جغرافیای نامتوازن تورم در ایران

مرکز آمار ایران در تازه ترین گزارش خود از شاخص قیمت کالا ها و خدمات مصرفی خانوارهای کشور، نرخ تورم استان ها را در اردیبهشت ماه امسال منتشر کرده است. مطالعات اقتصادی نشان می دهد قیمت کالا در میان مناطق مختلف کشور به طور یکسان افزایش نمی یابد و کالاها و خدمات در هر استان با توجه به موقعیت جغرافیایی و قدرت خرید مردم، قیمت های متفاوتی دارند، بنابراین شاید مهم ترین کارکرد انتشار تورم کالا و خدمات مصرفی به تفکیک استان ها را بتوان ارائه تصویر شفاف از وضعیت رفاهی استان ها دانست و آن را به جغرافیای نامتوازن تورم در ایران تعبیر کرد.

براساس گزارش مرکز آمار ایران، شکاف نرخ تورم استان ها در اردیبهشت ماه 98 به ١٢.٤درصد رسیده است که نسبت به ماه قبل یعنی فروردین ماه ١.٣درصد افزایش نشان می دهد. بر این اساس، بیشترین نرخ تورم نقطه به نقطه در دومین ماه سال به استان بوشهر با ۶۵.۳درصد و کمترین آن هم به استان هرمزگان با ۴۳.۵درصد اختصاص داشته است. این یعنی خانوارهای ساکن استان بوشهر به طور متوسط ١٣.٢درصد بیشتر از میانگین کل کشور و خانوارهای ساکن استان هرمزگان هم به طور متوسط ٨.٦درصد کمتر از میانگین کل کشور نسبت به اردیبهشت سال گذشته برای خرید یک «مجموعه کالا و خدمات یکسان» هزینه کرده اند.

به گفته مرکز آمار، در اردیبهشت امسال عدد شاخص کل برای خانوارهای کشور (١٠٠=١٣٩٥) به ۱۷۳.۵ رسید که نسبت به ماه قبل ١.٥درصد افزایش را نشان می دهد. در این ماه بیشترین نرخ تورم ماهانه خانوارهای کشور مربوط به استان ایلام با ٤.١درصد افزایش و کمترین نرخ تورم ماهانه هم مربوط به استان هرمزگان با ٠.٣درصد افزایش بوده است.

درصد تغییر شاخص کل نسبت به ماه مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) برای خانوارهای کشور نیز 1.52درصد بوده و همانطور که اشاره شد، بیشترین نرخ تورم نقطه به نقطه مربوط به استان بوشهر با ۶۵.۵درصد و کمترین آن به استان هرمزگان با ۴۳.۵درصد مربوط بوده است.

براساس این گزارش، نرخ تورم ۱۲ ماهه منتهی به اردیبهشت ماه سال 98 برای خانوارهای کشور به عدد ٣٤.٢درصد رسیده است. بیشترین نرخ تورم ۱۲ ماهه مربوط به استان کردستان با ۴۱.۵درصد و کمترین آن هم مربوط به استان قم با ۲۸.۶درصد بوده است. همچنین شکاف نرخ تورم ۱۲ ماهه استان ها در اردیبهشت ماه امسال ١٢.٤درصد بوده که نسبت به ماه قبل ١.٣واحد درصد افزایش را نشان می دهد.

تغییر جایگاه ایران در جهان طی یک دهه گذشته

اما مرکز آمار ایران در حالی از تازه ترین تحولات نرخ تورم در اردیبهشت ماه 98 گزارش داده است که مطالعه دیگری از سوی پایگاه خبری اتاق تهران، نشان می دهد در سال 2018 تنها چهار کشور در جهان، نرخ تورمی بالاتری از نرخ تورم ایران داشته اند و اقتصاد ایران حائز پنجمین نرخ تورم بالای جهان در سال گذشته میلادی بوده است.

این مطالعه متمرکز بر تحولات چهار شاخص اقتصادی است و بررسی ها نشان می دهد در فاصله سال های 2009 الی 2018 و طی یک دهه گذشته، جایگاه ایران به لحاظ نرخ رشد اقتصادی در میان 191 کشور جهان، 89 پله سقوط کرده است و از رتبه 98 در سال 2009 به رتبه 187 در سال 2018 رسیده است.

همچنین آمارهای نرخ تورم 191 کشور جهان نشان می دهد در سال 2018 تنها چهار کشور نرخ تورمی بالاتری از نرخ تورم ایران داشته اند و ایران به لحاظ نرخ تورم، از رتبه 24 در سال 2009 به رتبه 5 در سال 2018 رسیده است.

از لحاظ نرخ بیکاری نیز به نظر می رسد جایگاه ایران در میان 105 کشور جهان طی یک دهه گذشته تضعیف شده است و در سال 2018 تنها چهار کشور نرخ بیکاری بالاتری نسبت به ایران داشته اند، به طوری که ایران از رتبه 23 در سال 2009 به رتبه 12 در سال 2018 رسید.

همچنین نرخ رشد حجم تجارت کال و خدمات ایران که در سال 2009 حدود 3.7درصد بوده است، در سال 2018 به طور قابل ملاحظه ای کاهش یافته و به منفی 4.14درصد رسیده است. افت قابل توجه این نرخ باعث شده تا ایران به لحاظ رشد حجم تجارت در میان پنج کشور ضعیف جهان قرار گیرد. بررسی این شاخص نشان می دهد ایران از رتبه 20 در سال 2009 به رتبه 166 در سال 2018 رسیده است.

ارتباط با نویسنده: Ivankaramazof@yahoo.com