نمایندگانی از کشورهای ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند بهعنوان طرفهای قرارداد خط لوله گاز «تاپی»، چندی پیش قرارداد اولیه را در زمینه سرمایهگذاری 10 میلیارد دلاری برای اجرای این طرح، در ترکیه امضا کردند. تاپی، طرحی برای احداث خط لوله انتقال گاز ترکمنستان به افغانستان، پاکستان و هند است که کلنگ نمادین آغاز عملیات اجرایی آن، حدود دو ماه پیش با حضور مقامات عالی چهار کشور در ترکمنستان به زمین زده شد.
روزنامه اکسپرس تریبیون پاکستان روز جمعه به نقل از «مبین صولت» مدیرعامل شرکت گاز پاکستان نوشت: قرارداد اولیه برای سرمایهگذاری این طرح امضا شده و قرارداد نهایی آن نیز بهزودی امضا خواهد شد. براساس این گزارش، قرار است هریک از کشورهای افغانستان، پاکستان و هند 5 درصد از سرمایه لازم برای اجرای این طرح را تامین کنند و ترکمنستان نیز پذیرفته است که 85 درصد سرمایه لازم برای اجرا طرح تاپی را تامین کند. مبین صولت گفته است که انتظار میرود عملیات احداث خط لوله تاپی تا پایان سال 2019 به پایان برسد.
طبق آنچه اکنون روی کاغذ بهعنوان قرارداد تاپی وجود دارد، این خط لوله به طول یکهزار و 800 کیلومتر با ظرفیت 792 میلیارد و 500 میلیون گالن در سال، از شمال شرق ترکمنستان، جایی که بزرگترین میدان گازی این کشور در آن واقع شده است، آغاز میشود و قرار است با عبور از مسیرهای ناامن افغانستان و پاکستان، از طریق مرز پاکستان و هند، به این کشور بهعنوان سومین مقصد آن، متصل شود. قرارداد اولیه، در سال 2008 میان سه کشور افغانستان، پاکستان و هند بهعنوان ذی نفعان طرح تاپی و خریداران گاز ترکمنستان امضا شد و قرارداد اولیه میان سه کشور با ترکمنستان نیز در سال 2010 به امضا رسید.
در صورت اجرای این طرح، قرار است روزانه 500 میلیون فوت مکعب گاز ترکمنستان با خط لوله تاپی در اختیار افغانستان قرار گیرد و سهم هر یک از کشورهای هند و پاکستان از گاز ترانزیتی با این خط لوله نیز روزانه یک میلیارد و 325 میلیون فوتمکعب خواهد بود. نگاهی به چالشهای اساسی موجود در مسیر اجرای طرح تاپی، حکایت از وجود مشکلات فراوان در این زمینه دارد؛ مشکلاتی که باعث خواهد شد چهار کشور عضو تاپی نتوانند چندان به واقعی بودن ضربالاجل تکمیل این خط لوله تا پایان سال 2019 امیدوار باشند.