آدرنالین، عاملی در توسعه گردشگری

صنعت گردشگری یکی از صنایع پررونق جهان است و هم‌اکنون به‌عنوان منبع اصلی درآمد مورد توجه سرمایه‌گذاران و دولتمردان قرار گرفته است، به نوعی که برخی از کشورها روی درآمد حاصل از صنعت گردش و تفریح حساب ویژه‌ای باز کرده و برای رونق این راه درآمد از هیچ کاری فروگذار نمی‌کنند، این در حالی است که این صنعت یا همان صادرات نامرئی به شاخه‌های متعددی تقسیم‌بندی شده و هر یک از این شاخه‌ها متناسب با توانایی و استعداد هر منطقه هر سال تعداد زیادی گردشگر را به خود جلب می‌کند. 

یکی از زیرمجموعه‌های صنعت گردشگری که مدتی است به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دلایل سفر گردشگران تبدیل شده است، گردشگری مهیج یا هیجان‌انگیز می‌نامند. سفری که در آن سطح آدرنالین خون مسافران هرچه بالاتر برود بیانگر توسعه و رونق گردشگری منطقه است. 

این درحالی است که براساس تعریف بین‌المللی گردشگری ماجراجویانه این نوع از گردشگری که بخش عمده‌ای از مسافران را به خود اختصاص داده است به سه بخش ویژه، یعنی گردشگری ماجراجویانه معمولی، نیمه حرفه‌ای و حرفه‌ای تقسیم‌بندی می‌شود و متناسب با هیجان و خطرات موجود در این نوع گردشگری در نظر گرفته شده است. پرش از ارتفاع، قایقرانی در رودخانه خروشان، شیرجه از ارتفاع، چتربازی، غواصی یا شهربازی‌های بزرگ همه و همه از این نوع گردشگری هستند که در گوشه و کنار جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌عنوان مثال هر ساله در کشور بوسنی و هرزگوین برای مراسم پرش از روی پل به داخل رودخانه چند هزار نفر وارد این کشور می‌شوند یا ایرلند که هر ساله مسابقات شیرجه از ارتفاع داخل دریا برگزار می‌کند. براساس گزارش سازمان جهانی گردشگری، این نوع گردشگری را می‌توان به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین دلایل سفر گردشگران در نظر گرفت و تقریبا 35درصد از انگیزه‌های سفر در سال 2014 بوده است. 

هنوز با استانداردهای جهانی فاصله داریم

اما ایران با توجه به جاذبه‌های مختلف طبیعی و قابل‌استفاده در این زمینه هنوز فاصله زیادی با اصول توسعه گردشگری دارد، چون این نوع گردشگری هنوز در ایران جایگاهی ندارد، در حالی که امکانات و پتانسیل‌های متنوعی در این زمینه مهیاست. در همین راستا دکتر احمدرضا شیخی، دبیر هسته علمی گردشگری منطقه شینگن و کارشناس گردشگری می‌گوید: به طور کلی گردشگری مهیج در ایران هنوز شناخته نشده، چون سرمایه‌گذاری مناسبی در این زمینه رخ نداده است. به‌عنوان مثال تنها یک یا دو مورد سرمایه‌گذاری در زمینه رودخانه وحشی صورت گرفته، اما هنوز صدها فرصت در این زمینه پنهان مانده است. 

این کارشناس گردشگری به پتانسیل‌های طبیعی کشور اشاره می‌کند و معتقد است که ایران فرصت‌های بیکرانی در زمینه گردشگری مهیج در اختیار دارد که می‌توانیم روی آنها حساب ویژه‌ای داشته باشیم.این فرصت ها عبارتند از غارنوردی، پرواز با گلایدر، رودخانه وحشی و حتی ساخت شهرک‌های تفریحی مثل دیزنی‌لند در کشورهای مختلف که جزو یکی از مقاصد گردشگران است. 

شیخی در ادامه می‌افزاید: همان‌طور که درباره گردشگری مهیج گفته شد ایران جایگاهی در این زمینه ندارد، اما به یک نکته توجه نشده که این نوع گردشگری علاوه بر توسعه ورود گردشگران، سرمایه‌هایی را هم راهی اقتصاد ایران خواهد کرد و فرصت‌های شغلی متعددی را به کشور هدیه خواهد داد، چون این نوع گردشگری با توجه به سودآوری فراوان برای بسیاری از سرمایه‌گذاران جذاب است. در این زمینه می‌توان به تورهای سافاری در صحرا اشاره کرد که در کشور امارات توانسته یکی از سوژه‌های اصلی گردشگران باشد، اما در ایران به‌رغم وجود امکانات مشابه هنوز به دلیل عدم هماهنگی میان ارگان‌های مختلف بی‌استفاده مانده است، هرچند براساس آمار می‌توان از این روش ساعتی حدود 50 دلار به ازای هر گردشگر، کسب درآمد کرد. 

دبیر هسته علمی گردشگری منطقه شینگن درباره تبلیغات انجام شده نسبت به این نوع گردشگری در ایران نیز می‌افزاید: همه می‌دانیم گردشگری همانند صنایع دیگر نیازمند تبلیغات و بازاریابی است، اما اگر همین امروز از شما بپرسند چند نقطه از ایران امکان حضور در تورهای رودخانه خروشان را دارد یا بزرگ‌ترین ترن هوایی ایران کجاست، شما ممکن است جواب مناسبی برای آن نداشته باشید، چون خبری از آنها ندارید، در حالی که کافی است درباره تورهای سافاری یا بالن‌سواری در کشور کوچکی چون امارات در دنیای مجازی جست‌وجو کنید تا ده‌ها گزینه متفاوت را بیابید. هرچند نباید فراموش کرد در این زمینه تنها تبلیغات برای جذب گردشگران کافی نیست بلکه باید برای جلب‌نظر سرمایه‌گذاران نیز تبلیغات مناسبی داشته باشیم. 

وی ضمن تصریح اهمیت سرمایه‌گذاری در این زمینه می‌افزاید: با وجود سخنرانی‌های متفاوت مسئولان گردشگری در ایران که نسبت به استقبال از سرمایه‌گذاران صنعت گردشگری انجام شده، هنوز هیچ نشانه‌ای درباره ایجاد شرایط مناسب حضور سرمایه‌گذاران نداریم، چون در برخی موارد حضور سرمایه‌گذاران خارجی برای ساخت شهرک‌های گردشگری یا تفریحی به مشکل خورده، چون زمینه معافیت‌های گمرکی یا معافیت‌های مالیاتی در این نوع سرمایه‌گذاری اعمال نمی‌شود و از آنجا که این نوع گردشگری و سرمایه‌گذاری هزینه هنگفتی می‌طلبد و سرمایه‌گذاران به دنبال فرصت‌های مناسب با امنیت سرمایه‌گذاری هستند، بنابراین این ناهماهنگی باعث شده تا سرمایه‌های سرگردان در این زمینه آرام نگیرد. 

از سوی دیگر محمد قره‌جانلو، یکی از سرمایه‌گذاران در زمینه گردشگری مهیج و پاراگلایدر معتقد است: ایران در صورت سرمایه‌گذاری در گردشگری مهیج می‌تواند سالانه پذیرای چند میلیون گردشگر ماجراجو باشد، چون فرصت‌های گسترده‌ای در زمین و آسمان ایران وجود دارد به‌عنوان مثال کوه‌ها، غارها، آبشارها و دریاچه‌های ایران هر کدام می‌توانند عاملی برای جذب گردشگران ماجراجو باشد. 

این فعال گردشگری مهیج در ایران به اهمیت حضور اسپانسرهای مختلف در این نوع گردشگری اشاره می‌کند و می‌گوید: به طور کلی گردش مالی سفرهای ماجراجویانه و برگزاری این‌گونه تورها در سراسر جهان بسیار هنگفت است. جابه‌جایی سرمایه به‌واسطه حضور اسپانسرهای مالی در این نوع گردشگری از سوی سرمایه‌گذاران بسیار قابل ملاحظه‌تر از خود مسافران است چون گاهی ایجاد امکانات برگزاری تورهای گردشگری ماجراجویان نیازمند سرمایه‌گذاری‌های چند میلیارد دلاری است و این اسپانسرها هستند که توان سرمایه‌گذاری در این زمینه را دارند تا فرصت‌های متعدد شغلی را به منطقه هدیه‌ دهند و این مشکلی است که گردشگری ماجراجویانه ایران از آن رنج می‌برد. 

قره‌جانلو به برگزاری مسابقات پرش از صخره در دریا 

(Cliff diving) در عمان اشاره می‌کند و می‌افزاید: برگزاری این مسابقات در این کشور کوچک حدود 700هزار گردشگر را هرساله وادار به بستن چمدان‌های‌شان برای شرکت در این مسابقات می‌کند و براساس اعلام سازمان جهانی گردشگری به ازای هر 9 نفر گردشگر یک فرصت شغلی ایجاد می‌شود که می‌توانید حساب کنید چه تعداد فرصت شغلی به این کشور هدیه داده می‌شود؟ 

این فعال گردشگری مهیج به فعالیت گسترده ترکیه و روسیه در این زمینه اشاره می‌کند و می‌گوید: تور و مسابقات بالن‌سواری توانسته هر ساله این کشورها را به‌عنوان مقاصد اصلی به جهان گردشگری معرفی کند، در حالی که ما فقط در ایران تعدادی مسابقات پاراگلایدر برگزار می‌کنیم و با تلاش گسترده و رایزنی‌های متفاوت امسال توانستیم یک دوره مسابقات را برگزار کنیم و جایزه 3000یورویی را از سوی یک اسپانسر خارجی دریافت کنیم و هیچ شرکت داخلی در این مسابقات حاضر به قبول هزینه‌ها نشد. 

قره‌جانلو درباره کشورهای مطرح در این نوع گردشگری می‌گوید: ایرلند، انگلستان، آفریقای جنوبی، آمریکا، مالزی، تایلند و برخی از کشورهای اروپایی در این زمینه سرمایه‌گذاری گسترده‌ای کرده‌اند و ایران هم توانایی سرمایه‌گذاری در این زمینه را به دلیل دارا بودن امکانات جغرافیایی دارد. 

وی در پایان به امکانات موجود در ایران اشاره می‌کند و می‌گوید: برگزاری تورهای اسکی، غارنوردی، قایقرانی، صحرانوردی، سافاری، رالی، پاراگلایدر و بالن‌سواری از جمله توانمندی‌های ایران در این گونه گردشگری است، اما یکی از مشکلات ایران به غیر ‌از سرمایه‌گذاری و تبلیغات مربوط به فراهم کردن نیروی امدادی متخصص در این زمینه و بیمه گردشگران است، چون حوادث و رویدادهای احتمالی در این نوع گردشگری نیازمند حضور امدادگران و پرسنل آموزش‌ دیده است که هنوز در این مورد ضعیف هستیم و باید علاوه بر تمرکز در این نوع گردشگری، به حوادث احتمالی آن نیز اهمیت دهیم.