قصور فناوری در دنیای پزشکی / مایکرو سافت در جایگاه متهم ردیف اول ایستاد

نرم افزار محبوب مایکروسافت اکسل به سبب درج اشتباه اعداد، اسامی و تاریخ ها، متهم به ایجاد خطا در مطالعات پزشکی ژنومیک شده است.

نرم افزار اکسل مایکروسافت، اخیرا مورد سرزنش جامعه پژوهشی و پزشکی قرار گرفته واین خطا ها بازتابی گسترده ایجاد کرده است. تاریخ تولد اکسل به سال های میانی دهه 80 میلادی بازمی گردد، زمانی که در سال 1985 نخستین نسخه این برنامه ارائه شد، سپس با سرعتی باورنکردنی بین کاربران ویندوز و مکینتاش محبوب شد.

این برنامه طیف کاربردی بسیار وسیع دارد؛ از ترسیم نمودارهای ریاضی و آماری گرفته تا برخی فعالیت های گرافیکی، اما به نظر می رسد همین طیف گسترده خدمات و استفاده مکرر از نرم افزار اکسل، دردسرهایی را برای مایکروسافت به ارمغان آورده باشد.

یک تیم سه نفره از محققان استرالیایی با بررسی اسکن های 3597 مقاله علمی که توسط برنامه مایکروسافت اکسل تدوین شده بود، متوجه برخی اشتباهات نابخشودنی در محتوای مقالات شدند؛ مشکلاتی که فقط شامل آمار و ارقام غلط نمی شد و حتی نام ژن ها و داروها را نیز در بر می گرفت.

برای مثال نام ژن (SEPT2 (Septin2 بارها به طور اشتباه و خودکار به September 2 تغییر نام داده بود. در نظر گرفتن اینکه نام یک ژن به نام یک ماه میلادی تغییر کرده و در نتیجه کل محتوای یک پژوهش زیر سوال رفته باشد به طرز غیرقابل باوری عجیب به نظر می رسد. این مطالعات نشان داد 704 مقاله از مجموعه مقالات علمی تخصصی مرتبط با ژن ها از خطاهای نام انباشته شده و در نتیجه وجهه معتبری ندارند.

بخشی از مطالعات این محققان نشان داد، یکی از مشکلات بزرگ اکسل در به روز رسانی برنامه مستتر است. درواقع با هر بار به روزرسانی، ضریب خطای اطلاعات از پیش ثبت شده بالاتر خواهد رفت و امکان تغییر خودکار آمار، ارقام و نام ها پررنگ تر خواهد شد. همچنین مشکل تبدیل اطلاعات اکسل در برخی دیگر از برنامه های شناخته شده مانند؛ Apache OpenOffice Calc  از دیگر محدودیت های رایج در این برنامه است.

اگرچه این مشکلات در ظاهر قابل حل به نظر می رسند، اما مشکل عظیم تر وقتی ظاهر می شود که بدانیم براساس اتهامات مطرح شده، بالغ بر یک پنجم پژوهش های پزشکی و علمی که از برنامه مایکروسافت اکسل استفاده کرده اند، سرشار از آمارهای غلط و اسامی نامعتبر هستند و به عبارتی مردود و غیرقابل استناد تلقی می شوند. از سوی دیگر اغلب پژوهش های دانشگاهی و بیمارستانی از این برنامه استفاده کرده اند. در نتیجه، وضعیت اسناد ثبت شده پزشکی، به ویژه در طول یک دهه گذشته نگران کننده است.

ایوان برنی، مقام ارشد موسسه بیوانفورماتیک اروپا در این خصوص می گوید: شرکت مایکروسافت را خطا کار نمی دانم، بلکه پژوهشگران پزشکی را مقصر می دانم که تمامی پژوهش های بالینی خود را با اتکا بر برنامه های نرم افزاری ساماندهی می کنند.

این نخستین بار نیست که اکسل به خطاهای درج اطلاعات پزشکی محکوم می شود. نزدیک به یک دهه پیش از این، در سال 2004، اتهامی مشابه علیه اکسل مطرح شد. اکنون، نرخ خطاهای اکسل با 15 درصد افزایش نگران کننده تر از آن زمان است.

ارتباط با نویسنده: royapakseresht@gmail.com