100میلیون لامپ کم‌ مصرف؛ نیاز سالانه بازار ایران

وقتی از بازار لامپ در ایران صحبت می‌کنیم، یعنی مشخصا از بازاری با ظرفیت بیش از 100میلیون عدد لامپ حرف می‌زنیم. بازاری که بیش از 180 کارخانه تولید لامپ داشته و در سال‌های اخیر سه، چهار کارخانه تعطیل شده‌اند.

در حال حاضر کارخانه‌های فعال همه ظرفیت‌های تولیدشان را به کار نمی‌گیرند و با همین ظرفیت هم موجبات اشتغال‌زایی بیش از 3هزار نفر را فراهم کرده‌اند. برای بررسی هر چه بیشتر بازار لامپ در ایران و محصولات جدیدی که رفته‌رفته جایگزین نمونه‌های قدیمی می‌شوند، با احمد محسنی، دبیر انجمن صنفی کارفرمایی تولیدکنندگان لامپ‌ روشنایی ایران گفت‌وگو کرده‌ایم.

جمع‌آوری لامپ‌های چینی و وارداتی‌های غیرقانونی و وعده‌هایی از این دست بیش از 3سال است که در بازار به گوش می‌رسد اما کسی نمی‌شنود و داستانش همچون شنیدن از یک گوش و بیرون کردن از گوش دیگر شده است. از طرفی هیچ مکانی را بدون نور نمی‌توان تصور کرد پس باید عرضه باشد تا به تقاضای موجود در بازار پاسخ دهد.

اما این پاسخ‌دهی در سال‌های اخیر در شرق دور صورت می‌گیرد و تولید داخلی سهمی کم و هر روز کمتر از دیروز از این بازار را در اختیار دارد. در این میان مبادی قانونی بیکارترین راه‌های ورودی کالاهای مربوط به امور روشنایی هستند و روش غیرقانونی و قاچاق کماکان پرکاربرد است. اما دود این بی‌قانونی در نهایت به چشم مصرف‌کننده می‌رود.

مصرف‌کننده‌ای که بی‌خبر از اوضاع حاکم بر بازار و تنها تحت تأثیر شعار‌های کم‌ مصرف‌بودن، مصرف کمتر انرژی و مسائلی از این دست کالای مورد نیاز را خریداری می‌کند بی‌آنکه خدمات پس از فروشی به او تعلق بگیرد.

احمد محسنی در این زمینه به  «فرصت امروز» می‌گوید: عدم وجود دفاتر مجاز و نمایندگی‌های رسمی برای کالاهای مرغوبی که از مبادی قانونی وارد می‌شوند، موجب شده بازاری بی‌نظم و نابسامان ایجاد شود که واردکنندگان غیرقانونی به راحتی از این وضعیت استفاده و جنس نامرغوب خود را به مشتری عرضه کنند و با پایین‌آوردن قیمت‌ها هم تعادل بازار را به هم می‌زنند و هم ضمانتی برای ارائه خدمات پس از فروش به مشتری ارائه نمی‌کنند.

محسنی در ادامه و در پاسخ به این پرسش که پس چگونه است که دفاتری در سطح شهر دیده می‌شوند که خود را نمایندگی برندهای خارجی معرفی می‌کنند، می‌گوید: نمایندگی‌های موجود در ایران در واقع واسطه‌هایی هستند که از دفاتر رسمی برندهای در کشورهای همسایه، نمایندگی گرفته‌اند و نه کارخانجات اصلی. بنابراین با اوضاع موجود دو مشکل پیش می‌آید؛ یکی اینکه چنین دفاتری نمی‌توانند محصولاتی را که عرضه می‌کنند، گارانتی کنند و دیگر اینکه خدمات پس از فروشی به مشتری ارائه نمی‌کنند.

مستعمل‌ها را جمع‌آوری کنید

دبیر انجمن صنفی کارفرمایی تولیدکنندگان لامپ‌ روشنایی در ادامه حرف‌هایش به نکته دیگری اشاره می‌کند که مربوط به عدم جمع‌آوری لامپ‌های مستعمل و استفاده شده است.

وی اضافه می‌کند: متأسفانه هنوز در فرهنگ ایرانی این مسئله وجود دارد که لامپ را بعد از سوختن می‌شکنند. درحالی‌که لامپ‌های سوخته یا خراب شده به‌ویژه لامپ‌های کم‌مصرف علاوه‌بر خطراتی که شکستن آنها به دنبال دارد، می‌توانند به چرخه بازار برگردند.

محسنی در ادامه می‌افزاید: در حال حاضر تنها بازار لامپ کم‌مصرف ایران در طول سال به بیش از 100میلیون لامپ نیاز دارد.

وی همچنین اشاره می‌کند که به این میزان باید بازار لامپ‌های دیگر مانند ال‌ای‌دی را هم اضافه کرد که به‌رغم نیازی به آنها وجود دارد، تولید سالانه‌اش هنوز به 10میلیون عدد هم نرسیده است و هنوز ظرفیت‌های خالی بسیاری در این میان وجود دارد.

اجازه دهید رشته‌ای برای صادرات تولید کنند

براساس مصوبات دولت، تولید لامپ‌های رشته‌ای در داخل کشور ممنوع شده است. اقلامی كه 95درصد انرژی تولیدی‌شان صرف تولید گرمایش می‌شود و از سویی دارای مصرف برق و انرژی بسیار بالایی هستند.

اما محسنی در این زمینه نظر دیگری دارد: وقتی بسیاری از کارخانجات ما براساس تولید لامپ‌های رشته‌ای احداث شده‌اند و تولید بسیاری از آنها مربوط به لامپ‌های رشته‌ای است، نباید چنین قانونی تصویب کنیم که تولید لامپ‌های رشته‌ای ممنوع باشد. درحالی‌که می‌توانیم مبنا را در تولید چنین لامپ‌هایی نه بر بازار مصرف داخلی بلکه بر بازارهای صادراتی بگذاریم و برای بازارهای خارج از ایران این کالا را تولید کرد.

محسنی این عمل را به نوعی مدگرایی در بازار لامپ ایران تعبیر می‌کند و معتقد است که ما براساس مد مصرف می‌کنیم. چون الان در بازار همه جا صحبت از لامپ‌های کم‌مصرف است، جلوی تولید لامپ‌های رشته‌ای را می‌گیریم. در حالی در سایر کشورها هنوز هم لامپ یو  (u) مصرف می‌کنند اما در ایران رویکرد بازار به کلی تغییر کرده است. این تغییر رویکردها در نهایت هم مصرف‌کننده را تحت تأثیر قرار می‌دهد، چون از لامپ‌های قاچاق و غیراستاندارد استفاده می‌کند و هم تولید را تهدید می‌کند، چون بازار را از آنها می‌گیرد.

سرمایه،‌ امنیت می‌خواهد

بعد از برجام و بهتر شدن فضای روابط ایران با جهان، حوزه‌های اقتصادی بسیاری به جذب سرمایه خارجی گرایش یافته‌اند. حتی گاه سرمایه‌هایی هم جذب شده است.

این مسئله را با محسنی هم در میان گذاشتیم که آیا در صنف لامپ هم سرمایه خارجی برای احداث واحد تولیدی یا مشارکت در تولید کارخانجات فعلی جذب شده است یا خیر؟ که او در پاسخ گفت: سرمایه جایی می‌رود که امنیت داشته باشد. حتی در شرایط پس از برجام نیز با توجه به مشکلات بانکی هنوز هم راه‌های ورود سرمایه آن هم از نوع خارجی‌اش خیلی باز نشده است و مشکلاتی در این میان وجود دارد. از طرفی هنوز هم در ایران سرمایه‌دار و سرمایه‌گذار را زالو می‌دانند که به دنبال استثمار تولید داخلی است.

درحالی‌که ورود سرمایه خارجی به ایران می‌تواند جو روانی مثبتی در سطح جهان برای کشورمان ایجاد کند. وی اضافه می‌کند که سرمایه‌گذاران زیادی وجود دارند که به سرمایه‌گذاری در تولید لامپ در ایران رغبت دارند اما به دلیل پابرجا ماندن مشکلات فعلی کماکان مردد هستند.

ارتباط با نویسنده: tkhajehgiri@gmail.com