ایران از بازار ال ان جی جا ماند

وزارت نفت بنا به درخواست چند کشور اروپایی رویای صادرات گاز ال ان جی دارد، در حالی که رئیس شركت بین‌المللی اف‌ج ایی با قاطعیت تمام می‌گوید، ورود ایران به ال ان جی اشتباه است زیرا فرصت سرمایه‌گذاری در این حوزه 10 سال پیش از دست رفته و بازارهای آن اشباع شده است. قصه جاماندگی ایران در سرمایه‌گذاری صنعت نفت و گاز، اتفاق تازه‌ای نیست، اما این روزها درهای باز کشورمان روی سرمایه‌گذاران خارجی موجب شده تا مسئولان وزارتخانه خیال کنند که می‌توانند عقب‌ماندگی‌های چند دهه گذشته را جبران کنند، ‌اما افسوس که رقبای ایران در منطقه چند گام جلوتر از ایران در حرکتند.

اروپا تشنه گاز ایران بوده و هست و بعد از لغو تحریم‌ها علیه ایران تمایل کشورهای اروپایی برای خرید آن به‌صورت جدی مطرح شده، به‌طوری که روسیه پیشنهاد سوآپ گاز را مطرح کرده و ترکیه نیز خواهان خرید گاز ایران به منظور تولید ال ان جی مورد نیاز بازار اروپا است. بااین حال، در چند ماه اخیر در بازدیدهای هیات‌های اروپایی به ایران موضوع گاز ال ان جی عنوان شده است و با درخواست کشور برزیل اثبات شد که تمایل برای خرید ال‌ان‌جی از ایران مختص کشورهای اروپایی نیست.

بیژن زنگنه، وزیر نفت بعد از دیدار با آرماندو مونترو، وزیر توسعه، صنعت و تجارت خارجی برزیل اعلام کرد: به‌زودی مذاکرات سازنده دو کشور به عقد قراردادهای همکاری منجر خواهد شد، برزیل هم علاقه زیادی به حضور در صنعت نفت و گاز ایران و از جمله خرید ال‌ان‌جی از ایران دارد.

بی‌تفاوتی بخش خصوصی و تمایل جدی دولت به ال‌ان‌جی

اما در این میان سرمایه‌گذاران بخش خصوصی ایران نسبت به سرمایه‌گذاری در گاز ال ان جی کمی بی‌تفاوت هستند. حسن خسروجردی، فعال بخش خصوصی در حوزه نفت و گاز پیش از این به «فرصت‌امروز» اعلام کرده بود: «تبدیل گاز طبیعی به ال ان جی به سرمایه کلان نیاز دارد که در توان دولت و بخش خصوصی نیست، این پروژه تنها به سرمایه‌گذار خارجی نیاز دارد که خود مصرف‌کننده ال‌ان‌جی باشد. ال‌ان‌جی نمی‌تواند اولویت باشد. اگر بتوانیم سناریوهای متعدد اتصال به شبکه گاز اروپا را نهایی کنیم و اتصال برقرار شود، دیگر گاز ال ان جی اقتصادی نخواهد بود اگرچه معتقدم ایران گاز مازاد برای ال‌ان‌جی حداقل در 15‌سال آینده ندارد.»

این در حالی‌است که وزارت نفت برای ورود ایران به گاز ال ان جی برنامه جدی دارد و در برابر اظهار نظر بخش خصوصی درباره مقرون به صرفه نبودن ورود دولت به این سرمایه‌گذاری نظر متفاوتی دارد. رکن‌الدین جوادی معاون وزیر نفت درباره صرفه اقتصادی ورود ایران به ال ان جی به «فرصت امروز» می‌گوید: «سرمایه‌گذاری در گاز ال‌‌ان‌جی قطعا مقرون به صرفه است و ایران در این زمینه برنامه دارد زیرا درخواست‌های کشورهای خارجی نشان می‌دهد که بازار خوبی دارد.»

وی با اشاره به اینکه باید سرمایه و تکنولوژی ال ان جی در تعامل با شرکت‌های خارجی میسر شود، می‌افزاید: «بخش خصوصی در تولید ال ان جی ظرفیت بالایی دارد و می‌تواند در جلب سرمایه‌گذار و تأمین تکنولوژی مورد نیاز کمک کند البته این بخش، در بازاریابی ال ان جی نیز می‌تواند نقش‌آفرینی کند.»

جاماندگی ایران از ال‌ان‌جی

با وجود برنامه جدی وزارت نفت، فریدون فشاركی رئیس شركت بین‌المللی اف ج ایی نظر دیگری برای ورود ایران به سرمایه‌گذاری در گاز ال ان جی دارد. وی به «فرصت امروز» می‌گوید: «در شرایط کنونی ورود ایران به ال ان جی اشتباه است، زیرا فرصت سرمایه‌گذاری در این حوزه از دست رفته است، قراردادهای ال‌ان‌جی بلندمدت است و تا سال 2035 بازار آن اشباع شده و ایران نمی‌تواند بازارهای جهان را تحت تأثیر خود قرار دهد.»

وی با تأکید بر اینکه اگر وزارت نفت ایران تمایل دارد که در ال ان جی ورود کند، تنها برای به سرانجام رسیدن سرمایه‌گذاری کلانی است که چند سال پیش داشته است، می‌افزاید: «میلیاردها تومان در گاز ال ان جی سرمایه‌گذاری شده که با اندکی سرمایه‌گذاری این پروژه بزرگ به سرانجام می‌رسد، اما بدون‌شک ایران نمی‌تواند از بازارهای موجود سهمی داشته باشد و تنها سهم محدودی خواهد داشت. نباید به اعتبار این بازارهای محدود سرمایه‌گذاری جدیدی در ال ان جی رقم بخورد که امری اشتباه است.»

این کارشناس بین‌المللی در حوزه نفت و گاز با اشاره به اینکه در چند سال آینده تولید گاز ایران افزایش چشمگیری خواهد داشت، می‌گوید: «سؤال جدی و اساسی من از شرایط حاکم در میدان گازی مشترک ایران و قطر این است با افزایش برداشت از این میدان مشترک تاچند سال آینده این میدان ظرفیت دارد؟ ایران در حداقل زمان ممکن به اندازه قطر برداشت گاز خواهد داشت و در نهایت تا پنج سال آینده این میدان مشترک ظرفیت بالایی خواهد داشت و بعد از آن با افت تولید مواجه خواهد شد.»

فشارکی مجددا تاکید می‌کند: «با وجود سرمایه‌گذاران خارجی و علاقه‌مند برای سرمایه‌گذاری در ال ان جی ورود ایران به این حوزه کار اشتباهی است. اگر 10 سال گذشته شرایط کنونی بود، ال ان جی برای ایران سودآور بود اما امروز بازار جدی وجود ندارد. قطر، عربستان، استرالیا و آمریکا در گاز ال ان جی سرمایه‌گذاری کرده‌اند و تجهیزات و کشتی‌های لازم را دارند.»