حکایت مکرر مدرک تحصیلی

از سال ۸۰ که مدرک لیسانسم را با معدلی بالا، از دانشگاه صنعتی شریف گرفتم تا سال ۱۳۸۴ باید دائما جواب دوستانم را می‌دادم که چرا فوق‌لیسانس نمی‌گیری. دو باری هم کنکور شرکت کردم و با رتبه خوب در دانشگاه خودم قبول شدم اما نرفتم. سال ۸۶ که کارشناسی ارشد مدیریت را از دانشگاه شریف گرفتم (با رتبه و معدل بالا) باز تا امروز، دوستان زیادی می‌پرسند که چرا ادامه تحصیل نمی‌دهی و دکترا نمی‌گیری...

یک واقعیت وجود دارد. نباید نظام آموزشی، به مسیر رشد و پرورش ما جهت بدهد، این ما هستیم که مسیر رشد خود را انتخاب و ترسیم می‌کنیم. شاید سال‌ها بعد، علاوه بر دکترا و پست دکترا، پست پست دکترا، پست پست پست دکترا و... هم در دانشگاه‌ها شکل گرفت. یعنی ما دیگر باید زندگی خود را تعطیل کنیم و تا دم مرگ به در دانشگاه‌ها دخیل ببندیم؟ 

هر درجه تحصیلی معنا، مفهوم و کارکردی دارد. خود کارشناسی یکی از ترجمه‌های غلط و طنز‌آمیز است. کارشناس کسی است که سال‌ها تخصص و تجربه دارد. ما هر کسی را که چهار سال در دانشگاه می‌چرخد و غذای ارزان می‌خورد و روی صندلی‌های سفت دانشگاه می‌نشیند و اس‌ام‌اس بازی می‌کند و با تقلب در پایان ترم نمره‌ای می‌آورد، کارشناس می‌نامیم! لیسانس واژه متفاوتی است. 

لیسانس یعنی مجوز، چیزی مثل جواز کسب! من وقتی لیسانس مهندسی مکانیک گرفتم، یعنی می‌توانم و مجازم با این دانش، امرار‌ معاش کرده و حق دارم در مورد آن حوزه، تا حد دانشم اظهار‌نظر کنم. ‌من باید چند سال در آن حوزه کار کنم تا به یک «کارشناس» به معنای واقعی کلمه تبدیل شوم. به همین دلیل، در عمده کشورهای دنیا، مردم رشته لیسانس خود را با نگرشی به بازار کار و نیازهای روز جامعه، انتخاب می‌کنند. 

فوق لیسانس یا کارشناسی ارشد، برای کسانی است که می‌خواهند در یک حوزه خاص عمیق‌تر شوند. عموما وقتی معنی پیدا می‌کند که کسی لیسانس خوانده و مدتی در آن حوزه کار کرده و سپس تصمیم می‌گیرد به دانش خودش در آن حوزه عمق دهد. مثلا من مکانیک خوانده‌ام، سال‌ها در صنعت کار می‌کنم، می‌بینم حوزه کنترل و اتوماسیون حوزه جذابی است که دانش من در آن محدود است. به دانشگاه برمی‌گردم تا دانش خودم را در آن حوزه خاص ارتقا‌ دهم. 

* کارشناس مدیریت