اگر سقف یک میلیونی سهام عدالت پر نشود، باقیمانده سهام در حساب دولت می ماند / کلاف سردرگم سهام عدالت

فرصت امروز: با نامه نگاری اخیر رؤسای دو کمیسیون«اقتصادی» و«برنامه، بودجه و محاسبات» مجلس به رئیس جمهور و درخواست شان برای جلوگیری از پرداخت نقدی سود سهام عدالت، حالا سهام عدالت به کلاف سردرگمی بدل شده است. اوایل سال ٨٤ بود که با آغاز فعالیت دولت نهم، طرحی با نام «سهام عدالت» در راستای كاهش فقر و توزیع عادلانه ثروت کلید خورد و قرار شد تا پس از ١٠ سال و پایان یافتن دوره این طرح، به مردم سود پرداخت شود، اما ١٠ سال تمام شد و از پرداخت سود به مردم خبری نشد.

سرانجام، قرار شد بعد از ٣١ شهریورماه امسال كه مدارك همه مشمولان در سامانه سهام عدالت به ثبت رسید، سامانه١٠ روز بسته شده و سپس سود سهام عدالت برای مردم واریز شود، اما مهرماه هم رسید و این بار هم خبری از پرداخت سود نشد و درنهایت این مهلت مجددا تا یک ماه دیگر و تا پایان مهرماه تمدید شد. بنابراین سامانه سهام عدالت از پایان روز دهم دوباره بازگشایی شد و حالا مشمولین این سهام می توانند تا پایان مهرماه صورت حساب خود را افزایش دهند و شماره شبای حساب بانکی خود را در سامانه ثبت کنند.

اما این روال ادامه داشت تا اینکه با نامه نگاری اخیر دو رئیس کمیسیون «اقتصادی» و «برنامه، بودجه و محاسبات» مجلس به رئیس جمهور برای جلوگیری از پرداخت سود سهام عدالت به صورت نقدی، همه چیز دوباره در هاله ای از ابهام قرار گرفت. البته گفته های محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی و غلامرضا تاجگردون، رئیس کمیسیون بودجه مجلس بی شباهت به آنچه درباره پرداخت یارانه اتفاق افتاده است، نیست؛ این دو نماینده مجلس معتقدند که پرداخت نقدی سود سهام عدالت به هدررفت منابع کشور منجر می شود؛ نکته ای که کارشناسان هم آن را تایید می کنند.

آنها می گویند سود اندکی که به بهبود معیشت خانوار منتهی نمی شود، چیزی جز اتلاف منابع نیست و می توان این رقم را صرف کاری دیگر در راستای سود عامه مردم کرد. به کاربردن این رقم برای بودجه های عمرانی با اندک ضریب افزایش، یا افزایش قیمت هر سهمی که به مردم اختصاص می یابد، دو راهکاری است که از سوی این دو نماینده پیشنهاد شده است.

بااین حال، برخی کارشناسان نیز می گویند بهتر است هرچه زودتر جلوی آزادسازی سهام عدالت گرفته شود و سهام عدالت که از ابتدا به گفته آنها طرحی ناقص بود، به دولت بازگردد و به بخش خصوصی واقعی واگذار شود، زیرا تکه تکه کردن سهام و فروش به مردم نتوانسته فرهنگ سهامداری را بین مردم رواج دهد و بیم آن می رود که گروه یا افرادی با سوءاستفاده خریدار سهام عدالت با قیمت پایین باشند که در مجموع، حجم بالایی از سهام بهترین شرکت های دولتی را در ید اختیار گرفته و از کنترل خارج کنند.

سقف یک میلیونی سهام عدالت

با این همه مشمولان سهام عدالت با توجه به اینکه تا چه میزان باقی مانده اقساط سهام عدالت خود را پر کرده اند حداکثر می توانند تا سقف یک میلیون تومان سهام عدالت داشته باشند. طبیعی است که در صورت عدم تمایل مشمول به پر کردن حساب سهام عدالتش، مابقی این سهم در دست دولت باقی خواهد ماند و در پروسه خصوصی سازی یا از طریق مزایده یا بورس، به بخش خصوصی واگذار خواهد شد.

به گزارش ایسنا، در طرح سهام عدالت از ابتدا یک میلیون سهم برای مشمولان این طرح تخصیص داده شده و از ابتدا هم قرار نبود که این یک میلیون تومان حبه، بخشش یا جایزه باشد. در نتیجه کل این سهام در حال حاضر در دست دولت است و مشمولان این طرح یک میلیون تومان بدهکار دولت می شوند.

از آنجایی که مشمولان طرح سهام عدالت برای طبقات نسبتا ضعیف جامعه بود و آنها به راحتی نمی توانستند اقساط این یک میلیون تومان را پرداخت کنند، قرار شد تعدادی شرکت تحت عنوان شرکت سرمایه پذیر انتخاب شوند و هر کدام یک مقدار از سهام شان را به سهام عدالت تخصیص دهند. برخی از این شرکت ها یک درصد از سهام شان به سهام عدالت تخصیص دارد و برخی دیگر تا ۹۰درصدشان مربوط به سهام عدالت است. 

قرار بر این بود که در ۱۰سال اخیر سازمان خصوصی سازی از این شرکت ها سودشان را گرفته و به نیابت، مشمولان سهام عدالت بابت بدهی آنها به دولت این مبلغ را به حساب خزانه واریز کند. طبق آنچه گفته شده بود در صورتی که زودتر از ۱۰سال مبلغ یک میلیون تومان توسط این سودها پر می شد، آن یک میلیون تومان سهم به مشمول سهام عدالت تخصیص داده می شد، اما اگر در این ۱۰ سال تا سقف یک میلیون تومان آن مبلغ پر نمی شد (که نشد)، تا آن میزانی که پر شده است، سهام به مشمولان سهام عدالت تخصیص پیدا می کرد و درباره مابقی آن تا یک میلیون تومان مشمولان اختیار داشتند که این سهم را از دولت بخرند یا نخرند.

در اواخر سال گذشته بود که مشخص شد شرکت های سرمایه پذیر در ۱۰ سال گذشته به طور میانگین به ازای هر مشمول سهام عدالت ۵۳۲ هزار تومان سود به سازمان خصوصی سازی داده اند که این سازمان این مبلغ را به حساب خزانه واریز کرده است. در نتیجه مشمولان سهام عدالت می توانستند وارد سامانه سهام عدالت شوند و تا سقف ۴۶۸ هزار تومان پول به حساب دولت واریز کنند تا بتوانند یک میلیون تومان سهام عدالت داشته باشند. این موضوع برای مشمولان اختیاری بود، یعنی می توانستند این مبلغ را واریز نکنند و فقط ۵۳۲ هزار تومان سهام عدالت داشته باشند.

البته دو دهک پایین درآمدی که شامل کمیته امداد و بهزیستی می شدند شامل۵۰درصد تخفیف بودند و نیاز به واریز این پول برای آنها نبود. در نتیجه این دو دهک درآمدی شامل یک میلیون تومان سهام عدالت می شوند.

در نتیجه سهام عدالتی تاکنون به دست مشمولان این سهام داده نشده و تمام آن در حال حاضر برای دولت است و مشمولان می توانند با توجه به تصمیمی که برای پر کردن حساب سهام عدالت خود می گیرند، در زمان آزادسازی سهام عدالت تا سقف یک میلیون تومان سهام را از آن خود کنند. اگر مشمولی حساب خود را تا سقف یک میلیون تومان پر نکند، آن سهم در حساب دولت خواهد ماند.

طبیعی است از آنجایی که دولت نباید بنگاهداری کند، سازمان خصوصی سازی آن سهم را یا از طریق مزایده یا از طریق عرضه در بورس واگذار خواهد کرد و این موضوعی جدا از بحث سهام عدالت است همچنین اینکه این سهم به بخش خصوصی واقعی واگذار شود یا خیر نیز موضوعی مستقل است.

قرار بود با هماهنگی های انجام شده مرحله اول پرداخت سود سهام عدالت تا پایان شهریورماه انجام شود، اما تاکنون این موضوع به تاخیر افتاده و به ظاهر باید در هفته های آینده منتظر واریز این مبلغ باشیم.