یادآوری خط قرمزهای مشاور اقتصادی رئیس‌ جمهور

ولی‌الله سیف، محمدباقر نوبخت، علی طیب‌نیا و مسعود نیلی به لحاظ داشتن مسئولیت اجرایی مشورتی در بالاترین سطح اقتصاد، بدون تردید نبض اقتصاد کلان را در اختیار دارند. در میان این چهار نفر اما مسعود نیلی به دلیل سابقه طولانی در بالاترین اندازه‌های برنامه‌ریزی با رفتار متغیرهای اقتصادی و همچنین تمایلات سیاسی مدیران ارشد دولت آشنایی بیشتری دارد.

مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور در آذرماه امسال و پیش از اینکه برجام گام نهایی را بردارد مقاله بلندی نوشت و ضمن توصیف وضع موجود، فرصت‌ها و راهکارهای کلان برای اقتصاد ایران، اما شش خط قرمز برای دوران پس از تحریم را نیز یادآوری کرد. اجتناب از افتادن در ورطه اقتصاد وارداتی، پرهیز از اعطای هرگونه حق انحصاری، احتراز از تضعیف بخش خصوصی و توسعه حاکمیت دولت بر اقتصاد کشور، پرهیز از پدیدار شدن مشکل بدهی‌های دولت و پرهیز از زمینه‌های بروز بدهی‌های خارجی و بحران ارزی شش خط قرمزی بودند که مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور از دولت خواست آنها را ببیند و وارد این حریم‌های سخت نشود.

در هفته‌های گذشته و پس از آنکه رئیس‌جمهور به ایتالیا و پاریس رفت و ده‌ها نفر از مدیران بخش خصوصی و مدیران بنگاه‌های دولتی نیز وی را همراهی کردند، اخبار پرشماری به سمع و نظر ایرانیان می‌رسد که شرکت‌های اروپایی، آسیایی و... هرکدام جداگانه با شرکت‌های ایرانی قراردادهای نسبتا بزرگی منعقد کرده یا در صف انعقاد قرار دارند. کارشناسان و ناظران آگاه ضمن خشنودی از این روند که انزوای ایران در بازارهای جهانی را از بین می‌برد و می‌تواند گشایش در کار و زندگی مردم را همراه داشته باشد، اما از برخی علامت‌ها نگران شده‌اند.

غلبه بدون چون و چرای دولتی‌ها در عقد قراردادها همان هشدار سوم مسعود نیلی را به ذهن می‌آورد که مبادا پس از برجام، حاکمیت دولت بر اقتصاد کشور توسعه پیدا کند و به تضعیف بخش خصوصی منجر شود. عقد قراردادهایی با تامین مالی شرکت‌های سرمایه‌گذار یا بیمه‌کننده سرمایه‌گذاری خارجی همانند آنچه ساچه ایتالیا قرار است انجام دهد نیز ورود به خط قرمز «پرهیز از زمینه‌های بروز بدهی خارجی و بحران ارزی» نیلی را یادآوری می‌کند.

نوشته حاضر قصد ندارد هدف‌های سیاسی پنهان و پیدای رفتار رئیس دولت در ایجاد اعتماد اروپا به ایران و ایجاد دلبستگی به امنیت ایران توسط بزرگان اروپا را با انعقاد قراردادهای اقتصادی نادیده بگیرد، اما یادآوری خط قرمزهای اعلام شده از سوی مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور را که برخاسته از تجربه سه دهه فعالیت در اقتصاد کلان ایران است نیز نباید نادیده انگاشت.

* عضو شورای سردبیری روزنامه «فرصت امروز»