در هفدهمین همایش سالانه سیاست های توسعه مسکن مطرح تاکید شد / لزوم توجه به قدرت خرید مردم در بخش مسکن

فرصت امروز: هفدهمین همایش سالانه سیاست های توسعه مسکن روز سه شنبه هفته جاری در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی برگزار شد. محورهای تامین مالی مسکن و مسکن اقشار کم درآمد از برنامه های نخستین روز هفدهمین همایش سیاست های توسعه مسکن است. برنامه های روز دوم که چهارشنبه برگزار می شود نیز شامل برگزاری میزگرد تخصصی بافت های ناکارآمد شهری، سیاست زمین، شهرسازی و اقتصاد شهر، بازار مسکن و اسکان بشر است. در نخستین روز این همایش وزیر راه وشهرسازی گفت: قیمت زمین در تهران و کلانشهرها از سال 84 تا 92، 760درصد رشد داشته اما از سال 92 تا 95 تنها دو صدم درصد افزایش یافته است.

وی افزود: قیمت مسکن از سال 84 تا 92 بیش از 6برابر شده، اما رشد قیمت مسکن از سال 92 تا 95 در تهران 1.1 درصد بوده است و این نشان می دهد که از سال 92 تا 95 قیمت مسکن در تهران سالانه 2.5 درصد افزایش داشته است.

وی با بیان اینکه از سال 84 تا 92 شاهد بیشترین مداخلات دولت در بخش مسکن بوده ایم، گفت: این سیاست غلط با اجرای مسکن مهر کشور را گرفتار کرد و ساخت بیش از 2میلیون واحد مسکونی یعنی 8درصد کل موجودی مسکن، مشکلات زیادی را به کشور تحمیل کرد.

تزریق پول بدون سیاست گذاری نتیجه معکوس می دهد

آخوندی اظهارداشت: اگر فکر می کنیم با تزریق پول، اقتصاد مسکن متحول می شود این فکر غلطی است زیرا هرگونه مداخله در بخش مسکن بدون سیاست گذاری مناسب، نتیجه معکوسی خواهد داشت.

وی تاکید کرد: ما در آستانه شرایط جدید ساختار جمعیتی در ایران هستیم و نتیجه بخش نبودن اقدامات گذشته نشان از درک واقعی وضعیت اقتصاد مسکن در ایران بوده که با مداخله دولت شاهد افزایش 760درصدی قیمت زمین در شهرها بودیم.

وزیر راه وشهرسازی افزود: جمعیت شهری ایران به 74درصد و جمعیت روستایی به 26درصد رسیده و نرخ جابه جایی جمعیت شهری در کشور بسیار اندک شده و این مفهومش این است که در شهرها ادامه تراکم فروشی و ساخت مسکن دیگر خریداری نخواهد داشت.

آخوندی تصریح کرد: متاسفانه هنوز ما نسبت به این موضوع که تغییر و پذیرش تحولات در ساختار سکونت شهری و جمعیتی ایران تصور واحد و یکسانی نداریم لذا نداشتن تصویری از وضعیت موجود سبب شده انتظارات از بخش مسکن در حوزه های مختلف با تصمیمات اخذ شده فاصله زیادی داشته باشد.  

ثبات و تعادل نسبی در جمعیت شهری

آخوندی افزود: اصلی ترین بخش مسکن درک صحیح از وضعیت موجود است و آنچه بسیار اهمیت دارد داشتن تصویری از وضعیت سکونتگاه های ایران است و اگر به اجماع نرسیم در این بخش موفق نخواهیم بود. 

وزیر راه وشهرسازی بیان کرد: روند مهاجرت شهری به شدت کند شده است و در حوزه جمعیت شهری به یک ثبات و تعادل جمعیتی نسبی رسیده ایم و پیام اصلی آن اینکه در این بخش شاهد هجوم جمعیتی به یک شهر یا کلانشهرها در آینده نخواهیم بود.  جمعیت حدود 3میلیون نفری تهران در حال حاضر به 8.7 میلیون نفر رسیده و تحولات جمعیتی سال 90 تا 95 در کلانشهرها نشان می دهد که ما باید کل سیاست گذاری بخش مسکن را مورد تجدیدنظر قرار دهیم. 

وی اظهارداشت: در یک اقدام بی سابقه از سال های 89 تا 91 در شهر تهران برای 760هزار واحد مسکونی پروانه صادر شده است این در حالی است که جمعیت شهر تهران در سال 89 تا 91 در کل 400 زار نفر افزایش داشته است و در اینده در تهران شاهد رشد جمعیت نخواهیم بود. 

وزیر راه وشهرسازی گفت: با توجه به ساخت و سازه های انجام شده هم اکنون جمعیت  پذیری شهر تهران در حدود 10.5 میلیون نفر است و این شهر هم اکنون 8.7 میلیون نفر جمعیت دارد به همین دلیل بسیار مهم است که ببینیم که آیا می توانیم سیاست های گذشته را در حوزه مسکن در این شهر ادامه دهیم؟ 

وی تاکید کرد: تغیبر و تحولات ساختاری جمعیتی نشان می دهد سیاست گذاری های گذشته در حوزه مسکن قابل ادامه نیست و ما ناچار به تجدید نظر در سیاست گذاری های خود در این حوزه هستیم. 

وزیر راه و شهرسازی اظهارداشت: آمار سال 95 و 90 برای هر نوع برنامه ریزی در ایران بسیار مهم است و اینکه سیاست گذاران این آمار را به صورت دقیق مورد توجه قرار دهند، زیرا که رشد جمعیت در این سال ها از 1.9 به 1.4 کاهش پیدا کرده است و این نشان می دهد ما دیگر شاهد رشد جمعیت همانند دهه 60 یا 70 نخواهیم بود و تحول جمعیتی مراحل نهایی خود را طی می کند. 

به گفته وی، در بررسی وضعیت شهر قم در 5 سال گذشته حدود 125هزار نفر به جمعیت شهر قم اضافه شده است، قم یکی از مهاجرپذیرترین شهرهای ایران بوده اما آمار جمعیتی سال های 90 تا 95 این شهر نشان می دهد که روند رشد جمعیت در این شهر روند کاهشی بوده است. 

آخوندی افزود: زمانی با توجه به نرخ رشد مهاجرت و جمعیت، تولید انبوه های مسکن همچون اکباتان و شهرهای جدید برای خود بازار خوبی داشت اما هم اکنون اگر بخواهیم این کار را در تهران تکرار کنیم غیرممکن است به همین دلیل نیز دست یافتن به تصویری واحد و اجماع در مورد آن بسیار مهم است.  

تصورات دهه 60 و 70 در بخش مسکن

آخوندی یادآورشد: مشکلی که هم اکنون در کشور وجود دارد این است که هنوز تصویری که از مسکن در ذهن بیشتر سیاست گذاران نقش بسته است تصورات دهه 60 و دهه 70 و تغییر و تحولات مربوط به آن دوران است و این مسئله سبب شده که قیمت مسکن در بالای شهر تهران نسبت به پایین شهر 5 برابر باشد. 

وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه هم اکنون در شهر تهران 500هزار خانه خالی وجود دارد، گفت: وجود 500هزار خانه خالی در تهران بدان مفهوم است که در جامعه تصویر درستی از تحولات بخش مسکن وجود نداشت و از سوی دیگر بی توجهی نسبت به تحولات واقعی در تصمیم گیری ها به این وضعیت دامن زده است. 

به گفته وی، تنها در منطقه یک تهران 35هزار واحد مسکونی آماده عرضه بدون مشتری وجود دارد و مفهوم آن این است که از نظر اقتصادی و شهرسازی بی توجهی های کلانی به نیاز واقعی مسکن در شهر تهران وجود داشته است. 

وی افزود: آمارها نشان می دهد که بیشترین ساخت وساز در شهر تهران در منطقه 22 است در حالی که آمار معاملات مسکن نشان می دهد که این منطقه در پایین ترین رده فروش مسکن قرار دارد و نیاز واقعی مردم در این زمینه نادیده گرفته شده است. 

آخوندی گفت: ما نمی توانیم بر خلاف تغییرات جمعیتی سیاست های خود را ادامه دهیم و دیگر امکان مدیریت شهری از طریق صدور پروانه های ساختمانی وجود ندارد و همه اعضای شورای اسلامی شهرها دولت و مجلس باید به این مسئله توجه کنند. 

وی گفت: شهر یک سازمان اجتماعی فرهنگی است و محله کانون اجتماعی است و ساکنان آن باید در خوشی ها و بدی ها در کنار هم باشند و در این راستا باید به جای یک مسکن بد ساخت یک مسکن جدید با بازآفرینی شهری مورد توجه قرار گیرد.

جلوگیری از سوداگری در حوزه مسکن

وزیر راه و شهرسازی گفت: باید ساخت واحدهای مسکونی که در استطاعت مردم است، مورد توجه قرار گیرد و در بازآفرینی شهری قدرت خرید واقعی مردم مورد توجه قرار گیرد تا از هرگونه سوداگری در حوزه مسکن جلوگیری شود. 

وی بر سیاست های رژیم پس انداز برای خانه دار شدن مردم تاکید کرد و گفت: هم اکنون سپرده گذاری در صندوق پس انداز مسکن یکم مورد توجه قرار گرفته و هم اکنون282هزار نفر در این صندوق سپرده گذاری کرده اند و اطمینان دارند با استفاده از این سپرده ها و تسهیلات بانک مسکن می توانند صاحب خانه شوند.

آخوندی تصریح کرد: در بازآفرینی شهری سیاست محله محوری و ارتقا کیفیت زندگی شهروندان برای ما اهمیت زیادی دارد و از نظر ما تولید کنندگان و انبوه سازان در این راستا نقش توسعه ای خواهند داشت.

رشد 107 برابری قیمت زمین از سال 72 تا 92

حامد مظاهریان، معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی در این نشست گفت: در حالی که ظرف بیست سال (72 تا 92) قیمت مسکن در کشور 76 برابر شد، از سال 92 تا 96 قیمت مسکن تنها 10.6 درصد رشد داشته است.

وی افزود: در سال های 92 تا 96 نرخ اجاره بها 1.5 برابر شده در حالی که این شاخص در سال های 72 تا 92 61 برابر رشد کرده است.

وی همچنین یادآور شد: آمارها نشان می دهد که از سال 72 تا 92 بهای زمین در کشور 107 برابر شده است.

معاون وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه در این مدت، نرخ تورم به عنوان شاخص مهم اقتصادی 37برابر شده است، افزود: با این حال دولت در نظر ندارد وارد حوزه ساخت و ساز شود و نقش دولت در حوزه ساخت و ساز منحصر به برنامه ریزی و هدایت بازار خواهد بود.

وی گسترش بازار رهن با معرفی ابزارهای نوین مالی در صنعت ساختمان را یکی دیگر از برنامه های دولت عنوان کرد و افزود: دولت در این مسیر به موفقیت های خوبی دست یافته است.

تسهیل خانه دار شدن خانوارها

مظاهریان، افزایش قدرت خرید خانوار را یکی دیگر از برنامه های مهم حوزه مسکن دانست و افزود: افزایش قدرت خرید خانوار و قدرتمندتر شدن آنها، زمینه تسهیل خانه دار شدن خانوارها را فراهم خواهد کرد.

وی با اشاره به اینکه تجربه جهانی نشان می دهد همه متقاضیان مسکن برای خرید خانه پول نقد ندارند، افزود: بانک ها و نهادهای مالی با احتساب پس اندازهای آینده تسهیلات مورد نیاز را در اختیار خانوارها قرار می دهند تا خرید مسکن خود را انجام دهند.

وی تاکید کرد: دولت به تامین مسکن زوج های جوان توجه جدی دارد زیرا آنها خریداران واقعی و مصرف کنندگان اصلی هستند و در بازار به دنبال سود و انتفاع نیستند.

معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی با اشاره به سیاست های بهسازی بافت های فرسوده شهری اظهار داشت: در این بخش دولت و مجلس به اجماع رسیده اند؛ بهسازی بافت های فرسوده و ساماندهی حاشینه نشینی یکی از مهم ترین این برنامه ها است.

مظاهریان خواستار افزایش نهادهای توسعه گر در بخش مسکن شد و گفت: اجرای سیاست های توسعه مسکن در ایران نیازمند نهاد توسعه ای است و بانک مسکن در چهار سال گذشته در این راستا حرکت کرده است.

وی تاکید کرد: انتظار داریم بانک مسکن در دولت دوازدهم به عنوان یک نهاد توسعه ای در حوزه مسکن به برنامه های خود ادامه دهد تا توجه به تامین مسکن کم درآمدها با اعمال سیاست های اجتماعی دولت، زمینه را برای کمک به این اقشار فراهم کند و اقشار آسیب پذیر با حمایت های اجتماعی بتوانند صاحب خانه شوند.