آفت های دخالت دولت در نظام قیمت گذاری در بخش حمل ونقل به روایت عباس آخوندی / بازار مکاره مداخله دولت در قیمت ها

فرصت امروز: تبعات دخالت دولت در نظام قیمت گذاری! این شاکله صحبت های وزیر راه و شهرسازی در نخستین همایش بین المللی حمل ونقل و لجستیک ایران بود. عباس آخوندی دخالت دولت در نظام قیمت گذاری را مهم ترین مانع توسعه بخش حمل ونقل و ترانزیت در ایران دانست و تعبیر «بازار مکاره» را برای مداخله دولت در قیمت ها به  کار برد. او از ضرورت حضور بخش خصوصی و ایجاد شرایط رقابتی برای توسعه حمل ونقل ایران صحبت کرد و بازاری را که دولت در آن دخالت و اقدام به قیمت گذاری کند فاقد امکان رشد تعریف کرد.

وزیر راه و شهرسازی فضای کنونی را فضای رقابتی ندانست و گفت رقابت ناقص، ما را به اهداف مان نخواهد رساند، زیرا در سایه رقابت است که امکان رشد به وجود خواهد آمد. از همین رو، او از بخش خصوصی خواست تا به جای درخواست تسهیلات و کمک از دولت بر ایجاد شرایط رقابتی متمرکز شود.

به گفته آخوندی، این تغییر انگاره ذهنی در بخش حمل ونقل ایران هنوز در مراحل آغازین به سر می برد و در این میان، بخش خصوصی یک محیط کسب و کار ۱۰۰ درصد رقابتی است که از این طریق بهترین خدمت را با کمترین قیمت به بهره برداران ارائه می کند، اما این در حالی است که قیمت ها در کشور ما به شدت دستکاری شده و همچنان صداوسیما بحث چگونگی قیمت گذاری و کنترل آنها از سوی دولت را ترغیب می کند.

گزارش «فرصت امروز» از صحبت های وزیر راه و شهرسازی در همایش بین المللی حمل ونقل و لجستیک ایران را در ادامه می خوانید.

مزایای فضای رقابتی با كریدورهای بین المللی

عباس آخوندی افزایش مزیت های رقابتی ایران در كنار مزیت های نسبی را از سیاست های وزارت راه و شهرسازی در دوره جدید برشمرد و گفت: باید به دنبال مزیت های رقابتی بوده و شرایط را برای ایجاد رقابت با سایر كریدورهای بین المللی فراهم كنیم. زمانی كه به سمت مزیت های رقابتی حركت می كنیم تمام شاكله ذهنی و منطق تصمیم گیری ما تحت تاثیر قرار گرفته و باید تغییر كند. بنابراین ما در كنار ایجاد زیرساخت های فیزیكی اعم از بندر، جاده، ریل و... باید به سمت زیرساخت های نرم افزاری همچون قوانین، مقررات باثبات، تعهد به ایفای قراردادها، پایداری به قوانین، حاكمیت قانون، عدم تغییر متوالی مقررات، آموزش و داشتن توانایی كاركرد در سطح جهانی كه مسائل واقعی و اصلی ما هستند برویم.

آخوندی با اشاره به اینكه این تغییر انگاره ذهنی در بخش حمل ونقل ایران هنوز در مراحل آغازین به سر می برد گفت: همچنان شاهد هستیم كه آمارهای به دست آمده در بخش ترانزیت به میزان زیربناها برمی گردد. من با ساخت زیربنا مخالفتی ندارم ولی تجربه به ما آموخته است كه ایجاد زیربنا به تنهایی كفایت نمی كند. در این حوزه از بین  بردن قوانین دست و پاگیر ایجاد بنادر و سایر زیرساخت های فیزیكی هوشمند، رقابت در قیمت، رقابتی بودن فضای بازار، كنترل بخش های انحصارگر و ایجاد فضا برای استارت آپ ها در حوزه حمل ونقل است كه دارای اهمیت خواهد بود.

او با اشاره به ایجاد معاونت حمل و نقل در وزارتخانه گفت: این معاونت جهت تمركز بر شبكه سازی، امور نرم افزاری، بازنگری قوانین، بررسی فرآیندها، توجه به زنجیره تامین و شناسایی حلقه های ضعیف در این زنجیره و همچنین توجه به بخش خصوصی راه اندازی شده و این مسیر را رهبری می كند.

وزیر راه و شهرسازی رسیدن به یک اتفاق نظر در حوزه رقابت در کشور را امری ضروری در بخش حمل و نقل دانست و گفت: در کشور ما از بخش خصوصی بسیار صحبت می شود ولی به واقع باید به دنبال معنای حقیقی این واژه بگردیم. بخش خصوصی به معنای یک محیط کسب و کار ۱۰۰درصد رقابتی است که از این طریق بهترین خدمت را با کمترین قیمت به بهره برداران ارائه می کند، ولی این در حالی است که در کشور ما قیمت ها به شدت دستکاری شده و همچنان صدا و سیما بحث چگونگی قیمت گذاری و کنترل آنها را از سوی دولت ترغیب می کند.

آزادسازی قیمت ها در قانون

وزیر راه و شهرسازی درباره آزادسازی قیمت ها در قانون گفت: خوشبختانه اخیرا بحث آزادسازی قیمت ها در قانون مورد توجه قرار گرفته و در حمل و نقل جاده ای و هوایی نیز به مرحله اجرا رسیده است ولی همچنان شاهد وجود مخالفت هایی نسبت به آن از سوی افکار عمومی هستیم، باید بگوییم که این مسئله مورد اجماع ملی قرار نگرفته و بسیاری از افراد هنوز به دنبال مداخلات دولت در بازار قیمت گذاری هستند؛ امری که به شدت با اهداف شکل گیری و فعالیت بخش خصوصی مغایرت دارد.

آخوندی با بیان اینکه مداخله دولت در قیمت ها تنها بازار مکاره ای است که دارای ذی نفعان متعدد بوده، گفت: همواره با ورود دولت به این بخش برخی فعالان بخش خصوصی و مردم سود برده و برخی دیگر زیان می بینند به همین دلیل این اقدام به عنوان مانع اصلی در جهت توسعه و ترانزیت عمل کرده و بدون شک امکان رشد بخش خصوصی را نیز به صورت جدی می گیرد.

او خروج دولت از بخش قیمت گذاری و ایجاد شرایط لازم برای پیشرفت بخش خصوصی را مهم ترین خواسته این بخش دانست و گفت: بدون شک بخش خصوصی باید این گونه فکر کرده و از رقابت کامل حمایت کند چراکه رقابت ناقص در بلند مدت به نفع بخش خصوصی نخواهد بود.

وی وجود یک فضای رقابتی را لازمه اصلی ایجاد حمل و نقل پایدار در کشور دانست و ادامه داد: ما در وزارت راه و شهرسازی در کنار مباحث مربوط به توسعه زیرساخت های فیزیکی به بحث حمل و نقل و لجستیک به مفهوم زنجیره تامین، شبکه سازی، محیط حقیقی کسب و کار، شبکه تبادل اطلاعات، مهارت، حمایت از منافع معرف کننده و عرضه کننده، سرعت، دقت و امنیت که از بحث های زیرساخت های نرم افزاری به شمار می روند نیز توجه داشته و امید داریم بتوانیم به کمک فعالان بخش خصوصی آن را پیش ببریم.

آخوندی در پایان درباره اقدامات وزارت راه و شهرسازی در حوزه حمل و نقل گفت: خوشبختانه امکان گسترده ای از روابط را در بندر چابهار (سواحل مکران) ایجاد کرده و امروز شاهد ورود دومین محموله باری از سمت هند به افغانستان بودیم، هرچند به تصور من این اتفاق و بندر چابهار کافی نبوده و ما باید ضمن توجه به تداوم این زنجیره تامین، شرایط لازم برای ورود فعالان اقتصادی در زنجیره لجستیک را فراهم کنیم.