سرمایه گذاری هدفمند ایران در 22 کشور جهان برای مقابله با تحریم های آمریکا / سلاح 5 میلیارد دلاری ایران

سرمایه گذاری ایران در دیگر کشورها همیشه موضوعی جذاب برای رسانه ها و افکار عمومی بوده است. اگرچه جذب سرمایه خارجی، موضوعی بوده که به کرات در رسانه ها آمده و آمارهای رسمی نیز از میزان اندک جذب سرمایه گذاری خارجی در اقتصاد ایران گواهی می دهند، اما در این میان، کمتر به موضوع سرمایه گذاری خارجی ایران در جهان اشاره ای شده است.

شاید خیلی از مخاطبان ندانند که مسئولیت سرمایه گذاری ایران در کشورهای جهان به عهده نهادی است که به اختصار «ایفیک» خوانده می شود. شرکت سرمایه گذاری های خارجی ایران (IFIC) در سال 1371 پدید آمد و مجلس، قانون تشکیل آن را در این سال به تصویب رساند. سپس همزمان با تصویب اساسنامه اجرایی ایفیک در سال 1376 ، فعالیت رسمی این شرکت آغاز شد .

به دنبال تاسیس شرکت سرمایه گذاری های خارجی ایران، سرمایه گذاری های انجام شده دولت ایران در خارج از کشور در دوره قبل از انقلاب، به این شرکت واگذار شد و طی دوره فعاليت، عوايد حاصل از دارایی ها نيز صرف سرمایه گذاری در حوزه های مختلف شده است. رياست مجمع عمومی شركت به عهده وزیر اقتصاد است و سرمایه گذاری آن در حوزه هایی نظیر بازار سرمایه، صنعت، بانک، موسسات مالی و اعتباری و معدن انجام شده است.

شرکت سرمایه گذاری های خارجی ایران تاکنون در ده ها شرکت از 22 کشور جهان حدود 5 میلیارد دلار سرمایه گذاری کرده است که بیشتر آنها را شرکت هایی تشکیل می دهند که ایران به خدمات، کالاها و فناوری های شان در زمان تحریم نیاز دارد. در همین ارتباط، روزنامه «وال استریت ژورنال» در گزارشی به این موضوع پرداخته است.

در این گزارش آمده که تهران با استفاده از شیوه های مختلفی در تلاش است تا با وجود تحریم های آمریکا از تامین نیازهای مردم و اقتصاد خود مطمئن شود. در این بین، سازمان سرمایه گذاری خارجی ایران نقشی کلیدی ایفا می کند و با خرید دارایی های خارجی در تلاش است دسترسی ایران به خدمات، کالاها و حساب های نقدی را تامین کند.

«وال استریت ژورنال» گفته است که هدف ایران از این اقدام، دور ماندن از تبعات تحریم است. با این حال آمریکا در تلاش است تا سرمایه گذاری ایران را محدود کند. برای مثال، به خاطر فشارهای آمریکا، ایران از دسترسی به سود سهام یک معدن در کشور آفریقایی نامیبیا که مالک ۱۵درصد سهام آن در سال ۲۰۱۰ بود، محروم شد.

هرچند که تحریم های آمریکا در ابتدای دهه 90و تا پیش از برجام، آثار مهلکی بر اقتصاد ایران داشت، اما این بار کار آمریکا برای فشار بر تهران دشوارتر شده است، چراکه تبعات جنگ تجاری که دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در جهان به راه انداخته است، دامن بسیاری از کشورها و دوستان آمریکا ازجمله اتحادیه اروپا را گرفته و چین و روسیه را در برابر سیاست های تعرفه ای آمریکا قرار داده است.

متن گزارش «وال استریت ژورنال» را در ادامه می خوانید.

برنامه ایران برای کاستن از تبعات تحریم

چندی پیش یک دانشمند ایرانی-فرانسوی از تصمیم خود برای سرمایه گذاری در یک شرکت دارویی ورشکسته فرانسوی خبر داد. اگرچه در ابتدا هویت اصلی سهامداران عمده این شرکت مشخص نبود، اما خیلی زود معلوم شد که بخش عمده سهام شرکت یاد شده در اختیار دولت ایران است. این تنها یک نمونه از سرمایه گذاری های بی سروصدای شرکت سرمایه گذاری های خارجی ایران (IFIC) است که با هدف عبور از تحریم های یکجانبه دولت ترامپ صورت می گیرد.

شرکت سرمایه گذاری های خارجی ایران تاکنون در 22 کشور جهان در حدود 5 میلیارد دلار سرمایه گذاری کرده است که بیشتر آنها را شرکت هایی تشکیل می دهند که ایران به خدمات، کالاها و فناوری های شان در زمان تحریم نیاز دارد. از طرفی ایران با سرمایه گذاری در این شرکت ها تلاش کرده علاوه بر کسب درآمد، حسن نیت خود را نیز به دیگران ثابت کند و تلاش برخی کشورها برای منزوی کردنش را خنثی سازد.

در همین راستا، دولت ایران در ماه ژوئن اقدام به خرید عمده سهام یک شرکت دارویی فرانسوی کرد تا دسترسی شهروندانش به داروهای بیماری های خاص همچون سرطان را در دوران تحریم ها تضمین کند. یکی از مشاوران شرکت سرمایه گذاری های خارجی ایران در این ارتباط گفته است: «هدف IFIC این است که ایران را (از شرکت های غربی) بی نیاز کند.»

اقتصاد ایران طی ماه های اخیر به دنبال خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم های گذشته، درگیر مشکلات عدیده ای بوده است. دور جدید تحریم ها علیه ایران نیز از سوی کاخ سفید در 5نوامبر (13 آبان) آغاز خواهد شد و در آن زمان بسیاری از شرکت ها مجبور خواهند شد بین تجارت با ایران و دسترسی به نظام مالی و بانکی آمریکا یکی را انتخاب کنند.

در چنین شرایطی، شرکت سرمایه گذاری های خارجی ایران به عنوان بازوی سرمایه گذاری خارجی دولت، نقش مهمی در عبور از تحریم ها ایفا خواهد کرد. البته ایران هم زمان تلاش می کند تا با برخی از مشتریان نفت خود مبادلات تهاتری برقرار کرده و همچنین شرکت های آسیایی را جایگزین شرکت های اروپایی که در حال ترک ایران هستند، نماید.

در ماه نخست سال جاری میلادی (دی ماه 1396) فرهاد زرگری، مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری های خارجی ایران، طی مصاحبه ای با نشریه Oil and Gas Year درباره فعالیت های این شرکت بیان کرد: «سرمایه گذاری خارجی به مانند پلی است که امکان ورود فناوری و دانش فنی را به ایران فراهم می سازد.» به گفته وی، این شرکت تلاش می کند تا با فراهم کردن دسترسی شرکت های ایرانی به خدمات مالی، تجارت خارجی را برای آنها تسهیل کند. نکته قابل ذکر در مورد شرکت سرمایه گذاری های خارجی ایران این است که این شرکت به ندرت سرمایه گذاری های خود را برحسب دلار آمریکا انجام می دهد. از جمله شرکت های پرشمار و گوناگونی که IFIC در آنها سرمایه گذاری کرده می توان به یک شرکت خدمات تجارت خارجی در افغانستان، یک شرکت قطعه سازی در برزیل، یک شرکت تولیدکننده لوله های صنعتی در آلمان و یک شرکت لیزینگ در عمان اشاره کرد.

البته برخی از سرمایه گذاری های این شرکت، سودآور نیز بوده است؛ مثلاً دارایی های شعبه IFIC در دوسلدورف آلمان، طی سال 2016 با 16درصد رشد نسبت به سال قبل از آن به 704 میلیون یورو رسیده است.

در برخی موارد دولت آمریکا محدودیت هایی را برای شرکت سرمایه گذاری های خارجی ایران ایجاد کرده است. مثلاً به گفته یک منبع آگاه، اخیراً این شرکت قصد داشت سهام 4.1درصدی خود در شرکت معروف آلمانی تیسن کروپ (Thyssenkrupp) را به فروش برساند اما از ترس اینکه دولت آلمان تحت فشار آمریکایی ها اقدام به توقیف مبلغ حاصل از معامله سهام کند، قید فروش سهام خود در شرکت مذکور را زد.

یک منبع آگاه دیگر نیز با اشاره به تلاش IFIC برای خرید هواپیمای مسافربری از طریق فروش سهام 40درصدی خود در یکی از زیرمجموعه های شرکت تیسن کروپ در کشور برزیل، از ناکامی این تلاش به دلیل ممنوع شدن مجدد فروش هواپیماهای مسافربری به ایران از سوی دولت آمریکا خبر می دهد. علاوه بر این، به گفته سخنگوی شرکت تیسن کروپ، زیرمجموعه این شرکت در برزیل از 10 سال قبل تاکنون به دلیل تحریم های مختلف، سود سهام IFIC را پرداخت نکرده است. البته او به این نکته اشاره می کنند که ممکن است سود سهام IFIC در شرکت مذکور به گونه ای دیگر که وی از آن بی اطلاع است، پرداخت شده باشد. در سال 2010 نیز شرکت معدنی صاحب نام ریو تینتو که یک شرکت استرالیایی-انگلیسی است، از پرداخت سود سهام 15درصدی شرکت سرمایه گذاری های خارجی ایران در یک معدن اورانیوم در کشور نامیبیا خودداری کرده بود.

براساس مستندات دولت فرانسه، شرکت سرمایه گذاری های خارجی ایران در سال های اخیر از طریق شرکت فرانسوی Vaccinopole SAS که خود 60درصد از سهام آن را در اختیار دارد، اقدام به خرید عمده سهام شرکت دارویی Plancy-L’Abbaye کرده است. مابقی سهام این شرکت را نیز ریموند ابوالحسن که یک دانشمند ایرانی-فرانسوی است، در اختیار دارد. روند نوسازی شرکت مذکور از این ماه آغاز خواهد شد و این شرکت به زودی صادرات خود به اقصی نقاط جهان ازجمله آمریکای جنوبی را آغاز خواهد کرد.

به گفته مقامات فرانسوی، راه اندازی مجدد شرکت ورشکسته Plancy-L’Abbaye به ایجاد دست کم 40 فرصت شغلی جدید منجر خواهد شد که البته دولت فرانسه با اعطای یارانه 440 هزار یورویی، در تأمین دستمزد افراد شاغل در شرکت مذکور همکاری خواهد کرد.

ارتباط با نویسنده :Ivankaramazof@yahoo.com