ثروت سهامداران و ایجاد ارزش در سازمان

سهامداران به منظور ارزیابی میزان موفقیت در به کارگیری سرمایه های شان و تصمیم در مورد حفظ افزایش یا فروش سهام خود به ارزیابی عملکرد شرکت های سرمایه پذیر علاقه مندند. به دلیل اینکه ثروت سهامداران یکی از بحث های حیاتی شرکت هاست، مدیران نیز به منظور ارزیابی عملکرد خود سعی می کنند تا از معیارهای مناسبی استفاده کنند. لازمه مدیریت موفق استفاده از سیستم مبتنی بر ارزش است و جهت گیری این سیستم ها به سمت خلق ارزش برای تمامی اجزای شرکت است.

در این میان ثروت ایجاد شده برای سهامداران نقش پررنگ تری دارد زیرا مهم ترین جنبه ای که توسط سهامداران مورد توجه قرار می گیرد این است که آیا ارزش سرمایه گذاری آنها در نتیجه عملکرد مدیریت افزایش پیدا کرده است؟ به این دلیل، ایجاد انگیزه برای سهامداران نیازمند دانستن متغیرهای اصلی ثروت سهامداران است.

همچنین اینطور می توان بیان کرد که با افزایش رقابت جهانی، واحد های تجاری برای اینکه در عرصه رقابت باقی بمانند تلاش های شان را به خلق ارزش برای سهامداران معطوف کرده اند. بر این اساس، برای واحدهای تجاری مهم است تا ارزشی را که برای سهامداران خود ایجاد می کنند اندازه گیری کنند. پایداری ارزش ایجادشده واحد های تجاری را قادر می سازد تا تصمیمات گذشته را ارزیابی و تصمیماتی اتخاذ کنند که خلق ارزش برای سهامدار را بهبود بخشد.سرمایه گذاران درباره فروش یا نگهداری سهام اعتبار دهندگان درباره میزان امنیت سرمایه گذاری خود و مدیران درباره عملکرد خود و بخش های مختلف شرکت قضاوت خواهند کرد. (ویسو اندام و پورنیما، 2005)

تحقیقات تجربی انجام شده تا این زمان حکایت از این دارد که هیچ معیار حسابداری مشخصی وجود ندارد که بتوان با اتکا به آن به تنهایی تغییرات ایجادشده در ثروت سهامداران را توضیح داد. نتایج برخی تحقیقات نشان داده است که شاخص های اقتصادی در این زمینه نقش پررنگ تری دارند. یک عنصر کلیدی که در معیار های اقتصادی ایفای نقش می کند، هزینه فرصت (هزینه سرمایه) و بیانگر سودی است که می توانست از طریق سرمایه گذاری وجوه به کار رفته، کسب شود. (مگنی، 2007)

از آنجا که حفظ هزینه های سرمایه در سطح معقول از ضرورت های تداوم فعالیت در بازار سرمایه است بنابراین لازم است روش های ارزیابی عملکرد واحد های با اهداف مذکور هماهنگ باشد.

اگر هدف سازمان افزایش ثروت سهامداران است باید دارای معیار اندازه گیری عملکردی باشد که با خلق ارزش در بلند مدت هم تراز و همسو شود. این امر نمی تواند اتفاق بیفتد مگر اینکه منافع مدیران و مالکان با هم همسو شود. در ایجاد همسویی بین مالکان و مدیران دو مسئله اساسی پیش می آید:

 1- مسئله نمایندگی

2- مسئله تسهیم ریسک. با انتخاب معیارهای مبتنی بر ارزش در ارزیابی عملکرد مدیریت شرکت ها می توان بر هر دو مسئله فوق فایق آمد.

امروزه ارزش افزوده اقتصادی(EVA)  ابزاری مهم برای اندازه گیری عملکرد و مدیریت است. هنوز نظریه های مختلفی در مورد برتری EVA نسبت به ابزار اندازه گیری عملکرد سنتی وجود دارد و بر استفاده از مفهوم EVA و کاربرد عملی آنها به عنوان یک سیستم کنترل مدیریت برای اندازه گیری عملکرد در سازمان ها تاکید می شود.

EVA  معیاری است که به خواست ها جامه عمل می پوشاند زیرا در این معیار توجه می شود که ما در مقابل چه میزان سرمایه توانسته ایم بازده کسب کنیم و البته این بازده باید متناسب با نرخ هزینه سرمایه باشد. در صورتی که در معیار های عمومی نظیر سود و سود هر سهم بدون توجه به این نکته تصمیم گیری می شود.

به عبارتی، بسیاری از شرکت ها سود نهایی را بدون در نظر گرفتن هزینه سرمایه خود برآورد می کنند، اما در معیار EVA این نکته اساسی مورد توجه قرار گرفته است. هنگامی که شرکتی بتواند با به کارگیری سرمایه مناسب و حداقل کردن هزینه سرمایه، بازده مطلوب (بازده بیشتر از نرخ هزینه سرمایه) به دست آورد، این امر باعث می شود تا EVA مثبتی ایجاد شود.

رویکردها و معیارهای ارزیابی عملکرد شرکت ها

جهت ارزیابی شرکت ها رویکردهای مختلفی ارائه شده است، اهم رویکرد ها عبارتند از:

الف) رویکرد حسابداری: در این رویکرد از ارقام مندرج در صورت های مالی نظیر فروش، سود، بازده دارایی های شرکت، بازده حقوق صاحبان سهام و... استفاده می شود.

ب) رویکرد تلفیق: در رویکرد تلفیقی سعی می شود تا از تلفیق ارقام صورت های مالی و ارزش های بازار نسبت هایی نظیر P/E نسبت ارزش بازار دارایی ها به ارزش دفتری آنها و... برای تجزیه و تحلیل استفاده شود.

ج) رویکرد مدیریت مالی: در این رویکرد از مدل های مطرح در مدیریت مالی نظیر مدل ارزشیابی دارایی های سرمایه ای جهت ارزیابی و پیش بینی بهره گرفته می شود.

د) رویکرد اقتصادی: در این رویکرد از مفاهیم اقتصادی استفاده می شود و عملکرد واحد تجاری با تاکید بر قدرت سودآوری دارایی های شرکت و با توجه به نرخ بازده و نرخ هزینه سرمایه به کار گرفته شده مورد ارزیابی قرار می گیرد. از مهم ترین روش های این رویکرد می توان به روش EVA اشاره کرد.

ارتباط با نویسنده: Peyman.ahmady@yahoo.com