برق قدرت عنوان کارشناسی این مبتکر است و این دانش او را در مقطع کارشناسی به گرایش کارشناسی الکترونیک سوق داد اما ماحصل این تحصیلات تجلی قدرتمندی در یک ابداع حساس و ظریف دارد، حساسیت به دست انسان تا ارتباط با دنیای الکترونیکی را سهلتر کند ابداعی که در آن بدون ارتباط فیزیکی اتصالها برقرار، لامپها روشن و خاموش و ارتباط وسایل برقی و الکترونیکی قطع و وصل میشود؛کلید و پریزهای لمسی که سنسور حساس به دست انسان دارند.
علی کیخا، مدیرعامل 28 ساله شرکت علم و صنعت هامون جوان موفقی است که در حوزه الکترونیک فعالیت میکند و سازنده نخستین کلید لمسی در کشور است، او در خصوص ایده اولیه ساخت این کلید برق میگوید: از دوره دبیرستان علاقهمند به این کار بودم و در حال حاضر هم با همکارم طرحهای الکترونیکی را طراحی و اجرا میکنیم و ایده این سنسور را در دوران دانشگاه دنبال کردیم. پیش از آن نیز در مقطع دبیرستان لوازم الکترونیکی پیشرفته مانند ایکس ریلها در فرودگاهها را تعمیر میکردیم.
ایده از مسیری دیگر
وی توضیح میدهد: اغلب اختراعات به نحوی است که در جریان تحقیقات شکل میگیرد و ممکن است شما در حال تحقیق روی تولید یک محصول باشید و در جریان کار به محصول دیگری برسید و روی آن تمرکز کنید، در این خصوص ما هم در حال کار روی السیدی پیشرفته بودیم که در خلال آن ابداعی دیگر تولید شد و با تمرکز بر ایدههای جدیدمان از ادامه کار روی آن السیدی باز ماندیم هر چند که ایدهها هم در مقطعی از زمان قابلیت طرح و اجرا دارد.
اما کیخا در این خصوص که کلید لمسی را چه سالی ثبت اختراع کرده و چطور آن را معرفی کرده میگوید: از سال 91 این ابداع را ثبت کردم و از آن زمان تاکنون در پنج نمایشگاه شرکت کردم و امروز تقریبا همه فعالان این عرصه با این طرح آشنا شدهاند حتی کارخانههای چینی هم طرح من را میشناسند اما به دلیل ترس از چینیها طرحم را ثبت بینالمللی نکردم، چون مجبور بودم تمام جزییات طرح را ثبت کنم و امکان کپیبرداری آن بالا بود و هماکنون شش طرح دیگر هم در حال تحقیق دارم که هنوز به ثبت نرساندهام.
پارک، انگیزه تولید و فروش اختراع
اما شرکت علم و صنعت هامون چگونه دانش بنیان شد، او در این خصوص میگوید: در مسیر توسعه و نوآوریهای مشترک پا را فراتر از کارهای دانشجویی گذاشتیم و بعد که موفق به اختراع شدیم تصمیم به تاسیس شرکت گرفتیم و با ثبت یک شرکت طرحهای خود را بهتر از گذشته پیش بردیم و در نهایت با احداث پارک علم و فناوری زاهدان اقدام به تبدیل شرکت خود به شرکت دانش بنیان کردیم تا از این مسیر طرحهای خود را راحتتر پیش ببریم.
از آغاز کار شرکت تا تبدیل آن به دانش بنیان حدود دو سال زمان طی شد، در واقع متولیان پارک با آغاز کار مبتکران را شناسایی کردند و خودشان سراغ ما آمدند و با این ارتباط بیشتر علاقهمند شدیم که اختراع خودمان را تولید کنیم و به فروش برسانیم، در حالیکه قبل از آشنایی و استقرار در پارک انگیزه ما تمرکز بر فروش خود اختراع و ایده بود تا به این ترتیب سراغ طرحهای بعدی برویم اما با حضور در پارک این وضعیت و نگاه ما تغییر کرد و با تشویق مسئولان پارک به این سمت سوق پیدا کردیم. در حال حاضر، فعالیت پارک به جوانان استان معرفی شده و برای همکاری به این واحد میآیند.
شکست یک طرح و آغاز موفقیت
او درباره شروع کار و تحولات اولیه بیان میکند: در ابتدا صفحه لمسی را برای کیبورد کامپیوتر طراحی و در دو نمایشگاه عرضه کردیم و صرفا زیبایی آن مورد نظر بود و کاربردی نبود چرا که در استفاده از کیبورد همه به زدن ضربه روی کلیدها عادت دارند و عملا طرح شکست خورد هر چند که یک پژو را هم مجهز به این صفحه لمسی کردیم. البته با حضور سرمایهگذاران داخلی و خارجی که به دعوت پارک علم و فناوری سیستان و بلوچستان آمده بودند، متوجه شدیم که کلیدهای لمسی ما جذابیت بیشتری دارد و پس از آن برخی سرمایهگذاران از کشورهای خارجی به سرمایهگذاری روی اختراع ما تمایل نشان دادند.
آغاز راه با 50 میلیون تومان
این مبتکر کشورمان در مورد جزییات واقعیسازی اختراع خود بیشتر میگوید: آن زمان که ما نخستین اختراع را انجام دادیم تمام هزینههای خود را از درآمد تعمیرات الکترونیکی تامین میکردیم اما با حمایت مالی و معنوی که از سوی معاونت علمی و پارک علم و فناوری انجام شد، در موقعیتی قرار گرفتیم که احداث خط تولید کارخانهای با نیازسرمایهای 1.5میلیارد تومانی را با حدود 50میلیون تومان راهاندازی کردیم، در واقع استراتژی ما برای پیاده کردن ایدهمان راهاندازی خط تولید از صفر تا صد نبود و به شکل بخش بخش و تکهتکه تهیه کردن به کارخانههای داخل کشور بهصورت مجزا بسیاری قطعات را سفارش ساخت میدهیم و پس از آن نوآوری خودمان را روی آنها نصب میکنیم، به این صورت بدون نیاز به راهاندازی کامل خط تولید و با کمک کارخانههایی که در این زمینه فعالیت میکنند با سرمایه 50 تا 200 میلیونی اختراعاتی در این سطح را میتوان به تولید انبوه رساند.
تنوع، مقاومت و هوشمندی تنها بخشی از مزیتآفرینیها
کیخا در رابطه با کلید لمسی توضیح میدهد: آنچه ما اختراع کردیم با سنسورهایی که در دنیا تا امروز وجود دارد تفاوت دارد و از نظر نوع کاربرد و تنوع طرح و قابلیت کاربرد آن با نمونه خارجی متمایز است و در داخل کشور هم تولیدی وجود نداشته و نمونههای موجود مونتاژ است.
یکی از مسائلی که ما روی آن کار کردهایم سفارشیسازی براساس نیاز مشتری است، در واقع اگرچه این کلیدها را برای مصرف خانگی تولید میکنیم اما برای مصارف دیگر از جمله نصب روی کیبورد کامپیوترها و همچنین صفحات نمایش لمسی در خودروها و دستگاههای ایتیام هم با هزینههای بسیار پایینتر از نمونه خارجی در حد یک دهم قیمت قابلیت ساخت داریم به علاوه اینکه محصول فوق ضد ضربه بوده، در حالیکه حسگرهای خارجی ضد ضربه نیستند.
از دیگر مزیتهای این محصول مقاومت آن در برابر گرد و غبار، رطوبت و نور آفتاب است که براساس این ویژگی کاربردهای گستردهتری از داخل منازل و جاهای مسقف دارد، ضمن آنکه نمونه خارجی صرفا روی شیشه تیره و مشکی تعبیه میشد و ما انواع کلیدها را براساس نیاز و دکور روی سنگ، پلاستیک، چوب، شیشه و سرامیک هم تولید میکنیم و همه موارد فوق مزیتهای نسبی محصول برای اقناع مشتری به مصرف محصول داخلی است.
کیخا در ادامه برای مقایسه محصول با نمونه مشابه خارجی میگوید: این محصول با پایینترین کیفیت موجود آن ساخت کشور چین است که هماکنون در بازار حدود 197 هزار تومان در دسترس است، در حالی که محصول ما نرخی حدود 30 تا 37 هزار تومان دارد و از نظر کیفی با محصول ترکیهای 270هزار تومانی قابل مقایسه است.
رو به سوی صادرات
وی میافزاید: استفاده از این محصول در داخل کشور چندان مرسوم نیست، از این رو تحقیقات ما در سال گذشته نشان داد فروش این محصول در بازارهای خارجی مساعدتر است، چراکه مشتری خارجی کاملا با محصول آشنایی داشته و مزیتهای محصول ما را نسبت به نمونههای موجود درک میکند و با علم به این بازار مساعد، دست به تولید نوعی متفاوت زدیم نوعی که هوشمند بودن نیز از مولفههای مهم آن است و با نرمافزار در موبایل شخصی هم میتوان تمام سیستم الکترونیکی منزل را کنترل کرد که در نهایت منجر به صادرات ماهانه 50 هزار عدد کلید به روسیه، عراق و امارات شد و این از حضور نمایندگان این کشورها در پارک علم و فناوری شکل گرفت و خود خارجیها برنامههای فروش و نمایندگی را انجام میدهند. البته کلید لمسی محصول ما به نرخ 10 دلار برای آنها که قیمت همان کلیدهای قدیمی است کاملا مقرون به صرفه است.
وی در خصوص استراتژیهای معرفی محصول در داخل کشور میگوید: مسئله اصلی ما در داخل کشورعدم شناخت مشتری با محصول است و این خود نیاز به معرفی محصول دارد که ما در نظر داریم تا از ماههای آینده با تبلیغ تلویزیونی و ایجاد نمایندگی در شهرهای کشور محصولمان را به مردم عادی معرفی کنیم.
تجهیز یک خانه با 400 هزار تومان به کلید لمسی
اما در بازار مصرف این کلیدها چگونه توجیه میشوند، مبتکر نسل جدید کلیدهای لمسی جهان میگوید: در مورد نصب روی یک واحد آپارتمان با متراژ 70متر که حداقل به 10 کلید و پریز احتیاج دارد میتوان با حدود 400 هزار تومان سیستم برقی را مجهز به نوع هوشمند و لمسی کرد که اگر همین سیستم را از نوع خارجی استفاده کند حدود 4 میلیون تومان هزینه بر میدارد.
توسعه محصول توفیق اجباری برای تولیدکننده
کیخا در خصوص توسعه محصول خود میگوید: تمام تولیدکنندهها در تمام عرصهها میدانند که تولید آنها بازاری با عمری مشخص دارد و لازم است که از آغاز کار به فکر طرح جدیدی باشند تا با تجهیز محصول به تکنولوژی نوین آن را ارتقا دهند همچنان که شرکتهای تولید گوشی تلفن همراه در فواصل کم انواع جدید یک محصول را وارد بازار مصرف میکنند و عمر مستدامی در گذر زمان دارند، ما نیز با تنوع کاری خود تلاش کردیم تمام نیازهای طراحی مشتریان را برطرف کنیم و برنامههای توسعهای برای محصول داریم و این محصول هوشمند را در نوع پریز برق نیز به کار بردیم و میتوان تمام سیستم الکترونیکی را به طور هوشمند و لمسی کنترل کرد.
کیخا از شرایط توسعه کار و تولید ایده خود میگوید: اگر سرمایهگذاری بر محصول ما صورت گیرد تولید و فروش کارمان گستردهتر میشود و تعداد خروجیها و محصول ما افزایش مییابد البته کار ما در این همکاری سبکتر میشود اما اگر خودمان بخواهیم اقدام به تولید این محصول به شکل سراسری داشته باشیم نیازمند اعتبار بالایی هستیم و با راهاندازی یک خط تولید میتوانیم خط تولید محصولات دیگر را نیز راهاندازی کنیم و با توسعه کارمان تا نیمه سال 95 سه ایده دیگر را هم نهایی و عرضه میکنیم.
ارتباط با نویسنده: a.s.h.shabestari@gmail.com