انقلاب صنعت هوایی ایران در انتظار دهم تیر

در شرایطی که گمانه‌زنی‌ها درباره به توافق رسیدن ایران و شش کشور قدرتمند جهانی در روز دهم تیر به اوج خود رسیده و مخالفان و موافقان هر یک اظهارات خود را برای گذاشتن بیشترین تاثیر در نتیجه مذاکرات با بلندترین صدا اعلام می‌کنند، وزیر راه و شهرسازی ایران به پاریس سفر کرده تا فارغ از تمام این تردیدها، راه را برای حضور دوباره غول‌های هواپیمایی جهان در ایران باز کند. عباس آخوندی که به دعوت مقام‌های رسمی هوایی فرانسه برای حضور در نمایشگاه دو سالانه هوانوردی این کشور به پاریس سفر کرده، پس از چند دیدار رسمی با مقامات حمل‌و‌نقل این کشور، کار خود را برای بازاریابی در بین کشورهای اروپایی آغاز کرده تا شاید در روزهایی که تحریم‌ها از آسمان ایران کنار رفته‌اند، راه برای ورود شرکت‌های بزرگ هوایی به ایران باز شود.

دیدار با مدیر اجرایی شرکت ایرباس که از آن به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های هواپیماسازی جهان یاد می‌شود، یکی از نقاط اوج سفر آخوندی را می‌سازد که پس از ورود 9‌فروند از هواپیماهای این شرکت به آسمان ایران در ماه‌های ابتدایی سال جاری این دیدار دومین اتفاق مثبت در رابطه ایران و ایرباس در 36 سال گذشته را می‌سازد.

هرچند با توجه به باقی ماندن محدودیت تحریم‌ها در فضای اقتصادی ایران و نهایی‌نشدن نتیجه مذاکرات، دو طرف تلاش کرده‌اند جزییات جلسات و توافقاتی را که در راستای آنها داشته‌اند از دید رسانه‌ها دور نگه دارند اما اظهارات امیدبخش آخوندی درباره روزهای خوشی که در رابطه ایران با کشورهای اروپایی به وجود خواهد آمد، نشان از یک موفقیت بزرگ می‌دهد. در کنار این مذاکرات اما سفر آخوندی به فرانسه بعد دیگری نیز داشت و آن اتمام حجت وزیر راه و شهرسازی با طرف‌های خارجی بود. کشورهایی که در طول ماه‌های گذشته فضای این را داشتند که در چارچوب توافق ژنو بخشی از محدودیت‌های ارتباطی خود با ایران را کنار بگذارند اما ترس ناشی از تجارب سال‌های گذشته و تهدیدهای صورت گرفته از سوی چند کشور بزرگ مانع آنها شد. حالا آخوندی در خط و نشانی که برای این شرکت‌ها کشیده، اعلام کرده است فضای صنعت هوایی ایران بیش از 80 میلیارد دلار ارزش سرمایه‌گذاری را در خود جای خواهد داد و این فضا تنها برای کشورها و شرکت‌هایی قابل دسترسی خواهد بود که از امروز اعلام آمادگی کنند نه اینکه پس از به پایان رسیدن مذاکرات خود را به آسمان ایران برسانند. این صحبت‌های آخوندی هرچند هنوز به طور رسمی و در قالب چارچوب‌های دولتی ارائه نشده، اما به نظر می‌رسد بیشترین روی صحبت‌های خود را با شرکت‌هایی دارد که با وجود باز شدن بخشی از فضا هنوز نسبت به ورود به آسمان ایران تعلل می‌کنند.

2 محور اصلی سفر آخوندی به پاریس

در شرایطی که فضای خاکستری غالب در مذاکرات هسته‌ای این ترس را به وجود آورده که با وجود مذاکرات آخوندی، راه برای بازگشت خارجی‌ها به آسمان ایران فراهم نشود، اما این سفر دستاوردهای قطعی‌ای داشته که نماینده سابق ایران در سازمان ایکائو نیز بر آن صحه می‌گذارد. علیرضا منظری در گفت‌وگو با «فرصت امروز» با اشاره به دو محور اصلی برنامه‌های آخوندی در پاریس تصریح کرد: در شرایطی که فشار موجود برای استیضاح وزیر شدت گرفته، شاید این سفر بتواند دستاوردهای مهمی را به ارمغان بیاورد. از یک سو امکان آشنایی کارشناسان صنعت هوایی ایران با تجهیزات روز بین‌المللی فراهم می‌شود و از سوی دیگر مذاکرات شخص وزیر راه با طرف‌های خارجی می‌تواند نتایج مثبتی را به همراه آورد.

معاون سابق سازمان هواپیمایی ادامه داد: هرچند مذاکرات برای ورود هواپیماهای جدید در این سطح چندان معمول نیست، اما با توجه به شرایط تحریمی ایران، این حضور می‌تواند جنبه‌های مثبت فراوانی به همراه داشته باشد. از منظر تخصصی نیز خریدوفروش هواپیما امری بسیار مهم و همه‌جانبه به نظر می‌رسد که البته باید برای به‌کارگیری آنها یک برنامه‌ریزی جامع داشت.

به گفته منظری عقب افتادن صنعت هوایی ایران از تحولات روز جهان به دلیل تحریم‌های طولانی مدت مسئله‌ای است که می‌توان آن را با مذاکرات جدید کنار گذاشت. هرچند این مسئله کوتاه‌مدت نیست و در کنار برنامه‌ریزی چندین‌ماهه برای رفع تحریم‌ها باید پایه‌های اصلی اقتصاد ایران را برای پذیرش مهمان‌های جدید نیز آماده کند.

مهم‌ترین تحریم علیه ایران تحریم بانکی است

آنچه در حاشیه سفر آخوندی به فرانسه و قراردادهای احتمالی بسته‌شده پس از آن به چشم می‌آید، بحث نحوه تبادلات اقتصادی بین ایران و کشورهای اروپایی است. کشورهایی که با توجه به محدودیت‌های بانکی و مالی اعمال شده علیه ایران فضای چندانی برای حضور پرقدرت نداشتند.

احمد حاتمی یزد، مدیرعامل سابق بانک صادرات در گفت‌وگو با «فرصت امروز» در رابطه با شرایط نقل و انتقالات مالی کشور در اوضاع فعلی اظهار کرد: قطعا مهم‌ترین تحریم وضع شده علیه ایران تحریم‌های بانکی و مالی است که راه را برای بسیاری از فعالان اقتصادی بسته است. این طور که از شواهد برمی‌آید این تحریم‌ها در آینده نزدیک کنار خواهند رفت که این مسئله به بهبود اوضاع صنایع مختلف کشور و همچنین صنعت هواپیمایی منجر خواهد شد.

به گفته وی لغو این تحریم‌ها پروسه‌ای دارد که از زمان موافقت با توافقنامه اصلی و سپس ابلاغ آن به دستگاه‌های ذی‌ربط و اجرایی شدن آن در سطوح مختلف اقتصادی به ماه‌ها زمان احتیاج دارد که احتمالا نتایج آن در سال جاری قابل مشاهده نخواهد بود. حاتمی با بیان اینکه در صورت باقی ماندن تحریم‌ها فشار بانکی روی کشور حفظ می‌شود اظهار کرد: توافقات انجام گرفته از سوی وزیر راه یا از طرف تمام بخش‌های اقتصادی کشور در شرایطی اجرایی می‌شود که محدودیت‌ها برداشته شود. در غیر‌ این صورت نمی‌توان امید چندانی به ثمربخش بودن آنها داشت. هرچند آخوندی پس از گذشت نخستین جلساتش در پاریس صحبت‌های امیدوار‌کننده‌ای را مطرح کرد و البته از روشن شدن ابعاد این توافقات در آینده نزدیک خبر داد، اما حواشی مختلف با تحریم‌های اقتصادی ایران همچنان راه را بر امیدواری بیش از حد می‌بندد. هرچند آخوندی با اظهاراتی محکم کشورهای اروپایی را تهدید کرده که اگر امروز نیایند، در آینده ایران جایی نخواهند داشت.