انتظار معجزه از مجلس برای باز کردن گره‌های کور صنعت حفاری

توانایی داخلی‌ها برای حفاری در صنعت نفت در کشور اگرچه با رشد و توسعه همراه بوده است اما در مقایسه با تکنولوژی روز این توانمندی حرفی برای گفتن ندارد، با این وجود همین ظرفیت موجود نیز به دلیل سیاست‌گذاری‌ها داخلی و مدیریتی به‌خوبی مورد بهره‌برداری قرار نمی‌گیرد. به‌طوری‌که با وجود اعلام حمایت از صنعت حفاری برخی از شرکت‌های حفاری دچار مشکل شده و از مجلسی‌ها برای حل مشکل خود کمک خواسته و انتظار معجزه دارند.

70 نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی ایران طی نامه‌ای به رییس‌جمهور نسبت به کنار گذاشتن شرکت‌های ایرانی از صنعت نفت و بیکاری کارکنان آنها ازجمله شرکت حفاری شمال هشدار داده‌اند. این در حالی‌است که رکن‌الدین جوادی در نامه‌ای به شرکت‌های مناطق نفت‌خیز جنوب، نفت مناطق مرکزی، مهندسی و توسعه نفت، نفت فلات قاره، نفت و گاز اروندان، نفت و گاز پارس و نیز شرکت ملی حفاری دستور داد تا خرید یا اجاره کالا یا دکل خارجی ممنوع شود.

در این نامه آمده است: «همان‌طور که قبلا مکررا اعلام شده است و مجدد تاکید می‌شود، ضرورت دارد ترتیبی را اتخاذ کنید تا مادامی که کالای ساخت داخل و دکل حفاری دریایی و خشکی با مالکیت ایرانی و شرایط مناسب وجود دارد، خرید یا اجاره کالا یا دکل خارجی ممنوع شود. لذا ضرورت دارد موضوع یاد شده مورد توجه و مراقبت لازم قرار گیرد.»

در حال حاضر در کشور تنها چند شرکت غیردولتی و خصوصی به نام‌های شرکت حفاری شمال، بانک پاسارگاد، قرارگاه خاتم‌الانبیا و شرکت گلوبال پتروتک کیش دکل ملکی دارند و لازم است شرکت ملی نفت حمایت‌های لازم را داشته باشد. اما به گفته مدیرعامل شرکت حفاری شمال که سابقه طولانی‌تر نسبت به سایر شرکت‌ها دارد، این حمایت صورت نگرفته است و دستگاه‌های شرکت حفاری راکد مانده است ازاین‌رو جلسه‌ای را با نمایندگان مجلس داشتیم و منتظر تعیین‌تکلیف از سوی مسئولان هستیم.

تعطیلی فعالیت شرکت‌های توانمند در حفاری

گرچه تلاش‌ها برای مصاحبه با هدایت الله خادمی، مدیرعامل این شرکت بی‌نتیجه ماند اما وی در گفت‌وگوی اخیر با باشگاه خبرنگاران اعلام کرده است: در حال حاضر حفاری شمال بزرگ‌ترین دارنده دکل‌های ایرانی با سه دستگاه حفاری جکاپ یا پایدار مدیریت فناوری ساخت و حفاری نیمه‌شناور در منطقه خاورمیانه است که توانسته با تسلط کامل در آب‌های عمیق، عملیات حفاری را انجام دهد. این شرکت پنج ماه گذشته قراردادی را با مناطق نفت‌خیز جنوب منعقد کرده و در آنجا دستگاه‌های خشکی مشغول فعالیت هستند به‌طوری‌که پنج ماه است که روی لوکیشن باقی مانده ولی دستور شروع کار جدید به آنها داده نشده است.

مدیرعامل شرکت حفاری شمال با اشاره به اینکه وزارت نفت معتقد است هم‌اکنون پروژه‌های در دست اجرا کمتر شده گفته است: چرا فعالیت شرکت‌های توانمند را تعطیل کرده و به سراغ شرکت‌های خارجی رفته است، البته براساس آخرین پیگیری‌های انجام شده، خوشبختانه وزیر نفت دستور داده‌اند تا مشکلات مربوط به دکل‌های حفاری شمال برطرف شود.

اما باید دید که چرا این اتفاق رخ داده و وزارت نفت براساس چه استدلالی این کار را انجام داده است. آیا این سرنوشت برای چند شرکت حفاری قابل تکرار است؟ بهمن سروشی، مدیرعامل شرکت گلوبال پتروتک کیش و از فعالان صنعت حفاری این اقدام مجلس را برگرفته از احساسی شدن تعدادی از نمایندگان می‌داند و به «فرصت امروز» می‌گوید: «نمایندگان مجلس نسبت به وضعیت صنعت نفت در حوزه دکل اطلاع دقیقی ندارند، به‌عنوان فعال بخش‌خصوصی در این صنعت معتقدم که باید از سرمایه‌گذاران و فعالان داخلی حمایت کرد. گرچه حمایتی دیده نمی‌شود و وجود ندارد اما باید این را بدانیم که شرایط عقد قراردادهای همکاری با کشورهای خارجی چگونه بوده است و در آن مقطع این قراردادها چگونه منعقد شد؟»

نگران آینده کاری‌ام در حفاری هستم

وی در پاسخ به اینکه اگر امروز نمایندگان مجلس مانع برخی از اقدامات وزارت نفت نشوند چه تضمینی وجود دارد که در آینده نه‌چندان دور فضا برای فعالیت شما نیز محدود شود، می‌افزاید: «من نیز نگران آینده کاری خود هستم که شرکت ملی نفت در آینده شرکت گلوبال پتروتک کیش را نیز کنار بگذارد. آنچه دراین میان اهمیت دارد چگونگی تطبیق دادن این شرکت با شرایط موجود است تا بتواند به فعالیتش ادامه دهد. باید بتوانیم رقابت کنیم. در حال حاضر برخی از شرکت‌های داخلی حاضر به تطبیق دادن خود با شرایط نیستند و قیمت‌های بالاتری نسبت به پروژه و کیفیت کار ارائه می‌دهند. شرکت‌های خارجی دکل‌های دارند که از نظر کیفیت رتبه بالایی ندارند اما در برابر دکل‌های ایرانی کیفیت بهتری دارند.»

مدیرعامل شر کت گلوبال پتروتک کیش با بیان اینکه از صنعت داخلی حمایت می‌کنم و باید فرصت‌ها برای صنعتگران داخلی ایجاد شود نه خارجی‌ها به‌خصوص چینی‌ها، می‌گوید: ‌«اگر امروز خارجی‌ها در ایران بر سر پروژه‌ها حضور دارند، براساس قراردادی است که در شرایط خاص نهایی شده و شرکت ملی نفت نیز نمی‌تواند آن را لغو کند زیرا در صورت این کار باید جریمه پرداخت کنند از سویی سوال اینجاست که چند دکل ایرانی در برابر کاری که در ایران وجود دارد، بیکار است یا زمانی که خارجی‌ها پای قرارداد آمدند آیا ما توانمند بودیم؟»

کرایه روزانه هر دکل حفاری 150 هزار دلار است و چقدر خوب بود که شرایط برای استفاده از ظرفیت داخلی بیشتر فراهم می‌شد. بااین وجود سیدشکرخدا موسوی، نماینده مردم اهواز با اشاره به جلسه کمیسیون انرژی با وزیر نفت درباره مشکلات دکل‌های نفتی، اعلام کرد: در این جلسه قول برگرداندن دکل‌های حفاری نفتی به نیروهای ایرانی عنوان شده است به‌طوری‌که رکن‌الدین جوادی، معاون وزیر نفت تاکید کرد که در صورت آزاد شدن چند دکل در حفاری شمال و مبنا مجددا این دکل‌ها فعال شوند.