لزوم افزایش تعرفه واردات مواد معدنی در شرایط کنونی

محمدرضا بهرامن، رئیس هیات‌مدیره خانه‌معدن ایران معتقد است: «در شرایط فعلی که محصولات معدنی ما روی زمین مانده یکی از ابزارهای جدی ما تعرفه است.» او با تاکید بر اینکه «افزایش تعرفه واردات» سبب بهبود در بازار محصولات داخلی می‌شود، افزود: «امروز شاهد این هستیم که کشورهای بزرگ مثل آمریکا تعرفه‌های خاص و ویژه‌ای برای محصولات وارداتی در نظر گرفته‌اند تا آسیب جدی به تولیدات داخلی آنها نخورد.»

بازار مواد معدنی این روزها تحت تاثیر رکود حاکم بر شرایط فعلی اقتصاد کشور از یک سو و کاهش شدید قیمت محصولات معدنی در بازارهای جهانی از سوی دیگر، با مشکلات جدی مواجه شده است. حال یکی از سوالات جدی این است که با توجه به تجربیات سایر کشورها در این زمینه آیا افزایش تعرفه می‌تواند کمک و حمایتی از تولیدات داخلی داشته باشد یا خیر؟ اگر می‌تواند به بهبود اوضاع بازار کمک کند، چرا دولت اقدام جدی در این زمینه ندارد؟

محمدرضا بهرامن رئیس هیات‌مدیره خانه معدن ایران در گفت‌وگو با «فرصت امروز» درباره این موضوع اظهار داشت: شرایط امروزه معدن و محصولات معدنی ما با پنج سال گذشته که پروژه‌ها به کار عادی خود مشغول بودند برای ایجاد بازار رقابتی نیازمند ورود برخی محصولات مثل فولاد بود اما در حال حاضر در شرایط رکودی هستیم که به طور تقریبی پس از سه دوره تداوم، قابل لمس است و باید حفظ شرایط فعلی واحدهای تولیدی از جمله برنامه‌ها و سیاست‌های ما باشد.

او در ادامه می‌افزاید: هنگامی که نمی‌توان تقاضا در محصولات و مواد معدنی را به دلیل عدم فعالیت حوزه‌های مرتبط از جمله ساخت‌و‌ساز افزایش داد. در شرایطی که محصولات معدنی ما روی زمین مانده و کارخانه‌های سیمان ما با ظرفیت بسیار پایین فعالیت دارند «یکی از ابزارهای جدی ما تعرفه» است. زیرا با افزایش تعرفه می‌توان از محصولات داخلی در مقابل خارجی‌ها دفاع کرد، به‌گونه‌ای که ما امروز شاهد این هستیم که کشورهای بزرگ مثل آمریکا تعرفه‌های خاص و ویژه‌ای برای محصولات وارداتی در نظر گرفته‌اند تا آسیب جدی به تولیدات داخلی آنها نخورد اما متاسفانه در کشور ما با توجه به تداوم سه دوره رکود حدود 2‌میلیون تن محصولات فولادی وارد کشور شد که باید بررسی شود به دلیل تعرفه کم یا قیمت پایین ارز بوده است.

بازار محصولات معدنی خواب است

رضا خیام، مدیرعامل شرکت خیام سپندار در گفت‌وگو با «فرصت امروز» در این باره می‌افزاید: ما دو نوع اقتصاد آزاد و حمایتی داریم که با توجه به دامپینگی که چین در پیش گرفته، یکی از مهم‌ترین اقدامات ما در شرایط فعلی افزایش تعرفه و سیاست‌های حمایتی از صادرات است. وی در ادامه می‌افزاید: دولت باید در این زمینه حمایت‌های لازم را صورت دهد اما نه اینکه سیاست‌های گلخانه‌ای در پیش بگیرد که در شرایط فعلی عاقلانه نیست اما باز هم باید با استفاده از سیاست‌های حمایتی از این شرایط حمایت شود چون بازار ما در حال حاضر خواب است. 

تعرفه‌های واردات باید به تبع زمان تغییر کند

ناصر عابدیان، کارشناس معدن با بیان اینکه باید تعرفه واردات با تغییر شرایط و زمان تغییر کند، در این باره به «فرصت امروز» می‌گوید: واردات مواد معدنی در دو شرایط صورت می‌گیرد. اول در شرایطی است که ماده معدنی خاص در کشور وجود نداشته باشد و سپس اینکه اگر ماده معدنی مورد نظر در کشور وجود دارد، کیفیت مورد نیاز صنایع را تامین نمی‌کند. زیرا در بسیاری از شرایط ماده معدنی مورد نیاز در کشور به وفور یافت می‌شود اما از کیفیت بالایی برخوردار نیست که در چنین شرایطی ما ناچار به واردات هستیم.

او در ادامه با بیان اینکه تعرفه از جمله مباحثی است که هم در واردات و هم در صادرات مورد اهمیت است، ادامه داد: اگر در اقتصادی همه موارد درست و سرجای خود باشد، تعرفه هم باید به تبع شرایط و زمان تغییر کند تا بتوان از تولید داخلی حمایت کرد. با تغییر به موقع تعرفه می‌توان با توجه به فراز و نشیب‌هایی که در اغلب موارد دامن‌گیر مواد معدنی می‌شود، به‌صورت صحیح و قانونمند رفع مشکل کرد. اما اگر تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری دولت به تبع شرایط نباشد و با فراز و نشیب‌های بازار تغییر نکند، به طور حتم بازار درگیر رکودی جدی خواهد شد و افراد و شرکت‌هایی که با این بازار درگیر هستند، زیان جدی خواهند دید.

عابدیان با انتقاد به شرایط قانون‌گذاری فعلی می‌افزاید: اما متاسفانه در کشور ما شرایط به‌گونه‌ای است که هنگامی با تدوین قانونی، سال‌ها در همان چارچوب تعیین شده حرکت می‌کنیم در صورتی که اشتباه است، زیرا اگر در شرایطی تعرفه‌ای با‌درصدی خاص تعیین می‌شود، باید با تغییر شرایط نسبت به تغییر تعرفه اقدام شود. اما ما شاهد چنین اقداماتی نیستیم و رکودی جدی در بازار را شاهد هستیم. این مانند یک فرمول ریاضی است که با راه‌حل‌های متفاوت، جوابی یکسان دارد.

براساس این گزارش، حفظ شرایط فعلی بازار از جمله اقداماتی است که باید سرلوحه کار سیاست‌گذاران باشد و با توجه به رکودی که در بازارهای جهانی وجود دارد باید با استفاده از تجربیات سایر کشور‌ها در این زمینه بتوان شرایطی امنی را برای تولیدکنندگان داخلی ایجاد کرد که «افزایش تعرفه واردات» یکی از این سیاست‌ها است، در حالی که به گفته تولیدکنندگان مواد معدنی دولت آغوش خود را برای واردات مواد معدنی باز کرد، با وجود اینکه میزان زیادی از تولیدات ما در انبارها مانده و خاک می‌خورد.