رأی منفی مجلس به بودجه ۱۴۰۰

کلیات بودجه سال 1400 روز گذشته در صحن علنی مجلس رد شد و به این ترتیب، دولت دو هفته مهلت دارد تا لایحه بودجه سال آینده را اصلاح کند. هفتاد و دو روز از پاییز گذشته بود که دولت دوازدهم لایحه بودجه ۱۴۰۰ را به مجلس ارائه کرد و با اینکه نمایندگان مجلس ابتدا از احتمال رد کلیات بودجه سخن می گفتند، اما در ادامه آخرین بودجه قرن در فاصله پاستور تا بهارستان چنان تغییری کرد که داد دولتمردان را درآورد، به طوری که از سخنگوی دولت گرفته تا شخص رئیس جمهور بارها از تغییراتی که در شاکله بودجه 1400 از سوی مجلس صورت گرفته، انتقاد کردند. حسن روحانی صبح سه شنبه و به موازات بررسی کلیات بودجه در صحن علنی مجلس نیز بار دیگر درباره عواقب تغییر در شاکله بودجه ۱۴۰۰ هشدار داد و گفت که «از نظر دولت تغییر در شاکله و محورهای اصلی لایحه بودجه ۱۴۰۰ می تواند صدمات جدی به معیشت مردم و مسیر توسعه و مدیریت اقتصاد کشور وارد کند.»

این سخنان روحانی اما درنهایت چاره ساز نشد و پس از سخنان نمایندگان موافق و مخالف بودجه و همچنین صحبت های رئیس سازمان برنامه و بودجه و رئیس کمیسیون تلفیق در صحن مجلس، رأی گیری درباره کلیات لایحه بودجه ۱۴۰۰ آغاز شد و نمایندگان با ۹۹ رأی موافق، ۱۴۸ مخالف و ۱۲ ممتنع از مجموع ۲۶۱ نماینده حاضر با کلیات بودجه سال آینده مخالفت کردند. به این ترتیب، پس از گذشت حدود دو ماه لایحه بودجه سال 1400 بار دیگر به دولت بازگردانده شد.

دیروز در صحن علنی مجلس چه گذشت؟

روز دوازدهم آذرماه بود که دولت دوازدهم آخرین لایحه بودجه خود را توسط حسینعلی امیری، معاونت پارلمانی رئیس جمهوری تقدیم مجلس کرد. اینکه آخرین بودجه قرن در این روز در غیاب روسای دولت و مجلس در صحن بهارستان رونمایی شد، به اندازه کافی نشان می دهد که چقدر افتراق سیاسی بین دولت دوازدهم و مجلس یازدهم وجود دارد؛ اختلاف نظری که شوربختانه به زمین بودجه هم کشید و از همان زمان نقدها به بودجه و هزینه های آن شروع شد. از یک سو، دولتمردان از لایحه بودجه خود دفاع می کردند و از سوی دیگر، نمایندگان مجلس نقدهای تند و آتشینی به بودجه سال آینده داشتند. درنهایت نمایندگان مجلس روز سه شنبه به کلیات بودجه سال 1400 رأی مثبت ندادند و از آنجا که محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس پیش از رأی گیری گفته بود که «اگر کلیات لایحه بودجه رأی بیاورد، وارد بررسی جزییات می شویم و اگر رأی نیاورد لایحه بار دیگر به دولت بازگردانده می شود»، لایحه بودجه سال آینده به دولت برگشت داده شد و حالا دولت دو هفته مهلت دارد که بودجه سال 1400 را اصلاح نماید.

جلسه ای که البته خالی از حاشیه و جنجال نبود و بار دیگر سونامی نطق ها و تذکرهای آتشین و پرطمطراق علیه دولت به راه افتاد. اولین نکته ای که در جلسه بررسی کلیات بودجه جلب توجه می کرد، غیبت دوباره حسن روحانی بود؛ موضوعی که پیش از این هم بارها در جلسات رأی اعتماد مجلس مطرح شده بود و ساکنان بهارستان غیبت رئیس جمهور را نشانه بی اعتنایی دولت به جایگاه مجلس خواندند. دولت نیز در پاسخ گفته بود که برخلاف مجوز ستاد ملی مقابله با کرونا عمل نخواهد کرد؛ با این وجود، محمدرضا صباغیان در جلسه علنی دیروز مجلس در تذکری شفاهی گفت: «براساس قانون، رئیس جمهور امروز باید برای بررسی کلیات بودجه در مجلس شورای اسلامی حضور می یافت. انتظار ما این بود که رئیس جمهور در مجلس حاضر شود، درباره مسائل مهمی چون یارانه و نرخ ارز، مباحث خود را مطرح کند و از بودجه دولت دفاع کند.»

به گفته صباغیان، «حضور رئیس جمهور در صحن مجلس هم به نفع دولت و هم به نفع مجلس بود، چراکه باعث می شد ابهامات بودجه برطرف و از سوی دیگر، اعتماد بیشتر شود. همچنین گزارش شرکت ها و مؤسسات در قالب جداول لایحه بودجه نیامده و این نوع بودجه نویسی درست نیست.»

البته این صحبت صباغیان بدون پاسخ نماند و محمدباقر قالیباف که ریاست جلسه را به عهده داشت، گفت: «طبق قانون، رئیس جمهور امروز باید در دفاع از لایحه بودجه در مجلس حضور پیدا می کرد. بنده وظیفه خود را انجام داده و از ۱۰ روز قبل نامه کتبی نوشتم، از وی دعوت کردم اما اجابت نشد. درباره جداول بودجه هم باید بگویم که تنظیم همه جداول در زمان کم امکان پذیر نبود و به مرور زمان انجام خواهد شد.»

مناظره نوبخت و قالیباف در صحن علنی مجلس

پس از این تذکر شفاهی، انتقادات نمایندگان یکی بعد از دیگری از پشت تریبون مجلس گفته شد و حتی آنهایی که می خواستند در موافقت با کلیات بودجه صحبت کنند، از این فرصت برای انتقاد از دولت استفاده کردند. در این بین، یکی لایحه بودجه را سیاسی خواند و دیگری آن را غیرعملیاتی دانست. امیرحسین قاضی زاده هاشمی، نماینده مردم مشهد و نایب رئیس مجلس نیز گفت: «شخصا بر این باورم که مجلس نباید در اصلاح لایحه ورود می کرد و کلیات بودجه باید در کمیسیون تلفیق و بعد از آن در صحن رد می شد، اما ملاحظه همکاران ما در کمیسیون تلفیق مجلس این است که دولت اراده ای بر اصلاح لایحه ندارد و اگر بودجه را رد کنیم تنها مردم زیان خواهند دید و بودجه دولت نهایتا اصلاح نخواهد شد.»

محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه نیز در این جلسه با اشاره به تغییرات صورت گرفته در لایحه بودجه گفت: «کار بودجه تمام نمی شود و با فرافکنی نباید صورت مسئله را پاک کرد؛ رد لایحه بودجه یعنی ما اقدامات خود را در مورد بودجه انجام داده ایم و شما نیز برای بررسی آن ساعت ها وقت گذاشتید و بررسی کردید، اما در نهایت با رد آن گویا هیچ کاری انجام نشده است.»

معاون رئیس جمهور با بیان اینکه «آنچه تحت عنوان کلیات لایحه بودجه رد یا تأیید می شود، لایحه بودجه دولت نیست»، ادامه داد: «لایحه ای که به رأی گذاشته می شود گزارش، ارقام و احکام کمیسیون تلفیق است.» او سپس خطاب به رئیس مجلس گفت: «گزارشات محرمانه خزانه هر هفته و هر ماه تقدیم تان می شود. آیا دولت ۶۶ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان برای طرح های عمرانی تخصیص نداده است؟»

محمدباقر قالیباف نیز در جریان بررسی کلیات بودجه و در پاسخ به صحبت های نوبخت گفت: «آقای نوبخت چندین مرتبه نام بنده را برای تایید موضوعی اعلام کردند که لازم دانستم نسبت به آن توضیحاتی را ارائه دهم. نوبخت در اظهارات خود به اسناد فوق سری درباره نفت اشاره کرد که فقط به دست روسای قوا می رسد. جهت اطلاع نمایندگان در بحث مربوط به نفت، این را می گویم اگر ما می دانیم که صادرات نفت مان در فروش حداقلی است، سوال اینجاست که چطور دولت در لایحه بودجه پیش بینی فروش 2 میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه نفت را کرده است؟»

از دیگر حواشی جلسه دیروز مجلس همچنین بحث شفافیت آرای نمایندگان به کلیات بودجه بود و تعدادی از نمایندگان از جمله سیدمحسن دهنوی، احمد امیرآبادی فراهانی، جبار کوچکی نژاد و روح‎الله متفکر آزاد طی درخواستی از هیأت رئیسه خواستند تا طبق ماده  ۱۲۰ آیین نامه داخلی مجلس، رأی گیری درباره کلیات لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ به صورت علنی انجام شود. در هر حال، نمایندگان به کلیات لایحه بودجه سال آینده رأی مثبت ندادند و با ۹۹ ‏رأی موافق، ۱۴۸ ‏رأی مخالف و ۱۲ ‏رأی ممتنع از مجموع ۲۶۱ نماینده حاضر در صحن مجلس، آن را رد کردند. حال باید منتظر ماند و دید دولت در دو هفته پیش رو چه اصلاحی در بودجه انجام خواهد داد.

ارتباط با نویسنده: IvanKaramaZof@yahoo.com