«فرصت امروز» وضعیت صنعت خودرو را برای پیوستن به WTO بررسی می کند / امپراتوری خودرو در سایه ترس

پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی یا همان WTO، یکی از مهم ترین اقداماتی است که پس از رسیدن به توافق جامع هسته ای، مورد توجه قرار گرفته و شاید مهم ترین گام برای رسیدن به یک اقتصاد آزاد با فضای رقابتی برابر باشد. در این بین اما بسیاری از صنایع بزرگ کشور نظیر خودرو که به عنوان پیشران های اقتصادی محسوب می شوند، نه تنها آمادگی این پیوستن را ندارند بلکه برنامه ای هم برای رسیدن به روز موعود این پیوند در چنته ندارند. 

قصه پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی، موضوع امروز نیست بلکه به دولت هشتم برمی گردد، زمانی که ایران به عنوان عضو ناظر در این سازمان پذیرفته شد تا مقدمات عضویت رسمی اش فراهم شود اما با بالا رفتن شدت تحریم های بین المللی و ابری شدن هوای مراودات بین المللی ایران، با گذشت بیش از یک دهه، هیچ خبری از عضویت رسمی ایران در این سازمان نبوده و متأسفانه قوانین کسب و کار کشور نیز به سمت آمادگی برای این پیوند پیش نرفته است.

از دی ماه سال گذشته با آغاز اجرایی شدن برجام، موضوع پیوستن به سازمان تجارت جهانی بیش از پیش به رسیدن به واقعیت نزدیک شد و اکنون بسیاری از فعالان اقتصادی، پیش بینی می کنند که دست کم تا پنج سال دیگر چنین امکانی فراهم خواهد شد. این اتفاق در حالی رخ خواهد داد که صنعت خودرو، به عنوان دومین صنعت بزرگ کشور، همچنان بدون برنامه برای این اتفاق پیش می رود و کارشناسان پیش بینی می کنند اگر این صنعت با همین سکان پیش برود، در صورت پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی، روزگار خوبی نخواهد داشت زیرا حرفی برای گفتن ندارد. 

ساسان قربانی، سخنگوی شورای سیاست گذاری خودرو و کارشناس این صنعت، در این زمینه به «فرصت امروز» می گوید: «امروز اکثر کشورهای دنیا عضو سازمان تجارت جهانی هستند. برخی از این کشورها در دوره الحاق امتیازاتی را گرفته اند تا صنایع داخلی خود را تقویت کنند. تهدید مهمی که کشورهایی نظیر ایران را که دارای بستر صنعتی هستند دنبال می کند، رعایت کردن قوانین الحاق نظیر عبور بدون مانع کالا و سرمایه است. این بند، فرصت صادرات کالا را به کشور مبدا همه کشورهای عضو می دهد و از سوی دیگر به سایر کشورها نیز این اجازه را می دهد که بدون مانع از بازار کشور مبدا استفاده کنند. بنابراین اگر تاکنون برای حمایت از یک صنعت، از تعرفه برای جلوگیری از ورود کالاهای رقیب استفاده می شده، با پیوستن به سازمان تجارت جهانی چنین ابزاری وجود ندارد.»

او می افزاید: «اگر ما می خواهیم به سازمان تجارت جهانی بپیوندیم باید دیوار تعرفه را برداریم. موضوع دیگر تک نرخی شدن ارز برای استفاده برابر سرمایه گذاران خارجی و داخلی از شرایط است. با پیوستن به سازمان تجارت جهانی، شرکت های خارجی می توانند بدون مانع در کشور به تولید بپردازند، در این صورت تولیدکنندگان داخلی باید سطح کیفی و شرایط تولید خود را برای رقابت بالا ببرند. حالا اگر بخواهیم بگوییم که صنعت خودروسازی ایران آمادگی چنین پیوندی را دارد باید بگویم ما قطعا نیازمند یک برنامه ویژه برای دوره الحاق هستیم؛ بدین معنا که خودرو صرفاً برای صادرات تولید شود نه برای بازار داخلی. اگر هدف گذاری تولید خودرو برای بازار داخلی باشد، توقعات پایین تر خواهد بود و توان رقابت را با برندهای مطرح جهانی نخواهد داشت.»

قربانی در پاسخ به اینکه اگر صنعت خودروی ایران در زمان پیوند به سازمان تجارت جهانی همین وضعیت را داشته باشد، آسیب خواهد دید؟ تصریح می کند: «قطعا، تجربه ثابت کرده اکثر صنایع کشورهای عضو در زمان پیوند به سازمان تجارت جهانی با افت مواجه شده اند بنابراین بعد از الحاق اگر صنعت خودروی ما همین وضعیت را داشته باشد، آسیب خواهد دید البته ما می توانیم با شروع یک برنامه مدون از این آسیب جلوگیری کنیم.»

بهرام شهریاری، کارشناس صنعت خودرو نیز در گفت وگو با «فرصت امروز» در این باره، اظهار می کند: «حضور ایران در مناسبات بین المللی مانند سایر کشورها به نفع کشور است، زیرا اجتماع ما را گسترده تر می کند. سازمان تجارت جهانی در زمان پیوستن به کشورها این امکان را می دهد که ساختارهای خودشان را اصلاح کنند و تا زمان رسیدن به استاندارد مورد نظر، امتیازات ویژه ای را قائل می شود اما باید توجه کنیم که برای پیوستن به این سازمان باید همه بسترها فراهم شود.»

او ادامه می دهد: «وقتی قیمت تمام شده صنعت خودرو بالاست و کیفیت محصولات در حد صادرات نیست، طبیعتا این صنعت نمی تواند در زمان الحاق به فعالیت خود ادامه دهد درحالی که اگر بسترها و ساختارها اصلاح شود، شرایط استراتژیک ایران، این اجازه را به صنعت خودرو می دهد که جهشی حرکت کند.»

پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی رخ خواهد داد اما طبیعتا دومین صنعت بزرگ ایران با شرایط امروزی و بدون برنامه نمی تواند به ادامه امپراتوری این روزهای خود در آینده نیز امیدوار باشد. صنعت خودرو، نیازمند برنامه ای مدون و جدی برای این پیوند است.

ارتباط با نویسنده : dadashloo@gmail.com