امکان رقابت در تولید یا انعطاف پذیری مالیاتی

در هفته‌های اخیر نمایندگان مجلس در مورد لایحه خروج از رکود برای اوراق صکوک و تمامی اوراق بهاداری که در چارچوب قوانین و براساس ضوابط و مقررات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران منتشر می‌شود، معافیت‌های مالیاتی تعیین و تصویب کردند. نمایندگان خانه ملت در نشست علنی که برگزار کردند، در ادامه رسیدگی به لایحه خروج غیرتورمی از رکود، مواد 6 و 7 این لایحه را مورد بحث و بررسی قرار دادند.

بر این اساس، ماده 6 لایحه مذکور برای بررسی بیشتر مجددا به کمیسیون مشترک ارجاع شد و ماده 7 نیز با موافقت نمایندگان به تصویب رسید. صاحب نظران و اقتصاددانان معمولا برای حفظ ثبات اقتصادی تدابیری از قبیل انعطاف پذیری سیستم مالیات‌ها، سیاست‌های پولی و سیاست‌های مالی را پیشنهاد کرده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در حال حاضر اقتصاد کشور ما در حالت رکود توأم با تورم است و برای خروج از این مرحله صاحب نظران اقتصادی راه‌های مختلفی را ارائه کرده‌اند که از مهم‌ترین آنها می‌توان به افزایش و حمایت از تولیدات داخلی اشاره کرد.

برای رسیدن به این هدف می‌توان از مقوله مالیات و مشوق‌ها و معافیت‌های آن بهره‌مند شد. معافیت مالیاتی (EXEMPTIONS) عبارت است از بخشودگی قسمتی یا حتی کل مالیات متعلقه به شخص حقیقی یا حقوقی برای مدت محدود یا دائمی که به‌عنوان ابزار حمایتی متداول در کنار سیاست‌های حمایتی توسط دولت به کار گرفته می‌شود. یکی از صفات سیستم مالیات‌ها انعطاف پذیری و قابلیت انطباق آن با اوضاع و شرایط اقتصادی است.

به عبارت دیگر ترکیب سیستم مالیات‌ها باید به نحوی باشد که خود به خود و بدون دخالت دولت در حفظ ثبات اقتصادی موثر واقع شود و از وقوع رکود یا تورم جلوگیری کند. علاوه بر به‌کارگیری این ویژگی سیستم مالیاتی نباید از مشوق‌ها و معافیت‌های مالیاتی در سیاست‌گذاری‌ها غافل شود زیرا معافیت‌های مالیاتی می‌توانند به هدایت سرمایه در بخش‌های مورد نظر کمک زیادی کنند، ولی به هر حال باید به این امر توجه زیادی کرد، چون ممکن است اعطای معافیت مالیاتی به یک بخش از فعالیت اقتصادی نه تنها تاثیر چندانی نداشته باشد بلکه هزینه گزافی را نیز به نظام اقتصادی تحمیل کند. 

درواقع بهره‌مندی از این سیاست در هر مورد توجهات اقتصادی و اجتماعی و حتی سیاسی خاص خود را دارد. بنابراین همان‌طور که سازمان امور مالیاتی کشور و کارشناسان اقتصادی نیز بارها بر آن تاکید کردند یکی از راه‌هایی که از طریق آن می‌توان اقتصاد را از حالت رکود خارج کرد، حمایت از تولیدات داخلی و افزایش میزان آن است که با اعطای معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی تحقق می‌یابد. در واقع با دادن معافیت مالیاتی امکان رقابت برای کالاهای ساخت داخل مهیا شده و تقاضا برای آنها افزایش می‌یابد.

از طرف دیگر هنگامی که فعالان اقتصادی با افزایش تقاضا برای کالاهای خویش مواجه می‌شوند تصمیم می‌گیرند به میزان تولید خود بیفزایند و در نتیجه نیروی انسانی بیشتری را جذب می‌کنند. جذب بیشتر نیروی آماده به خدمت موجب می‌شود که سطح بیکاری در جامعه کاهش یابد. با افزایش سطح اشتغال در جامعه به‌تدریج دوران رکود اقتصادی جای خود را به رونق و شکوفایی اقتصادی خواهد داد.

به این ترتیب با استفاده از ابزار معافیت‌ها و مشوق‌های مالیاتی به آسانی می‌توان رکود را پشت سر گذاشت و دوران رشد و توسعه اقتصادی را تجربه کرد. در این شماره از صفحه اقتصاد با مدیران می‌خواهیم این مسئله را با کارشناسان و صاحب نظران اقتصادی در میان بگذاریم و بررسی کنیم معافیت‌های مالیاتی چطور و تا چه اندازه می‌تواند در خروج از رکود موثر باشد.