آماده صادرات فرآورده‌های پتروشیمی به اروپا هستیم

پتروشیمی شیراز با وجود گذشت نیم قرن از آن به‌دلیل شیوه مدیریتی و كسب و ارتقای فناوری‌های به‌روز و ‌های تك دنیا، نه تنها تاکنون کارایی خود را از دست نداده بلکه طرح‌های توسعه‌ای متعددی در دستور کار خود دارد و اخیرا واحد سوم اوره و آمونیاک خود را به بهره‌برداری رسانیده است. این پتروشیمی که زیرمجموعه هلدینگ نفت و گاز پارسیان از زیر شاخه‌های هلدینگ سرمایه‌گذاری غدیر است، هم‌اکنون با 2هزار نیروی کاری از لحاظ ظرفیت تولید و تنوع محصولات پتروشیمیایی در صدر پتروشیمی‌های مهم کشور قرار دارد. از این رو با مهندس کیانوش کاظمی، مدیرعامل مجتمع پتروشیمی شیراز به گفت‌وگو نشستیم.

مهم‌ترین طرح توسعه‌ای پتروشیمی شیراز، احداث و راه‌اندازی واحد اوره و آمونیاک شهدای مرودشت پتروشیمی شیراز است. این طرح هم‌اکنون در چه مرحله‌ای است؟ ظرفیت پتروشیمی شیراز با راه‌اندازی این طرح چه میزان افزایش خواهد یافت؟

این طرح با آغاز سال 1395 وارد مدار تولید شده، مراحل اولیه تنظیمات تجهیزات بهره‌برداری در حال انجام است و امیدواریم به‌زودی به شرایط تولید مستمر بدون وقفه عملیاتی نائل شویم. مقرر شده با حضور مسئولان کشوری این واحد به‌زودی افتتاح شود. البته پیش‌بینی ما بر این است تا ابتدای نیمه دوم سال این واحد به حداکثر ظرفیت تولید برسد. با عملیاتی شدن این واحد ظرفیت اسمی تمامی محصولات قابل فروش این مجتمع حدود 2میلیون تن خواهد شد به طوری که تولید اوره از 500هزار تن ظرفیت اسمی به یک و نیم میلیون تن در سال می‌رسد.

اما مهم‌ترین شاخصه واحد جدید پتروشیمی شیراز در تولید اوره این است که با وجود مشکلات متعدد، نخستین بار فناوری تولید اوره TOYO در جهان با همکاری و تحت لیسانس شركت ژاپنی TEC در مجتمع پتروشیمی شیراز عملیاتی خواهد شد. واحد جدید اوره گرانول شیراز روزانه 3هزار 250 تن در روز تولید خواهد داشت. بدین ترتیب پتروشیمی شیراز تنها شركت تولیدی اوره در ایران خواهد بود كه همزمان هر دو نوع دانه‌بندی اوره شامل گرانول و پریل را می‌تواند تولید و به فروش رساند.

برای راه‌اندازی این طرح چه میزان هزینه شده است؟ آیا در تامین هزینه با مشکل مواجه شدید؟

از نظر ریالی 2500 تا 2600میلیارد تومان هزینه شده است. قرار بود 300میلیون یورو از طریق بانک آلمانی فاینانس صورت گیرد، اما به دلیل تحریم‌ها تنها 40درصد آن محقق شد و مابقی نیز از طریق ال سی در بانک دوبی تامین شد. تحریم‌ها موجب شد پرداختی ما به پیمانکاران و سازندگان قطعات افزایش یابد و تفاوت نرخ ارز داخلی با ارز خارجی نیز باعث افزایش هزینه‌ ریالی طرح شد.

تحریم‌ها چه میزان هزینه‌های اتمام طرح توسعه‌ای پتروشیمی شیراز را افزایش داد؟

حدود 30 تا 35درصد از هزینه‌های ما به دلیل تحریم‌ها افزایش یافت.

آیا برنامه توسعه‌ای دیگری در دستور کار پتروشیمی شیراز قرار دارد؟

پروژه‌های آینده مستلزم این است که در ادامه زنجیره تکمیل، مواد اولیه و خام مورد نیاز در محل مجتمع و در دسترس باشد و از آنجا که در فارس کمبود آب داریم به دنبال این هستیم که طرح‌های توسعه‌ای مجتمع پتروشیمی شیراز با موافقت سهامداران در نقاط دیگر استان اجرایی شود، در غیر ‌این صورت طرح‌های جایگزین برای واحدهای فرسوده و قدیمی منطقه یك مجتمع اجرا خواهیم كرد. در هر صورت تلاش داریم همانند گذشته از آخرین فناوری روز دنیا بهره ببریم.

در حال حاضر نزدیک به 5میلیون تن تولید کود شیمیایی داریم که 2.7 میلیون تن از آن صادر می‌شود و قرار است در طرح‌های توسعه‌ای آتی به 12میلیون برسد با این وجود شاهد واردات کودهای شیمیایی هستیم، علت کار چیست؟

فکر نمی‌کنم، وارد‌کننده اوره باشیم اما ممکن است کودهایی که پایه‌ای فسفاتی و پتاسه داشته باشند، وارد شوند. كودهای فسفاته و پتاسه نیاز به واردات حجم عظیمی از مواد اولیه معدنی از خارج از كشور دارد و در ایران توسعه سرمایه‌گذاری در این بخش باید در مناطق ویژه انرژی در جوار آب‌های آزاد صورت پذیرد تا تولید اقتصادی بتواند شكل بگیرد. اصولا تجارب جهانی نیز حاكی از تمركز واحدهای تولید كودهای پتاسه و فسفاته در جوار معادن سنگ فسفات و پتاس است.

بازارهای هدف شما برای صادرات محصولات تولیدی به چه صورت است؟ آیا برای واحد جدید اوره و آمونیاک بازاریابی صورت گرفته است؟

بیشترین سهم صادرات ما محصول اوره است و آمونیاک سهم بسیارکمتری دارد و باید برای این امر مخازنی در پایانه‌های صادراتی عسلویه یا بندرعباس ایجاد کنیم. در بخش بازارهای صادراتی نیز باید بگویم به دلیل تحریم‌ها بیشترین بازار ما کشورهای هند، ترکیه و عراق است که اخیرا افغانستان نیز به این بازارها اضافه شده است. اصولا بازار كشورهای همسایه در صورت تثبیت امنیت سیاسی و اجتماعی در آنها می‌تواند به‌عنوان فرصت مناسبی برای تولیدكنندگان ایرانی تلقی شود چراكه هزینه لجستیك پایین‌تری نسبت به بازارهای دوردست دارند.

البته بازارهای محدودی نیز در برخی کشورهای آفریقایی و حتی برزیل داریم و امیدواریم با لغو تحریم‌ها، صادرات به اروپا نیز داشته باشیم و بازارهای‌مان براساس ظرفیت‌های جدید، توسعه یابد.

آیا برنامه‌ای برای توسعه واحد متانول پتروشیمی شیراز در دست اجرا دارید؟ چرا متانول تولیدشده در این مجتمع از بهترین‌ها است؟

پتروشیمی شیراز روزانه 300 تن متانول تولید می‌کند و از سال 71 فعال است. برنامه‌ای برای توسعه این واحد به‌دلیل ماهیت مایع محصول تولیدی و دوری از بنادر صادراتی نداریم اما به دلیل استفاده از فناوری برتر این واحد و نصب فنی مطلوب و كنترل كیفیت بالای بهره‌برداری آن، متانول تولید شده پتروشیمی شیراز، برترین كیفیت و خلوص متانول کشور را دارد که بعد از 20 سال همچنان فعال است.

در حال حاضر کشور 5میلیون تن متانول تولید می‌کند و قرار است در 12 طرح‌ توسعه‌ای به 19میلیون تن در سال برسد. این در حالی‌است که هم‌اکنون بازار متانول در دنیا به اشباع رسیده است. به نظر شما آیا تداوم توسعه و تولید متانول در کشور اقتصادی است؟

با اخذ تکنولوژی و لیسانس‌های جدید و به روز دنیا می‌توان همزمان صنایع پایین دست متانول را در جوار واحد مادر، توسعه داد تا مانع از خام فروشی شد. در شیراز دو واحد پایین دستی بخش خصوصی كه مصرف‌كننده متانول هستند در نزدیكی مجتمع وجود دارد و عمده محصول تولیدی ما در اختیار آنها قرار می‌گیرد و صادرات بالك متانول نداریم. در حقیقت با تکمیل زنجیره تولید می‌توان مانع از خام‌فروشی شد.
سال گذشته خیلی از مجتمع‌های پتروشیمی با کمبود خوراک مواجه شدند، پتروشیمی شیراز نیز با این مشکل مواجه شد؟

90درصد از تولید گاز کشور در زمستان مصارف خانگی دارد، از این رو بخش صنعتی با کمبود مواجه می‌شود اما مسئله اصلی در بحث خوراک، قیمت آن است که رضایت بخش نیست.

سهامداران شما از عملکرد مالی پتروشیمی رضایت داشتند؟

در سال گذشته سود سهامداران کلان در وقت معین پرداخت نشد زیرا باید طرح توسعه‌ای را به سرانجام می‌رساندیم. از سویی برای اجرای طرح توسعه‌ای با کمبودهای ارزی و ریالی مواجه شدیم و انتظار داشتیم بانک‌های داخلی کمک کنند چراکه امکان دریافت فاینانس وجود نداشت.

سال گذشته بسیاری از واحدهای صنعتی از جمله شرکت‌های پتروشیمی اعلام کردند سوداقتصادی مورد نظرشان تامین نشد، از نظر شما علت چیست؟

در کل باید گفت مسئولان ذی‌ربط به تولید اهمیت نمی‌دهند، به همین دلیل فضا به‌گونه‌ای است که کمتر از یارانه تولید استفاده می‌شود. پتروشیمی شیراز حتی برای طرح‌های توسعه‌ای خود از یارانه تولید استفاده نکرده است اما به دولت یارانه پرداخت می‌کند. قیمت کود اوره در چند سال متوالی ثابت مانده اما قیمت گاز و بهای تولید روند افزایشی داشته است. در حال حاضر با این رویه پتروشیمی شیراز به کشاورزان سوبسید می‌دهد و نه دولت.

ارتباط با نویسنده : ebrahimi1941@gmail.com