تجربه‌های موفق بیمه محصولات کشاورزی در کشورها

شاید تجربه برخی از كشورهای جهان در زمینه بیمه محصولات كشاورزی و چگونگی حمایت از کشاورزان خواندنی باشد: 

ژاپن: در ژاپن طرح فراگیر بیمه محصولات زراعی و همچنین برخی دیگر از تولیدات كشاورزی اجرا می‌شود. براساس این طرح، محصولاتی نظیر گندم، جو، برنج، محصولات باغی، همچنین دام‌ها و پرورش كرم ابریشم در مقابل خطرهای مختلف، بیمه هستند. بیمه محصولات كشاورزی در ژاپن از نظر اجرایی در سه سطح انجام می‌شود. در سطح شهرستان از طریق انجمن همیاری، در سطح استان از طریق فدراسیون و در سطح كشور از طریق دولت. دریافت حق بیمه و پرداخت غرامت به كشاورزان توسط انجمن كمك متقابل كه در سطح شهرستان فعالیت می‌كند، انجام می‌شود اما با توجه به وسعت برخی خسارت‌ها، این انجمن قسمتی از خسارت‌ها را نزد فدراسیون، بیمه اتكایی می‌كند و به همین صورت فدراسیون نیز تحت پوشش بیمه اتكایی دولت قرار دارد. 

هند: بیمه محصولات كشاورزی در هند نخستین بار در سال 1972 میلادی به‌صورت تجربی به اجرا درآمد، اگرچه تلاش در این زمینه از سال‌های قبل آغاز شده بود. طرح جامع بیمه محصولات كشاورزی نیز در سال 1985 میلادی اجرا شد. در این کشور آسیایی، حق بیمه تا حدود زیادی متكی به یارانه دولت مركزی و ایالتی است. میزان حق بیمه‌های مورد عمل، برای برنج، گندم و ارزن معادل دو درصد و برای حبوبات و دانه‌های روغنی معادل یک درصد ارزش محصول بیمه‌شده است. 

پاكستان: در پاكستان طرح ملی بیمه محصولات كشاورزی در مقابل حوادث قهری از سال 1990 میلادی به اجرا درآمد. براساس این طرح، محصولاتی نظیر گندم، برنج، پنبه، توتون، ذرت، چغندرقند، نخود، لوبیا و آفتابگردان در مقابل خطرات سیل، خشكی، تگرگ، آتش‌سوزی، یخبندان و امراض ناشی از باران‌های زیاد، بیمه می‌شوند. همچنین برای ارزیابی خسارت واردشده به محصولات كشاورزی بیمه‌شده، اغلب از مهندسان كشاورزی (زراعت) كه به استخدام شركت‌های بیمه درآمده‌اند، استفاده می‌شود. برای حل و فصل اختلافات احتمالی، كمیته‌ای مركب از نماینده بانك توسعه كشاورزی، نماینده شركت بیمه و یك نفر كشاورز محلی تشكیل می‌شود. 

آمریكا: بیمه محصولات كشاورزی در آمریكا یكی از باسابقه‌ترین فعالیت‌های بیمه‌ای محصولات كشاورزی در جهان است كه در سطح ملی اجرا می‌شود و پوشش وسیعی از خطرها را دربرمی‌گیرد. قانون بیمه محصولات كشاورزی، مصوب 1980 میلادی نیز بیمه تمام خطر محصول را برای محصولات، جایگزین برنامه‌های بیمه و كمك‌های بلاعوض قبلی دولت كرد. براساس این طرح، بیشتر محصولات كشاورزی در مقابل بیشتر خطرهای قهری – طبیعی خارج از كنترل انسان، زیر پوشش بیمه قرارمی‌گیرند.

نكته قابل تامل آنکه علاوه بر خطرهای یادشده، محصولات کشاورزی در این کشور در برابر زیان اشخاص ثالث و اعمال همراه با سوءنیت آنها نیز بیمه است. براساس طرح بیمه محصولات كشاورزی كه در سال 1980 اجرا شد، كنگره آمریكا در همان سال و برای تشویق بیشتر كشاورزان، 30 درصد تخفیف در حق بیمه‌ها (یارانه) را به شرط پرداخت غرامت 55 درصد و 65 درصد تصویب کرد. حال اگر كسی پوششی افزون بر این دو مقدار را درخواست کند، حق بیمه مازاد، بدون تخفیف (یارانه) محاسبه می‌شود. 

ونزوئلا: اغلب محصولات کشاورزی ونزوئلا در مزارع تجاری مکانیزه تولید می‌شوند که از فناوری بالایی برخوردار است و سرمایه زیادی را جذب می‌کند. از این‌رو، هرگونه خطری برای محصولات کشاورزی، سرمایه‌های زیادی را به مخاطره می‌اندازد، به همین جهت بیمه محصولات کشاورزی در این کشور از اهمیت فراوانی برخوردار است. در سال 1984 میلادی شرکت بیمه کشاورزی در این کشور تاسیس شد. ابتدا این شرکت به‌منظور ارائه پوشش بیمه به کشاورزان فقیر که امکان بیمه شدن از طریق بخش خصوصی را نداشتند، پایه‌گذاری شد. سپس این هدف دستخوش تغییراتی شد، به‌طوری‌که در حال حاضر فعالیت شرکت بیشتر بر پوشش وام بانکی کشاورزان متمرکز شده است. 

اسپانیا: بیمه محصولات كشاورزی در این كشور بسیار توسعه‌یافته بوده و شامل 43 محصول است. وزارت كشاورزی، شیلات و موادغذایی، همه ساله اولویت‌های كشت محصولات را با سطوح مورد نیاز تولیدی برای بیمه شدن برنامه‌ریزی می‌كند و این برنامه پیش از تصویب به سازمان دولتی بیمه كشاورزی كه یك واحد مستقل وابسته به وزارت كشاورزی است، برای اعلام‌نظر ارسال می‌شود. در این سازمان، نمایندگان اتحادیه‌های كشاورزی نیز حضور دارند. میزان پوشش خطرها براساس بیمه‌ اتكایی و توسط مجموعه شركت‌های بیمه مشخص می‌شود. هر شركت بیمه می‌تواند سهمی از خطر را از طریق مشاركت در صندوق مشترك بیمه تقبل كند. حق بیمه برای هر رشته جدید، ابتدا درسطح استان و سپس با پیشرفت كار، به سطح مناطق، حومه شهرها و حتی نواحی كوچك‌تر تسری می‌یابد. دولت قسمتی از حق بیمه را به‌عنوان یارانه به بخش كشاورزی می‌پردازد. 

* برگرفته از سایت های: مقالات کشاورزی اندیشه سبز پارسی - دانشگاه پیام نور دپارتمان کشاورزی و مقالات تخصصی بانک کشاورزی