با تکنولوژی قدیمی کار می‌ کنیم

هر محصولی که تولید می‌شود نیاز به بسته‌بندی مناسب خودش دارد. عرضه یک کالا بدون بسته‌بندی آن امکان‌پذیر نیست. این موضوع به قدری اهمیت دارد که گاهی موجب افت فروش و در نتیجه ضرر و زیان برای تولید‌کننده می‌شود. بسته‌بندی هم مانند صنایع تخصصی، یک صنعت مولد است و پتانسیل زیادی برای اشتغال‌زایی و حضور در بازار دارد. برای آشنایی بیشتر با این حرفه و بایسته‌های این صنعت با مهندس محمدرضا بهجتی، رئیس هیأت‌مدیره شرکت مهتاب‌صدرا که تولیدکننده قوطی‌های فلزی است به گفت‌وگو نشستیم.

تکنولوژی پایین؛ هزینه‌ها بالا

شرکت مهتاب صدرا 9سال است که دایر شده و زمینه تخصصی‌اش تولید قوطی‌های فلزی برای مواد‌غذایی است. بهجتی در مورد شیوه کار در این صنعت به «فرصت امروز» می‌گوید: تکنولوژی در صنایع بسته‌بندی ایران پایین و قدیمی است. کیفیت کاری ما با رقبا فاصله زیادی دارد و درست به همین خاطر است که امکان حضور و صادرات محصولات تولیدی ما کم است. کالایی که با کیفیت خوب تولید و صادر می‌شود، مشتری حاضر است حداقل یک بار آن را امتحان کند، بعد آن را می‌سنجد و پس از رضایت از محصول، بارها خرید می‌کند.

اصول کاری و فنی ما پایین است و روش‌های تولیدی ما در حوزه بسته‌بندی جوابگوی نیازهای بازار مصرف نیست. این موضوع به فناوری قدیمی ما و کمبود تنوع در ارائه مدل‌های شیک و جذاب برمی‌گردد. بهترین و جدیدترین تکنولوژی موجود ما مربوط به دهه 1980میلادی است. حتی واحدهایی هستند که با فناوری قدیمی‌تر مربوط به دهه 1960میلادی کار می‌کنند.

وی در خصوص این مشکل و ضعف فنی صنعت بسته‌بندی می‌گوید: هزینه‌های تولید و کار بسیار بالاست. مخارج وارد کردن و راه‌اندازی یک خط تولید هزینه‌های زیادی به همراه دارد که برای خیلی از فعالان این حوزه مقدور نیست وگرنه راه برای فعالیت مهیاست و امکان کار و تولید فراهم است. از طرفی کاهش تولید واحدهای تولیدی باعث کم شدن حجم کاری صنایع بسته‌بندی شده و کسی خودش را برای حجم کم اجناس به زحمت نمی‌اندازد. با همان روش سنتی و قدیمی می‌سازد و کالایش را عرضه می‌کند.

مثلاً در قسمت ما که کار اصلی‌مان تولید قوطی و بسته‌بندی‌های فلزی است، خرید ورق‌های فلزی هزینه زیادی دارد، ضمن اینکه چرخه تولید ما معیوب است. نخستین گزینه در کار ما ظرفیت تولید است. وقتی که میزان تولیدات صنایع کل کشور پایین می‌آید، به‌طور طبیعی حجم کاری یک واحد بسته‌بندی کم می‌شود. این بستگی به تعداد و مقدار تولید دارد.

بهجتی درباره شرایط راه‌اندازی یک واحد جمع‌و‌جور می‌افزاید: این هم بستگی به زیرشاخه صنعتی آن دارد و هم اینکه بخواهید چه نوع کاری را انجام دهید. این کار احتیاج به فضای کافی و ماشین‌آلات مناسب دارد. حداقل زمینی که برای این کار لازم است حدود 400متر مربع و برای انبار حدود 500متر مربع فضا لازم است. برای تهیه ادوات صنعتی و ابزارهای لازم حدود 3 تا 4میلیارد تومان پول لازم است. شرکت ما بیش از 40نوع محصول فلزی تولید می‌کند که بنا به سایز، مدل و فرم متفاوت است. تعداد شاغلان شرکت هم 15نفر است.

چالش‌های پیش رو

این فعال حوزه بسته‌بندی فلزی از شرایط کاری فعلی ناراضی است و درباره مشکلات موجود می‌گوید: رکود اقتصادی باعث شده تولید کم شود. رکود مثل زلزله است و پس‌لرزه‌های زیادی هم دارد. بعضی از واحدهای بسته‌بندی به خاطر وضعیت نامطلوب حاکم تعطیل کرده و سراغ کار دیگری رفته‌اند. به‌طور مثال حدود 30درصد از توان تولیدی شرکت ما بلااستفاده مانده است. استفاده از ادوات و ماشین‌آلات قدیمی و کهنه، هزینه‌های بالا، نبود هیچ‌گونه حمایت از جمله تسهیلات مالی کم‌بهره با بازپرداخت طولانی‌مدت از جمله مشکلات ساختاری صنعت بسته‌بندی است.

مشکل دیگر مربوط به عدم آشنایی تولیدکنندگان کالا با این مقوله است. برخی از فعالان صنعت ضرورت کار بسته‌بندی را درک نکرده‌اند و خیلی روی آن حساب باز نمی‌کنند و محصولات‌شان را به شکل نامناسبی به بازار مصرف می‌فرستند. مثلاً حلب 17کیلویی روغن مناسب پنیر نیست و ظرف پنیر برای خیارشور استفاده نمی‌شود. ولی بعضی‌ها بدون توجه به این امر اقدام به عرضه محصول در بسته‌بندی غیراصولی می‌کنند و بیشتر از همه به خودشان لطمه وارد می‌کنند.

تولید فلزی

مواد اولیه و اصلی برای بسته‌بندی فلزی ورق‌های کین پلیت یا ورق قلع‌اندود است. این ورق‌ها فولادی هستند که روی آن با قلع پوشیده شده است. این ورق‌ها بیشتر وارداتی است که عمده‌اش از چین می‌‌آید. هزینه خرید آن هم کیلویی 3220تومان تا 3500تومان است که براساس ظرف تولیدی نوع آن فرق می‌کند. خط تولید هم معمولاً متعلق به فرانسه، آلمان، اتریش و چین است که کاملاً وارداتی است.

در حال حاضر بیش از 80واحد بسته‌بندی فلزی فعال هستند که نزدیک به 2هزار نفر در این واحدها به کار مشغول هستند. اگر شرایط کاری و مالی مطلوب باشد و بتوانیم فاصله‌مان را با رقبای جهانی کم کنیم، امیدوار به حضور در عرصه جهانی و همچنین ارائه محصولات مرغوب و اشتغال‌زایی بالا در این صنعت خواهیم بود.