نفس‌های آخر دریاچه ارومیه در کشمکش‌های مسئولان

با توجه به بحران‌های آبی در کشور، دولت (وزارت نیرو) برای جبران کاهش بارش‌ها و آورده آبی رودها، طرح‌های محدودیت کشت و نکاشت در برخی از حوضه‌های آبریز را در دست اجرا دارد. این طرح‌ها البته با مخالفت‌هایی از سوی برخی نمایندگان مجلس، مسئولان وزارت جهاد کشاورزی و کارشناسان مواجه شده‌اند. یکی از این حوضه‌های بحث برانگیز، دریاچه ارومیه است که ستاد احیا خواستار نکاشت در بخش‌هایی از زمین‌های کشاورزی آن شده و پیشنهاد خریداری حقابه‌های کشاورزان را به دولت داده است. گرچه این طرح هنوز اجرا نشده اما با مخالفت‌های نمایندگان استان آذربایجان غربی و برخی از کارشناسان روبه‌رو است.

کاهش 40 درصدی حقابه کشاورزی در حوضه ارومیه

عیسی کلانتری، دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه و مشاور معاون رییس‌جمهوری در امور آب، محیط‌زیست و کشاورزی به «فرصت امروز» می‌گوید: «برای احیای دریاچه ارومیه به خرید آب تا حدود 3/1 میلیون مترمکعب از حقابه کشاورزان نیاز داریم و بر همین اساس حقابه کشاورزان در این حوضه باید تا 40 درصد کاهش یابد.»حال این سوال مطرح می‌شود که آیا کشاورزان حاضر می‌شوند حقابه‌های چند صد ساله زمین‌های‌شان را به دولت بفروشند تا دریاچه ارومیه احیا شود؟ آیا آنها امیدی به احیای دریاچه ارومیه دارند؟

نادر قاضی‌پور، نماینده ارومیه در مجلس در گفت‌و‌گو با «فرصت امروز»، این طرح را قابل اجرا نمی‌داند و تصریح می‌کند: طرح نکاشت، خیانت به مردم استان آذربایجان غربی است و درحالی‌که دریاچه ارومیه را نیز از دست داده‌اند حالا می‌خواهند شغل و معیشت‌شان را هم از آنها بگیرند.

پرداخت 45 میلیون تومان برای هر هکتار

کلانتری اما تاکید می‌کند: «قرار شد برای خرید حقابه هر هکتار از زمین‌های کشاورزی که با چاه‌های مجاز آبیاری می‌شوند، سالانه 45 میلیون تومان پرداخت کنیم. این پیشنهاد را دولت به تصویب رسانده و پول مورد نیاز (1800 میلیارد تومان) نیز تامین شده است. مجری این طرح وزارتخانه‌های نیرو و کشاورزی هستند که باید مشترکا این کار را اجرا کنند.» قاضی‌پور، صراحتا می‌گوید: «مردم این مناطق به‌جز کشاورزی و دامداری کار دیگری بلد نیستند و اگر اندک حقابه‌شان نیز سلب شود، باید معطل نان شب‌شان شوند. آقایان می‌گویند ما به کشاورزان پول می‌دهیم اما می‌گوییم که مفت‌خور نیستیم و حاصل دسترنج‌‌مان را می‌خوریم و صدقه سری از دولت نمی‌پذیریم.»

وی ادامه می‌دهد: «دریاچه ارومیه هنوز نمرده اما در حال مرگ است. سطح آب این دریاچه نسبت به سال پیش هشت سانتی‌متر کاهش داشته و آقایان به اسم احیای دریاچه می‌خواهند حقابه‌های کشاورزان آذربایجان غربی را به صنایع آذربایجان شرقی بدهند و کارخانه‌های خود را از مرداب ورشکســـتگی بیرون بکشند. برای این کار بهتر است از ارس آب بیاورند نه از حوضه آبریز دریاچه ارومیه.

دولت اراده‌ای به احیا ندارد

در مقابل کلانتری معتقد است: «دولت در مقابل فشارهای چهار نماینده کوتاه آمده و از اجرای نخستین مصوبه‌اش عقب‌نشینی کرده است و گویا اراده‌ای برای اجرای این تصمیم مهم ندارد. رییس‌جمهوری اولویت کاری‌اش در دولت، احیای دریاچه ارومیه بود اما در مقابل چند نماینده عقب‌نشینی کرد. آقای روحانی نباید قول و قرار انتخاباتی‌اش به مردم را فراموش کند. اگر تا پایان امسال نتوانیم به اهداف از پیش تعیین شده که دانشگاه شریف ارائه داده و مورد پذیرش کارشناسان ستاد احیا قرار گرفته، دست‌یابیم باید قید احیای دریاچه ارومیه را بزنیم.»

قاضی‌پور که به این موضوع نیز معترض است، تصریح می‌کند: «دانشگاه صنعتی شریف، همان‌گونه که از اسمش نیز پیداست، یک دانشگاه صنعتی است و نمی‌تواند در زمینه مسائل زیست‌محیطی نظر بدهد.»

تعطیلی 300 کارخانه در طرح نکاشت

وی ادامه می‌‌دهد: «ستاد احیای دریاچه ارومیه بابت چاپ یک کتاب در زمینه راهکارهای احیا، خواستار دریافت مبلغ 60 میلیارد تومان پول شده است. این چه کتاب و جزوه‌ای است که هزینه 60میلیارد تومانی دارد؟ آقایان این پول‌ها را برای مصارف دیگری می‌خواهند. ما معتقدیم دولت باید تمامی هزینه‌های احیا را در اختیار استانداری آذربایجان غربی قرار دهد و از بابت هزینه‌کردها، مسئولان استانی پاسخگو باشند.» نماینده ارومیه در مجلس می‌افزاید: «ما طرح نکاشت را نمی‌پذیریم و برای آن دلایل منطقی داریم. این طرح کارشناسی نیست. در استان آذربایجان غربی حدود 300 کارخانه و صنایع تبدیلی کشاورزی و دامی وجود دارند که با اجرای طرح نکاشت همه تعطیل خواهند شد و آسیب‌های اجتماعی ناشی از بیکاری آن در کنار مشکلات اقتصادی، مردم این منطقه را به نابودی می‌کشاند. دولت اگر واقعا می‌خواهد این طرح را اجرا کند ابتدا باید صنایع و کارخانه‌های دیگری برای ایجاد شغل در استان ایجاد کند. ناگفته نماند که بیشترین کارخانه‌های بخش‌خصوصی در این استان استقرار یافته‌اند و دولت باید برای آنها نیز فکری کند.