گاهی شنیدهایم که هزینه برنامهای به ظاهر رایگان را با تبادل دادهها پرداخت خواهیم کرد. این موضوع بیشتر در شبکههای اجتماعی، فروشگاهها و سوپرمارکتها و بسیاری از برنامههای دیگر رخ میدهد. این گزارشی است از سرانجام اطلاعاتی که در اینترنت مبادله میشود. فناوری و ابزاری که دادههای روزانه ما را تولید یا ثبت میکنند، بسیارند. از جمله:
1. دوربینهای مدار بسته: تصاویر قابل رهگیریاند.
2. کنتورهای برق و ترموستاتها: عادتها را گزارش میدهند.
3. تلویزیونهای هوشمند و کنسولها: دوربینها و میکروفونهای کار گذاشته شده.
4. دستگاههای، کنترل ورود و خروج.
5. مانیتورهای کنترل از راه دور، در محل کار: تصویربرداری از محل کار، برای اندازهگیری بهرهوری.
6. پایگاههای دادههای شخصی: میتواند شامل دادههای فیزیکی و سلامت مشتریان باشد.
7. سنسورهای شمارش افراد: ثبت رفتوآمد خریداران و زمان خرید.
8. کارتهای وفاداری: در ازای تخفیف، پروندههایی برای خریدار میسازند.
9. دکلهای مخابراتی: به تلفن همراههای نزدیک، پیشنهاد میفرستند.
10. وایفای رایگان: میتواند، در ازای دسترسی به حساب فیسبوک پیشنهاد شود.
11. پرداختهای حملونقل عمومی: کارت بلیتهای الکترونیکی، دادههای جابهجایی را تولید میکند.
12. ایستگاه دوچرخههای عمومی: ثبت رفتوآمدها.
13. اتومبیلها: سیستمهای ثبت پلاک.
14. تلفنهای همراه: امکان موقعیتیابی.
15. دوربینهای حرارتی و سنسورهای صدا: اندازهگیری، میزان رفت آمدها در پیادهروها و سروصداهای ایجاد شده.
16. صندلیهایی که حضور عابر پیاده را تشخیص میدهند.
17. سیستمهای هوشمند پارکینگ: پرداخت هزینهها، با کارتهای مربعی سبز و آبی، اطلاعات کاربران را جمعآوری میکند.
اینکه پرداخت با دادهها به چه صورت انجام میگیرد، در واقع سوال سادهای نیست و هر نرمافزار روش و منطق مختص به خودش را دارد. بهعنوان مثال، در جستوجوهای اینترنتی، شرکتها و ارائهدهندههای خدمات اینترنتی و موتورهای جستوجوی رایگان، خدمات مرتبط خود را برای خواندن مطبوعات، پیشبینی وضع هوا، تماس با دیگران از طریق شبکههای اجتماعی را به ما پیشنهاد میکنند.
با این وجود، هر دفعه که وارد صفحهای میشویم، به طور اتوماتیک در حال دانلود ریز برنامههای شناخته شدهای با عنوان «کوکیها» هستیم، که فعالیتهای آنلاین روزانه ما را جمعآوری میکنند، اطلاعات روی IP، MAC یا IMEI ما، (شناسه دستگاه ما) ثبت میشود و زمان و چگونگی استفاده ما از سایتی خاص، یا سایتهای دیگر که بهطور هم زمان باز هستند و اگر بازدیدکننده دائمی سایتی باشیم، طریقه استفاده از صفحهها، تعداد دفعات و چگونگی دسترسی ما به سایتهای دیگر را شناسایی میکند.
علاوه بر این، پرداخت هزینه برای نصب کوکیها به سایتهایی که از آنها دیدن میکنیم، در بین شرکتها رایج شده است. به این ترتیب، شرکتها اطلاعات ما را تنها برای مطالعات داخلی استفاده نمیکنند، بلکه آنها را به شخص ثالث میفروشد. در واقع هر بار که صفحهای اینترنتی را با کامپیوتر، تلفن همراه یا تبلت باز میکنیم، دهها درخواست برای نصب کوکیها دریافت میکنیم. ما تولیدکننده هستیم، زیرا در ازای گرفتن اطلاعاتی از سایت، جزئیاتی از فعالیتهای آنلاین خود به جای میگذاریم و اغلب، این اطلاعات شخصی مانند نام، آدرس، عادتها، کارت اعتباری و غیره... با توجه به این، تنها راه حفاظت از اطلاعات شخصی، نپذیرفتن کوکیها و رد یا پاک کردن دائمی خدمات آنها از روی کامپیوتر است.
فیسبوک شبکهای اجتماعی است که بیش از یکمیلیارد نفر در ماه، از آن استفاده میکنند. کاربران، داوطلبانه دادهها را در آن بهجای میگذارند، همچنین برپایه تعاملهای ما با مردم و اطلاعات، اشتراکگذاری با شخص ثالث، ساختن حساب کاربری جدید (حصار ما بااشخاص)، نتیجهگیری میکند، مثلا دوستانی که پیشنهاد میدهد. Likeها و ثبتنامها در فیسبوک باعث تولید اطلاعات میشوند که شامل تجزیه و تحلیل الگوریتمها به منظور شناخت جداگانه کاربران شخصی و سازندههای حسابهای اجتماعی مختص به آژانسها میشود. ثبت دادهها با وجود بستن صفحه ادامه خواهد داشت، مگر اینکه بهطور دستی از سیستم خارج شویم، وگرنه کوکیهای فیسبوک به جاسوسی فعالیتهای آنلاین ما ادامه خواهند داد. اگر شما فیسبوک را روی تلفن همراه خود نصب کردهاید، سیستم قادر خواهد بود با استفاده از پیامرسانی، کنترل دوربین و میکروفن موبایل را از راه دور به دست بگیرد و علاوه بر دسترسی به عکسها و پیامها، پروفایلهای شخصی را تکمیل کند.
فضای عمومی از محیطهایی است که جمعآوری دادهها در آن به طور فزایندهای رو به افزایش است، سنسورهایی که شناسههای خاص را میخوانند، موقعیتیاب دستگاههای ما، دوربینهای حرارتی، شبکههای وای فای و چراغهای هوشمند یا سنسورهای پلاک خوان اتوماتیک، ما را از راههای معمولی به مراکز دادههای عمومی و خصوصی متصل میکند که در بعضی مواقع به سود کسی است که نه میشناسیم و نه میتوانیم کنترل کنیم.
شاید محیطهای داخلی از مکانهایی باشند که نظارت بر حرکات و عادتهای روزمره ما برای ساخت الگوهای قابل فروش، به طور نگرانکنندهای رو به افزایش است: تمام لوازم هوشمند، از کنتور برق و تلویزیون گرفته تا یخچال، همگی شبکهای از استخراج دادهها را تشکیل دادهاند که میخواهند تصویر ما که هستیم و چه میخواهیم را تکمیل کنند. چالش این است، که قادر خواهند بود، نیاز به محصولات و خدمات و وسوسه داشتن آنها را زودتر از ما تشخیص بدهند. پس، دو بار پرداخت میکنیم، هنگام خرید لوازم و پرداخت صورتحساب و هر بار اطلاعات را همراه دادههای شخصی ارائه میدهیم. برخی از شرکتها به دنبال راه یافتن و تبدیل شدن به کارگزاران دادهها شهروندان هستند؛ کارگزارانی که اطلاعات را مدیریت میکنند و قسمتی از سود بهدست آمده را به ما برمیگردانند. در حال حاضر، شرکتهایی که سعی دارند تا راهی برای ورود به این دنیای تاریک باز کنند، در ازای اطلاعات حساس، مثل پزشکی و بانکی، بیشتر از چند یورو در ماه پرداخت نمیکنند.
اقتصاد دادهها کمتر از انتظار است، که تابه حال بازیگران (فیسبوک یا Tuenti، گوگل، یوتیوب، Foursquare و غیره) سود کمی از آن بردهاند و بیشتر تب سرمایهگذاری با حسابهای کاربری است. در آغاز این وعده تجارت اینگونه است؛ برای افزایش قیمت فروش پروفایلهای ایجاد شده، کارگزاران دادههای خاص خود را به منظورعبور از پایگاههای مختلف تکثیر میکنند، آن جاست که تبادل اطلاعات فعالیتهای آنلاین و آفلاین شروع میشود: بهعنوان مثال، مدارک پزشکی میتواند، ارزش زیادی به سابقه جستوجو در اینترنت بدهد.
برخی از شرکتها به دنبال راه یافتن و تبدیل شدن به کارگزاران دادههای شهروندان هستند. برای برخی، این مرحله عاری از هرگونه نگرانی است. اغلب با دادن اطلاعات فردی، دری را به روی تعهدات خدمات شخصی و زیر نظر قرار گرفتن فردی، باز میکنند. بنابراین، کارگزاران دادهها محدود به گذر از اطلاعات خریدهای ما، تعاملات ما با دیگران و علایق ما نیستند.
این تجارت همچنین شامل بیشترین سوابق پزشکی، دادههای فیزیکی و دادههای مالیاتی یا بانکی است. نوعی از اطلاعات که بر حسب آنها مشخص میشود، آیا وامی دریافت کردهایم، به بیمه درمانی کم و بیش گران دسترسی، یا اشتغال به کاری داریم.ناگهان، قیمت پرداختی با اطلاعات شخصی، بهصورت نامتناسب و غیرقابل کنترل، ظهور میکند. با یک پذیرش، خودمان را به محصول تبدیل کردهایم، بنابراین نباید فراموش کنیم، پذیرفتهایم که این کار میتواند ما را از بازی بیرون، پنهان یا ناشناس کند، زیرا پروفایلهای ما نمیتوانند، سلامت یا اطلاعات مورد انتظار را فراهم کنند.
* منبع: tecnologia