رئیس سازمان دیده بان شفافیت و عدالت از استعفای دسته جمعی «هیأت رسیدگی به تخلفات ثامن الحجج» خبر داد / بانک مرکزی نمی تواند از مسئولیت خود شانه خالی کند

فرصت امروز: رئیس سازمان دیده بان شفافیت و عدالت روز گذشته در نشست خبری در جمع رسانه ها درباره پشت پرده فعالیت موسسات مالی غیرمجاز سخن گفت و از استعفای دسته جمعی اعضای «هیأت رسیدگی به تخلفات مؤسسه اعتباری ثامن الحجج» خبر داد.

احمد توکلی با انتقاد از کسانی که به موسسات مالی و اعتباری به مثابه سایر بنگاه های اقتصادی نگاه می کنند، گفت: برخی اعلام می کنند که موسسات مالی و اعتباری، بنگاه های اقتصادی شبیه سایر بنگاه ها هستند؛ به عنوان مثال، اگر یک کارخانه پارچه بافی که از وزارت صنعت مجوز گرفته ورشکست شود، آیا وزارت صنعت باید پول آن را پرداخت کند؟ درباره موسسات مالی هم همین طور است و بانک مرکزی نمی تواند خسارات موسسات مالی ورشکسته را پرداخت کند.

او ادامه داد: کارکرد بنگاه های اقتصادی دیگر، مانند موسسات مالی و اعتباری نیست، چراکه یک کارخانه یا هر بنگاه اقتصادی دیگر با استفاده از سرمایه شخصی و تسهیلات بانکی تأسیس می شود، درحالی که موسسات مالی و اعتباری به اعتبار تضمین دولت است که می توانند از مردم منابع جمع آوری کنند تا با استفاده از پول مردم به صاحبان کسب و کار تسهیلات بدهند.

توکلی افزود: موسسات مالی و اعتباری درآمد حاصل از فعالیت های بانکی را به عنوان سود سپرده به مردم پرداخت می کنند و بخشی را نیز به عنوان سود خود برمی دارند. بنابراین بانک ها با اعتباری که دولت و بانک مرکزی به آنها داده برای خود کسب درآمد می کنند و با سایر بنگاه های اقتصادی از این نظر تفاوت دارند. از سوی دیگر، بانک مرکزی از موسسات مالی و اعتباری یا بانک ها وجه ضمانت قانونی می گیرد تا در صورتی که این موسسات ورشکسته شوند، بانک مرکزی بتواند بخشی از طلب مردم را پرداخت کند.

رئیس سازمان مردم نهاد دیده بان شفافیت و عدالت با اشاره به اختیارات گسترده بانک مرکزی در زمینه نظارت بر فعالیت های بانکی از مرحله صدور مجوز تا تشخیص تخلفات و بازرسی از بانک ها گفت: این اختیارات سبب می شود تا در صورت کوتاهی یا قصور موسسات مالی و اعتباری، بانک مرکزی مسئول شناخته شود.

بانک مرکزی نمی تواند از زیر بار مسئولیت خود شانه خالی کند

به گزارش مهر، توکلی گفت: البته معتقدم از سوی دیگر بانک مرکزی موظف به پرداخت خسارت تک تک سپرده گذاران در موسسات مالی ورشکسته نیست، ولی از طرفی هم نمی تواند از مسئولیت خود در این زمینه شانه خالی کند. قصور بانک مرکزی در این زمینه این است که براساس قانون باید در برابر جامعه پاسخگو باشد و بر عملکرد بانک ها نظارت داشته باشد که در قضیه موسسات مالی و اعتباری ورشکسته مشخص شد این نظارت وجود نداشته است. قانون نیز صراحتا می گوید بانک مرکزی مسئولیت دارد.

عضو سابق شورای پول و اعتبار خاطرنشان کرد: بانک مرکزی باید مسئولیت تلاطم اقتصادی ایجاد شده را بپذیرد و به دلیل ایجاد مشکلات اجتماعی، بازخواست شود. در قضیه مؤسسه مالی و اعتباری ثامن الحجج نیز بانک مرکزی ابتدا سعی کرد فشار اجتماعی را از طریق پرداخت مبالغ سپرده گذاران با مبالغ کم کنترل کند که کار خوبی بود.

پرونده ثامن الحجج

توکلی با اشاره به مؤسسه ثامن الحجج ادامه داد: بیشترین تخلفات مؤسسه ثامن الحجج در سال ۸۶ رخ داد ولی بهمنی، رئیس وقت بانک مرکزی این مؤسسه را حمایت کرد. درحالی که مؤسسه ثامن الحجج بازرسان بانک مرکزی را به شعب راه نمی داد، مدیرعامل این مؤسسه از طرف رئیس کل بانک مرکزی وقت تشویق نامه دریافت کرد. در دولت یازدهم نیز بانک مرکزی در برخورد با اقدامات مشابه این مؤسسه جدی تر شد اما باز هم اهمال و کوتاهی وجود داشت. 

او افزود: در مرداد ۹۳ زمانی که من عضو شورای پول و اعتبار از طرف مجلس بودم، در جلسه شورا اعلام کردم که بانک مرکزی از نظر اجتماعی موظف است این مؤسسه را منحل کند که این پیشنهاد به تصویب رسید اما اجرای آن در دی ماه ۹۴ رخ داد. در این ۱۸ ماه مدیرعامل مؤسسه ثامن الحجج توانست با پول مردم، مسکن، زمین و مجتمع های تجاری خریداری کرده و به نام افراد مختلف ثبت کند. بانک مرکزی در این ۱۸ ماه چرا از این فرد غافل بود؟ در نهایت هم مدیرعامل این مؤسسه تحت الحفظ در خانه اش محصور شد.

چرا هیأت رسیدگی استعفا داد؟

رئیس دیده بان شفافیت و عدالت تصریح کرد: سال گذشته این سازمان مردم نهاد به بانک مرکزی، دادستانی و وزارت اطلاعات به عنوان سه نهادی که از طرف دولت مسئول رسیدگی به تخلفات مؤسسه ثامن الحجج بودند پیشنهاد داد یک نفر از سپرده گذاران نیز در جلسات این سه نفر حضور داشته باشد که مورد استقبال قرار گرفت اما چند ماه بعد یک هیأت اجرایی زیر نظر این گروه سه نفره تشکیل شد که در آبان ۹۶ این هیأت اجرایی استعفا داد.

توکلی افزود: بانک مرکزی باید اعلام کند چرا این گروه و تحت چه فشارهایی از سمت خود استعفا داده اند؟ همچنین بانک مرکزی به صورت شفاف توضیح بدهد که چرا در وصول تسهیلاتی که این مؤسسه به مردم داده، کوتاهی می شود؟

به گفته وی، عمده تسهیلات کلان این مؤسسه به قضات باسابقه، فرزندان علما و شخصیت های سیاسی پرداخت شده که دیده بان شفاف و عدالت در صورت عدم پاسخگویی بانک مرکزی، اسامی این افراد را منتشر خواهد کرد.

نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: از سوی دیگر بانک مرکزی پرداخت بدهی های سپرده گذاران کلان مؤسسه ثامن الحجج را به بانک پارسیان واگذار کرده ولی هیچ گونه ضمانتی از بانک پارسیان اخذ نشده است.