یکی از ابزارهای قدرتمندی که باید همیشه در مسیر موفقیت همراه ما باشد، ابزار تصمیمگیری است. زندگی هر یک از ما حاصلجمع تصمیمهای ماست. همیشه میتوانیم کسانی را بیابیم که شرایط اولیه زندگی آنها شبیه ما بوده است. اما امروز بسیار موفقتر یا ناموفقتر از ما هستند. اگر بیشتر دقت کنیم تفاوت تنها در چند مورد تصمیم است. چند مورد تصمیم که آنها را به سمت زندگی مطلوب یا نامطلوب هدایت کرده است.
همه ما هر روز تصمیمهای زیادی میگیریم. بعضی وقتها، بسیار ناآگاهانه تصمیم میگیریم. شاید بتوان تصمیمگیری را به نفس کشیدن تشبیه کرد. ما پیوسته در حال تنفس هستیم اما در اغلب اوقات این کار را ناآگاهانه انجام میدهیم و متوجه نیستیم که در حال نفس کشیدن هستیم. تصمیمگیری نیز برای بسیاری از ما همین حکم را دارد. روزانه دهها تصمیم میگیریم بدون اینکه به آنها توجه کرده باشیم.
سوال مهم اینجاست که تفاوت تصمیمگیری انسانهای موفق با سایر انسانها در چیست؟ نخستین تفاوت مهم این است که انسانهای موفق از «حق انتخاب» خود استفاده میکنند. بسیاری از ما این حق را برای خود به رسمیت نمیشناسیم. زمانی که رشته دانشگاهی خود را صرفا به خاطر سلیقه اطرافیان انتخاب میکنیم، زمانی که دوست و شریک زندگی خود را به توصیه اطرافیان انتخاب کرده یا ترک میکنیم، درواقع «حق انتخاب» خود را به رسمیت نشناختهایم و از آن استفاده نکردهایم. شاید مهمترین تفاوت انسانهای موفق با دیگران در این است که انسانهای موفق، در زندگی خود مسیری را طی میکنند که خود انتخاب کردهاند، اما سایر انسانها، مسیری را طی میکنند که دیگران برای آنها انتخاب کردهاند.
زمانی که بیل گیتس (موسس مایکروسافت) یا استیو جابز (موسس اپل) تحصیلات دانشگاهی را رها میکردند تا وارد دنیای کسبوکار شوند، از «حق انتخاب» خود استفاده کردند. درجاییکه اکثر انسانها، براساس «تشخیص جامعه» مسیر خود را ادامه میدادند و جرأت تصمیمگیریهای کلان نداشتند. استفاده از «حق انتخاب» کار سادهای نیست. این کار هراسهای زیادی دارد. ممکن است انتخابی اشتباه انجام دهیم. ممکن است پا در مسیر نادرستی بگذاریم. ممکن است برای چندمینبار شکست بخوریم. به همین دلیل، برخی انسانها از حق انتخاب گریزان هستند.
ژان پل سارتر میگفت: انسانها برای آزادی جان میدهند اما وقتی آزادی را به دست آوردند از آن فرار میکنند. اگر تصمیمی را که باید امروز بگیرید، به هفته بعد موکول میکنید، اگر تغییری را که باید امروز شروع کنید به شنبه آینده، یا ماه آینده یا آغاز سال بعد موکول میکنید، یا اگر در تصمیمهای مهم، به سراغ فالگیری و سایر ابزارهای مشابه میروید، اگر ترجیح میدهید دیگری به جای شما تصمیم بگیرد، اگر به نزد مشاور میروید اما به جای مشاوره گرفتن، منتظر هستید که او برای شما و زندگیتان تصمیم بگیرد، شما در گروه افرادی هستید که از «آزادی» و «حق انتخاب» خود هراس دارید.