آیا عمان و پاکستان از خرید گاز ایران منصرف می‌شوند؟

پس از لغو تحریم‌های بین‌المللی وضع شده علیه صنعت نفت ایران، تلاش‌های این کشور برای افزایش تولید و صادرات گاز خود به بازارهای جهانی و خصوصا همسایگان خود افزایش یافته است. افزایش تحرکات گازی ایران در حالی صورت می‌پذیرد که مشتریان احتمالی گاز ایران در منطقه یعنی عمان و پاکستان، در صورت عدم تحقق صادرات گاز از ایران تامین کننده‌های جدید گاز مورد نیاز خود را یافته‌اند. در این راستا و براساس اطلاعات منتشر شده از سوی شرکت بریتیش پترولیوم، شرکت‌های BP و Oil Oman موافقت‌نامه‌ای را به منظور دریافت مجوز توسعه و گسترش بلوک 61 منطقه اکتشاف و بهره‌برداری از منابع گازی موجود در این منطقه به امضا رسانده‌اند. 

امضای این موافقتنامه در حالی صورت می‌پذیرد که شرکت BP پیش‌تر و در آوریل سال 2015 میلادی اعلام کرد، این شرکت قصد دارد فرآیند تولید گاز از میدان گازی «Khazzan» عمان را در سال 2017 میلادی آغاز کند و حجم گاز تولیدی این میدان گازی را به 28 میلیون‌مترمکعب در سال برساند. قرارداد جدید زمینه را برای توسعه بیشتر میدان گازی «Khazzan» فراهم کرده و ارزش کل این پروژه را به 16 میلیارد دلار می‌رساند. لازم به ذکر است که فعال‌شدن تمامی فازهای میدان گازی مذکور، عمان را قادر می‌سازد تا سالانه 48 میلیون مترمکعب گاز تولید کند. 

توافق اخیر مقامات عمان و شرکت BP در حالی صورت می‌گیرد که ایران و عمان پیش از این بر سر انتقال سالانه 10 میلیون مترمکعب از گاز ایران به عمان از طریق احداث خط لوله در زیر دریا به توافق رسیده بودند. گفتنی است عمان سالانه 85 میلیون مترمکعب گاز تولید می‌کند و به‌رغم تزریق گاز به میادین نفتی خود، همچنان از میزان قابل‌توجهی گاز جهت مایع‌سازی و صادرات آن برخوردار است. طبق اطلاعاتی که به سادگی از سوی «Oman LNG» منتشر شده است، ظرفیت تولید LNG این کشور سالانه 10/4 میلیون تن بوده، ولی در سال 2014 عمان مجبور به کاهش میزان تولید خود به 7/95 میلیون تن شد. 

اگرچه آمار دقیقی از میزان مصرف و تولید انرژی در عمان وجود ندارد، اما یکی از مقامات ارشد وزارت انرژی این کشور در اوایل سال 2014 میلادی اعلام کرد، افزایش ظرفیت تولید برق و توسعه پروژه‌های صنعتی و پالایشگاهی سبب افزایش مصرف گاز در سلطان‌نشین عمان شده است. با توجه به ذخایر گازی 900 میلیارد مترمکعبی عمان و افزایش مصرف گاز در این کشور و همچنین نیاز به تزریق گاز به چاه‌های نفت، سبب شده است تا گاز ایران از اهمیت قابل توجهی برای عمان برخوردار باشد.

پاکستان

مشتری احتمالی دیگر ایران که تاکنون از خرید گاز این کشور سر باز زده، پاکستان است. اسلام آباد که قرار بود براساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته از ژانویه 2015 میلادی سالانه 22 میلیون مترمکعب گاز از ایران وارد کند هنوز خط لوله مورد نیاز جهت انتقال گاز ایران را در خاک خود احداث نکرده است. این در حالی است که مقامات پاکستان در روز دهم فوریه سال جاری میلادی اعلام کردند، قراردادی 15 ساله به منظور واردات سالانه 5/3 میلیون تن گاز LNG از قطر را به امضا رسانده‌اند.

گفتنی است قرارداد مذکور در حالی به امضا رسیده است که قطری‌ها تخفیف قابل توجهی را برای گاز صادراتی خود به پاکستان در نظر گرفته و این تخفیف در صورت ادامه رکود در بازارهای گاز جهان، افزایش خواهد یافت. با این وجود مقامات بخش انرژی ایران اخیرا اعلام کردند، قیمت گاز صادراتی به عراق در سطح قیمت گاز صادراتی به ترکیه خواهد بود.

کارشناسان صنعت انرژی معتقدند، این اظهار نظر به آن معنا است که قیمت گاز صادراتی به پاکستان نیز می‌تواند در سطح گاز صادراتی به ترکیه و عراق باشد. عدم مشارکت پاکستان در خط لوله صلح در شرایطی است که این کشور اخیرا اعلام کرده، 200 میلیون دلار به پروژه خط لوله «TAPI» که قرار است گاز ترکمنستان را به افغانستان، هند و پاکستان انتقال دهد، اختصاص خواهد داد.

* منبع: مجله گاز طبیعی اروپا