادرات صنایع دستی کشورمان به عراق داشته باشد.

54/1 درصد سهم صادرات صنایع دستی ایران به عراق

مدیرکل بازرگانی معاونت صنایع دستی سازمان با اشاره به آمار صادرات صنایع دستی ایران در سال 94، می گوید: در سال 94 سهم صادرات صنایع دستی ایران به کشور عراق 54/1 درصد بوده که این صادرات شامل شیشه های سنتی و گلیم و زیلو بوده است.

وی با بیان این جملات می افزاید:  البته این آمار بدون احتساب صادرات چمدانی است، زیرا می دانیم بسیاری از صنایع دستی ایران از طریق چمدان وارد این کشور می شود. محمودیان ادامه می دهد: در حال حاضر بسیاری از صنایع دستی ایران مثل زیورآلات سنتی،  منسوجات سنتی و سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی که دارای مزیت صادراتی هستند جای خود را در بازار عراق باز نکرده اند که امیدواریم در سال های آتی شاهد این اتفاق باشیم.

وی با اشاره به صادرات خدمات به ویژه در بخش گردشگری، می گوید: متأسفانه برخلاف صادرات خدماتی نتوانسته ایم در صادرات صنایع دستی موفق عمل کنیم؛ همچنین در بخش شناسایی بازار عراق از لحاظ هنری و فرهنگی ضعیف عمل کرده ایم، امید است بتوانیم از طریق بازنگری در قوانین و سطح روابط تجاری با کشور عراق سهم صادرات صنایع دستی ایران به این کشور را افزایش دهیم.

ارائه طرح های مشترک به منظور ارتقای اقتصادی هر دو کشور

بهمن نامورمطلق، معاون صنایع دستی کشور نیز با اشاره به اینکه امیدواریم منطقه ای عاری از داعش را تجربه کنیم، می افزاید: پیش از آنکه دیگران برای دسترسی به بازارهای عراق پیشقدم شوند باید خودمان را آماده حضور در بازار عراق کنیم. مطمئناً دوره بعد از داعش دوره ای خواهد بود که منطقه را به یک کارگاه ساخت و ساز تبدیل می کند و اگر آماده حضور نباشیم، دیگران از این وضعیت بهره خواهند برد.

وی با بیان این جملات می افزاید: بازار بزرگ ترین سرمایه عصر پسامدرن است که باید برای آن برنامه داشته باشیم. باید به آینده منطقه رجوع کنیم و بتوانیم طرح هایی برای پیشبرد وضع حاضر ارائه دهیم. طرح هایی مثل همکاری در سوغات زیارتی و موزه ای،  ایجاد بازارچه های مرزی مشترک،  ایجاد سایت های فروش مشترک،  همکاری دو کشور در پایانه های فروش،  بسته های حمایتی برای صادرکنندگان منطقه و ایجاد تعرفه های ترجیحی با این کشور،  نظارت مشترک بر کیفیت صنایع دستی،  مقابله مشترک با کالای قاچاق در سطح منطقه و راه اندازی بازارهای مشترک صنایع دستی برای استفاده از فرصت های مشترک،  اگر بتوانیم با هم همکاری داشته باشیم قطعاً رشد خواهند کرد و به جای رقیب، همکار یکدیگر خواهیم بود و این رمز موفقیت در سطح منطقه خواهد بود.

خرده فروشی در بستر الکترونیک

در ادامه مرتضی براری، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با طرح این سوال که آیا فناوری اطلاعات می تواند به توسعه بازار صادراتی کمک کند،  می گوید: تنها شبکه یکپارچه جهانی شبکه ارتباطی موبایل است؛  در حال حاضر 70 میلیون موبایل در سطح کشور وجود دارد که باعث شده ارتباطات به راحتی صورت گیرد. در حال حاضر بازار تغییر کرده است و مردم ترجیح می دهند بیشتر خرید خود را از طریق موبایل انجام دهند. موبایل در حال تبدیل شدن به پنجره واحد خریدهای خرده فروشی در دنیا است.

به طور مثال شرکت علی بابا در یک روز 8/4 میلیارد دلار فروش داشته است که این میزان معادل کل صادرات نفت ما است، حال اینکه ما چه میزان در این بازار مشارکت و حضور داریم مسئله ای است که ما را بر آن داشت تا بتوانیم با ایجاد یک بستر آی تی سهم خود را در بازار صنایع دستی ارتقا دهیم.

وی با بیان این جملات می افزاید: اصطلاحی هست که می گوید هر کلیپ یک کلیک بخورد یک اقتصاد راه اندازی می شود، از همین روی بسیاری هستند که می خواهند پول بدهند تا بتوانند به صورت آنلاین سوزن دوزی یک پیرزن 90 ساله را ببینند. در حال حاضر مردم به راحتی برای حوزه محتوا و سرویس پول می دهند. امیدواریم بتوانیم با راه اندازی یک سایت فروش مجازی و روش های دیگر به صادرات صنایع دستی کشور کمک کنیم.

استاد فرصت سوزی هستیم

در ادامه حسن انتظار، رئیس اتاق بازرگانی ارومیه با بیان اینکه صادرات صنایع دستی حتی در دوران قبل از حضور داعش نیز با مشکلات و رکود مواجه بود، می گوید:  «گمرکات باید تجهیز شوند، همچنین رایزن های اقتصادی کشور در عراق باید تلاش کنند تا صادرکنندگان بتوانند به راحتی به فعالیت خود ادامه بدهند.»

والایی، مدیر سازمان صنایع دستی استان کرمانشاه نیز با اشاره به اینکه آمد و شد مردم عراق به ایران بسیار گران شده است، می گوید: بسیاری از مردم عراق برای خرید،  درمان و تفریح به ایران می آمدند که در حال حاضر به دلیل گرانی روادید این امر متوقف شده است.

در ادامه محسن علوی، مدیر کل میراث فرهنگی و صنایع دستی استان کردستان نیز با بیان اینکه در کردستان عراق استاد فرصت سوزی بوده ایم، می گوید: خلف وعده های صادرکنندگان و تاجران ایرانی باعث بی اعتمادی کردهای عراق به ایرانیان شده است درحالی که تعداد شرکت های رقیب ما یعنی کشور ترکیه 6 درصد بیشتر از شرکت های ایرانی است.

وی با بیان این جملات می افزاید: مشکل دیگر ممنوعیت صدور تخته نرد از جانب گمرک ایران است. با توجه به استقبالی که از این کالا شده است ممنوعیت صادرات آن به صلاح نیست. همچنین صادرکننده ای در مریوان وجود دارد که سالانه 40 هزار جفت گیوه به عراق صادر می کند اما این صادرات به دلیل دریافت عوارض از جانب گمرک عراق به صورت قاچاق صورت می گیرد.

علوی با اشاره به اینکه نبود کد برای اقلام صادراتی صنایع دستی مشکلاتی در گمرک برای صادرکنندگان ایجاد می کند،  می گوید: باید در تعریف کد تجدیدنظرهایی صورت گیرد.

ارتباط با نویسنده: Leilashirzad69@gmail.com