گفت‌ و‌ گوی مدیریتی «فرصت امروز» با رییس اتحادیه بارفروشان / چالش‌ های مدیریت کسب‌ و‌ کاری با ارزآوری فراوان

همه مشاغل نیازمند مدیریت و برنامه‌ریزی هستند و تقریبا همه آنها دارای ساعت كاری مشخصی‌اند كه با عرف جامعه رابطه مستقیم دارد. به‌عنوان مثال مدیر یك سوپرماركت باید از شش صبح تا 12 شب فعالیت داشته باشد و پاسخگوی نیاز مشتریان باشد، اما ساعت كاری در صنف میوه فروشی كه سوژه گزارش امروز ماست، كمی متفاوت است. ساعت كاری این صنف از نیمه‌های شب تا بعد از ظهر طول می‌كشد.

این در حالی است كه عرضه میوه از پیش از ظهر و تا شب ادامه دارد. مصطفی دارایی‌نژاد، رییس اتحادیه بارفروشان در گفت‌و‌گویی با ما از تجربیات دوران فعالیت خود در بازار میوه و همچنین مشکلات مدیریتی این صنف می‌گوید. وی معتقد است كه ارزآوری میوه با نفت برابری می‌كند و تنها نیازمند مدیریت صحیح و رایزنی برای صادرات محصولات كشاورزی است. مشروح این گفت‌و‌گو را در ادامه می‌خوانید.

***

چه شد وارد بازار میوه شدید؟

بنده شغل پدرم را ادامه دادم. در گذشته میوه‌فروشان دارای چرخ‌هایی بودند كه در این چرخ‌ها علاوه بر میوه اقلامی مانند مربا و غیره نیز عرضه می‌شد، اما گذشت زمان و تفكیك مشاغل و همچنین ایجاد فضاهای تجاری باعث شد تا این چرخ‌های سیار جای خود را به مغازه‌های میوه‌فروشی بدهند.

بازار میوه را دوست دارید؟

بله. بسیار زیاد. مطمئن باشید كسی كه شغلش را دوست نداشته باشد، اصلا نمی‌تواند در آن شغل بماند و فعالیت با‌ثمری داشته باشد. من بسیار شغل خودم را دوست دارم.

ساعت كاری شما چگونه است؟ 

ما ساعت دو نیمه شب باید از خواب بیدار شویم و تا حدود سه در بازار میوه و تره‌بار حاضر باشیم. این كار به این دلیل است كه مغازه‌داران زیادی برای تهیه میوه حدود ساعت چهار تا پنج صبح مراجعه می‌كنند و در همان زمان نیز بار از مزارع و زمین‌های كشاورزی رسیده است. 

چگونه زمان‌بندی خود را مدیریت می‌كنید؟ 

معمولا ساعت هفت - هشت شب می‌خوابم تا بتوانم ساعت سه نیمه شب در بازار میوه حاضر باشم. كار ما تا پیش از ظهر طول می‌كشد و بعد از آن به قول معروف بازار سبك می‌شود. 

اگر بخواهید کیفیت میوه ایران را از یك تا 20 نمره دهید چه نمره‌ای را می‌دهید؟ 

بیست.

چرا؟ 

به این دلیل كه كیفیت میوه ایران در هیچ كشوری یافت نمی‌شود. 

پس چرا با وجود این همه كیفیت نتوانستیم صادرات خوبی داشته باشیم؟ 

به این دلیل كه بازار میوه را دست‌كم گرفتیم و مدیریت خوبی روی آن انجام ندادیم. 

مگر بازار میوه چه ظرفیت‌هایی دارد كه دست‌كم گرفته شده است؟ به آنها اشاره كنید.

بازار میوه این پتانسیل را دارد كه جای نفت صادر شود. ارزآوری كه میوه می‌تواند داشته باشد هیچ محصول دیگری نخواهد داشت. نفت بالاخره یك روز تمام می‌شود، اما میوه این‌گونه نیست. این حرف را جدی بگیرید. شاید برخی افراد با شنیدن این حرف لبخند بزنند و این سوال در ذهن‌شان پیش بیاید كه مگر چنین چیزی امكان دارد؟ بله امكان دارد. اگر از همه توریست‌هایی كه وارد كشور می‌شوند سوال كنید همه آنها طعم میوه ایرانی برایشان جذاب است. ما می‌توانیم با برنامه‌ریزی و همچنین مدیریت درست در زمینه كشت و برداشت محصول پاسخگوی نیاز بازار جهانی باشیم، اما تاكنون در این مورد تنها صحبت شده است و اقدام جدی را شاهد نبوده‌ایم. البته اكنون قوانینی وضع شده كه بسیار به كشاورزان میوه كمك كرده و یكی از آنها ممنوعیت واردات میوه است. ما تا همین چند سال پیش شاهد سیب فرانسوی در بازار بودیم و این به معنای عدم مدیریت بازار است.

چه كمبودهایی در كشور برای صادرات وجود دارد؟ 

بگذارید در این خصوص مثالی بزنم كه قضیه برای‌تان روشن شود. تركیه تا چند سال پیش واردكننده میوه بود اما اكنون میوه صادر می‌كند. خب در این میان چه اتفاقی افتاده؟ تركیه كارشناسانی را در یك سمینار دعوت كرد و از آنها راهكار خواست. اكنون 100‌درصد كشاورزی تركیه برپایه و اساس استاندارد انجام‌ می‌شود. به‌عنوان مثال همه باغات و زمین‌های كشاورزی از آبیاری قطره‌ای بهره‌مند شدند و از كود‌های استاندارد استفاده می‌كنند، اما همچنان در ایران از آبیاری سنتی استفاده می‌شود و برخی از كودهایی كه مورد استفاده قرار می‌گیرد نیز غیر‌استاندارد هستند. ظرفیت بسته‌بندی ما كه البته بسیار ارتقا یافته، باز هم جای پیشرفت دارد. كشت علمی نیز می‌تواند میوه مرغوب‌تری را به عمل آورد. كود، بذر و سم استاندارد و مناسب می‌تواند حتی روی اندازه میوه تاثیر‌گذار باشد. ما باید به سمتی پیش برویم كه كشت علمی را ترویج كنیم. در آن صورت وقتی وارد یك باغ سیب می‌شویم شاهد سیب‌های یك رنگ و یك‌اندازه هستیم.

اگر شما در یك مقام اجرایی قرار داشتید، نخستین كاری که برای اهالی کسب‌و‌کار صنف میــوه فروشــان انجـام می‌دادید چه بود؟ 

صادرات را هم مانند واردات آسان می‌كردم. اكنون صادرات محصولات ما با مشكل انجام می‌شود. همچنین با توجه به اینكه میوه در همه فصول سال در ایران به عمل می‌آید، با تدوین یك برنامه‌ مشخص اعلام می‌كردیم كه امسال به‌طور مثال چهار تن از فلان میوه نیاز داریم. در صورتی كه یك میلیون تن نیاز داخل است و دولت در این زمینه باید برنامه‌ریزی برای صادرات سه میلیون تن مازاد داشته باشد. اكنون كشاورز ما توانایی صادرات را ندارد؛ در نتیجه باید گروهی تشكیل شود كه صادرات میوه را بر عهده بگیرند. هیچ كشوری به جز ایران میوه در چهار فصل ندارد و ما باید از این نعمت خدادادی بهره كامل را ببریم.