الگوی مصرف انرژی ایرانیها از دو منظر قابل بررسی است. اولین نوع مصرف، به هر خانواده ایرانی برمیگردد که در طول روز ممکن است نیاز واقعی به انرژی داشته باشد. این انرژی میتواند بنزین، برق، آب یا گاز باشد، اما جنبه دوم مصرف ایرانیها مربوط به شرایط جغرافیایی میشود که با آن درگیر هستند. قبل از گفتن هر چیزی و پیش از آنکه بخواهیم ایرانی را متهم سازیم و مدام نحوه رفتارمان را با اروپاییها مقایسه کنیم، باید بدانیم که ایرانیها به دلیل شرایط اقلیمی که دارند، در برخی موارد بهخصوص در مورد مصرف آب نمیتوانند مانند اروپاییها
عمل کنند.
برای مثال، اروپاییها برای آب دادن به گلها و باغچههایشان، به باران اکتفا میکنند، اما ما به دلیل اینکه بارندگی کمی در کشورمان داریم مجبوریم از آب شرب برای آب دادن به گلها استفاده کنیم که البته چرایی استفاده از آب شرب برای آبیاری باغچه امری جداگانه است و اشتباه بودن آن باید بهصورت جداگانه بررسی شود، اما آنچه باعث شده ایران در بالاترین رتبههای مصرف انرژی قرار گیرد، مسئلهای است که باید بهصورت ریشهای به آن پرداخته شود. متاسفانه آمار مصرف انرژی ایرانیها هر سال بیشتر میشود که بخشی از آن به بهتر شدن توان مالی افراد و ناتوان بودن در مدیریت صحیح این منابع مالی بر میگردد.
در زمان جنگ و با توجه به شرایط اقتصادی وقت، مردم دسترسی کمتری به منابع انرژی داشتند. انقلاب و فضای آن روزها در مردم انگیزههایی ایجاد کرده بود که آنها را به سمت مصرف کمتر سوق میداد. انرژی به راحتی در دسترس مردم نبود و همین امر باعث شد مردم قناعت بیشتری به خرج دهند، اما د ر سالهای اخیر مردم انرژی بیشتری در اختیار داشتند و همین امر باعث شد بدون عاقبتاندیشی، انرژی مصرف کنند.
اتفاقی که این روزها در مورد آب شاهد هستیم، در مورد بنزین و برق و گاز هم اتفاق میافتد. بچهها در مدرسه با درست مصرف کردن انرژی آشنا نمیشوند. شاید تنها اتفاقی که میافتد تکرار چند شعار باشد که تاثیر چندانی بر بچهها نخواهد داشت.
در صورتی که در کشور ژاپن با مسئله واردات انرژی بهگونهای برخورد میشود که بچهها از کودکی یاد میگیرند مصرف بیشتر انرژی یعنی وارد کردن آن از دیگر کشورها و این واردات یعنی وابستگی بیشتر کشورشان به کشورهای دیگر. به همین دلیل هم الگوی مصرف آنها تغییر میکند و به سمتی میرود که هر شهروند بهصورت خودجوش سعی میکند حتی اگر در موقعیت بحران قرار ندارد از انرژی کمتری استفاده کند تا به دیگر کشورها نیاز پیدا نکند، اما یکی از مشکلات ما ایرانیها این است که در حرف و عمل یک جور رفتار
نمیکنیم.
آموزشهای خاص از سنین پایه داده نمیشود و یک نظر کاملا غلط وجود دارد که معتقد است ایران از نظر ذخایر انرژی، کشور ثروتمندی است و دلیلی ندارد مردم به خود سختی بدهند یا صرفهجویی کنند.
همین نگاه اشتباه که در باور عامه مردم وجود دارد، باعث شده تا هشدارها آنچنان که باید جدی گرفته نشوند و نتیجه معکوس
داشته باشد.
*کارشناس انرژی