بودجه ناقص تئاتر در ایران

چندی پیش هفته تئاتر لهستان در تهران برگزار شد. مسئله در اینجا بحث کیفیت تئاترهای اجرا شده در این کشور نیست، بلکه مسئله آمارهایی است که از سوی مدیران تئاتری این کشور در یک نشست خبری مطرح شد. تئاتر لهستان برای ایرانیان چهره‌ای آشنا دارد، گروهی که همواره در جشنواره‌های تئاتری شرکت دارند؛ چه در جشنواره تئاتر کودک و عروسکی چه در جشنواره تئاتر فجر یا حتی در هفته تئاتر لهستان. امری که نشان از توجه به این هنر در این کشور دارد.

نکته‌ای که در آمارهای مطرح شده به چشم می‌خورد، حمایت همه جانبه دولت از تئاتر است. طبق این اطلاعات در لهستان 43 تئاتر (به معنای سالن) تحت‌الحمایه استانداری‌ها و فرمانداری‌ها و 71 تئاتر تحت نظر شهرداری‌هاست. در کل 118 مجموعه دولتی در تئاتر همگانی لهستان موجود است که از این بین 62 تئاتر به نمایش‌های درام (داستانی)، 21 تئاتر موزیکال، 25 تئاتر عروسکی، شش تئاتر رقص و دو تئاتر سایر موارد اختصاص یافته است.

تمامی 118 موسسه در یک شبکه همگانی به واسطه ساختار مالیاتی و مالی لهستان ملی محسوب می‌شوند.این نکات برخلاف تئاتر ایران است. اگر به سالن‌های تئاتری در تهران نگاه کنیم به این نتیجه می‌رسیم ؛ سالن‌های تئاتری که تحت حمایت دولت یا وزارت فرهنگ‌وارشاد‌اسلامی (مجموعه تئاتر شهر، تالار محراب، سنگلج و تالار هنر) یا شهرداری تهران است (مجموعه تئاتر ایرانشهر یا خانه هنرمندان) تعدادشان بسیار محدود است و نه تنها تعدادشان محدود است، بلکه تعداد صندلی‌ها هم محدود است، ظرفیت سالن‌های لهستان 50 هزار است.

اما نکته مهم در تئاتر لهستان بودجه آن است که رقم آن 260میلیون دلار بوده است. اما بودجه تئاتر ایران تقربیا 3 میلیون دلار است. رقمی که فاصله نجومی با بودجه تئاتر لهستان دارد. به عبارت دیگر، بودجه تئاتر لهستان 86 برابر تئاتر ایران است. بودجه‌ای که هنوز هم کامل تحویل مرکز هنرهای نمایشی داده نشده‌است. به نظر می‌رسد که با این ارقام، تئاتر در ایران بیشتر به شوخی شبیه باشد. اما با این حال در ایران چه در تهران و چه در شهرستان‌ها هنوز تئاتر اجرا می‌شود.

هنرمندان با تمام کمبودها هنوز تئاتر اجرا می‌کنند. مهم‌ترین نکته‌ای که در این میان نباید فراموش شود این است که تئاتر تنها متعلق به دولت نیست، بلکه نهادهای دیگر هم برای حمایت از این هنر پا پیش گذاشته‌اند. حمایت‌های دیگر نهادها علاوه بر اینکه موجب اعتلای این هنر می‌شود باعث همگانی شدن این هنر و البته اشتغال‌زایی هنرمندان هم شده ‌است.

بنا براین آمارها در یک فصل تئاتری 2014/2013 لهستان - فصل تئاتری در لهستان در ماه سپتامبر آغاز می‌شود - هزار و 591 نمایش برای نخستین بار افتتاح شده، 5هزار و 455 عنوان نمایش اجرا شده، 1801 نویسنده و 18 هزار و 969 هنرمند فعال بوده‌اند. در‌آمد این هنرمندان علاوه بر حمایت موسسات از طریق بلیت‌فروشی هم تامین می‌شود. به نظر می‌رسد که گردش درست اقتصادی در تئاتر باعث استقلال تئاتر و هنرمندان این کشور شده‌است. نکته‌ای که تئاتر ایران به دلیل وابستگی‌اش به دولت بسیار فاصله دارد.

روزنامه‌نگار هنری